الوقت- «احمد الشرع» معروف به ابومحمد الجولانی، رئیس تحریرالشام که به تازگی از سوی اداره عملیات نظامی به عنوان رئیس دولت انتقالی سوریه انتخاب شده است، روز یکشنبه به همراه اسعد الشیبانی، وزیر خارجه دولت انتقالی عازم عربستان سعودی شده است.
الشرع در بدو ورود به ریاض، مورد استقبال محمد بن عبدالرحمن معاون امیر ریاض قرار گرفت. بر اساس بیانیه ریاست جمهوری سوریه، احمد الشرع در سفر به عربستان با محمد بن سلمان ولیعهد سعودی دیدار خواهد کرد.
این درحالی است که سلمان بن عبدالعزیز، پادشاه عربستان و محمد بن سلمان، تصدی پست ریاست جمهوری سوریه را به احمد الشرع تبریک گفتند و بر حمایت ریاض از دولت و مردم سوریه تاکید کردند.
این اولین سفر رسمی الجولانی به یک کشور خارجی است و می‌تواند نشانه‌ای از تلاش‌های تحریرالشام برای مشروعیت سازی منطقه‌ای و بین‌المللی و جذب همکاریهای عربی از طریق رفع نگرانی‌های بازیگران مهم جهان عرب همانند عربستان و امارات و مصر باشد.
رئیس تحریرالشام پیش از این دیدارهایی با مقامات سعودی در دمشق داشته است. هفته گذشته «فیصل بن فرحان» وزیرخارجه عربستان ضمن دیدار با الجولانی در دمشق، بر لزوم لغو تحریم‌ها علیه سوریه تاکید کرده بود.
همچنین اسعد الشیبانی وزیر خارجه حکومت جدید سوریه نیز اخیرا به ریاض رفت و با مقامات سعودی درباره روابط دوجانبه و تحولات منطقه گفتگو کرد.
عربستان سعودی در تعامل با رهبری جدید سوریه رویکردی عمل‌گرایانه اتخاذ کرده است. با این که عربستان سعودی آمادگی خود را برای برقراری ارتباط نشان داده، اما با احتیاط با رهبران جدید سوریه برخورد می‌کند؛ چرا که هیئت تحریر الشام پیشینه‌ای پیچیده دارد. این احتیاط از تاریخچه عربستان در جلوگیری از رسیدن اسلام‌گرایان بالاخص اخوانی‌ها به قدرت در منطقه ناشی می‌شود.
احمد الشرع در گفتگو با رسانه‌های ترکیه‌ای در ۲۲ ژانویه گفته بود که اولین سفر خارجی او به عربستان یا ترکیه خواهد بود. او همچنین گفته بود:«من نسبت به عربستان سعودی احساس محبت می‌کنم». به این ترتیب الجولانی نشانه‌های روشنی در مورد دیدگاه خود از روابط بین دمشق و ریاض ارائه داده بود.
پیش از سقوط دولت بشار اسد، عربستان پس از وقفه یک دهه‌ای روابط خود را با دمشق احیا کرد اما این مسیر جدید از چارچوب بیان مواضع سیاسی و بازگشایی سفارتخانه‌ها فراتر نرفت.
اگرچه ریاض قبلاً دو بار از بشار اسد برای شرکت در نشست‌های سران کشورهای عربی در عربستان دعوت کرده بود، با این حال حمایت چندانی از دولت اسد نکرد. بنابراین، این سفر نشان‌دهنده تغییرات احتمالی در دیپلماسی منطقه‌ای و همچنین تلاشی از سوی تحریر الشام برای تنظیم استراتژی خود در مواجهه با محیط سیاسی در حال تغییر سوریه و منطقه است.
اهداف و پیام‌های سفر الجولانی به عربستان
اگرچه تحریر الشام به عنوان یک گروه تروریستی شناخته می‌شود، اما سفر الجولانی به عربستان، به طور خاص به مذاکرات برای شکل دهی به روابط جدید با کشورهای عربی با محوریت مسائل امنیتی، سیاسی و حتی اقتصادی در منطقه مربوط است.
در این راستا جعفر قنادباشی، کارشناس مسائل غرب آسیا در گفتگو با الوقت؛ درباره اهداف سفر الجولانی به عربستان و اینکه چرا ریاض به عنوان اولین مقصد حاکم جدید دمشق انتخاب شده است، گفت:«سفر الجولانی به عربستان بطور یقین بر اساس محاسبه شرایط موجود و با هدف ایجاد توازن در سیاست برقراری مناسبات و روابط با کشورهای منطقه صورت گرفته است. به‌خصوص که با توجه به سفرهای قبلی مقامات ترکیه و قطر به سوریه و دیدار با او، این ظن تقویت شده که وی تمایلی به گسترش روابط با عربستان ندارد. لذا با این سفر این امکان فراهم می‌شود که بدبینی‌های احتمالی ریاض نسبت به روند تحولات در سوریه از میان برود، ضمن آنکه بهره‌برداری از دلارهای اهدایی سعودی‌ها امری است که الجولانی بطورقطع قصد ندارد از آن صرفنظر کند».
لازم به ذکر است که سوریه به دلیل جنگ طولانی و تحریمهای غرب، با بحران اقتصادی روبرو است و به صدها میلیارد دلار برای بازسازی این کشور نیاز دارد و به همین دلیل یکی از انتظارات حاکمیت جدید سوریه آن است که عربستان و سایر شیوخ عرب در این زمینه به سوری‌ها کمک کنند.
قنادباشی در ادامه گفت:«در حال حاضر سوریه در نقطه تلاقی سیاستها و جریانهای رقیبی است که در فضای رسانه‌ای با عنوان وهابی و اخوانی شناخته می‌شوند و هرکدام خواستار آن هستند تا از طریق گروه‌های نیابتی سهم بیشتری از خاک سوریه را تحت سیطره خود داشته باشند. البته این احتمال نیز وجود دارد که الجولانی با اشاره و ترغیب مقامات ترکیه و قطر به عربستان سفر کرده تا سوءظن‌های موجود میان دو طرف کاهش پیدا کند».
این کارشناس مسائل غرب آسیا، درباره اینکه آیا تحریرالشام می‌تواند نگرانی عرب‌ها را نسبت به روابط نزدیک با محور اخوانی رفع کند و همچنین در آینده سیاست اعراب در برابر تحولات سوریه چه خواهد بود، تاکید کرد:«با توجه به هرج و مرج و شرایط بسیار متزلزل در سوریه نه تنها تحقق وعدههای کشورهای عربی به این کشور، بلکه تحقق بسیاری دیگر از برنامه سیاسی و اقتصادی نیز غیرممکن به نظر می‌رسد؛ به ویژه آنکه گروه‌های مختلف در سوریه از یک طرف مجهز به سلاحهای مختلف هستند و از طرف دیگر تجارب قابل ملاحظه‌ای در بکارگیری آن دارند. بنابراین، به نظر می‌رسد سوریه در کوتاه مدت به محل رقابتهای فلج کننده کشورهای منطقه و محل تسویه حساب‌های جریانهای بزرگ منطقه‌ای و جهانی تبدیل شود و از این لحاظ دولتهای عربی را ناگزیر کنند تا سیاستهای خود در قبال این کشور را متناسب با شرایط، پیوسته تغییر دهند .این درحالی است با التهابات ناشی از جنایات رژیم صهیونیستی و دست اندازی‌های مکرر این رژیم به خاک سوریه، زمینه برای ایجاد انسجام میان گروهها و جریانهای ضد صهیونیستی فراهم می‌شود و بدین خاطر سیاستهای عربی در این کشور انفعالات پیش‌بینی نشده‌ای را تجربه خواهد کرد».
