الوقت- پس از نزدیک به نه ماه بیعملی شورای امنیت برای توقف ماشین کشتار رژیم صهیونیستی در غزه، این سازمان بلاخره روز گذشته با تصویب یک قطعنامه درباره پایان دادن به جنگ موافقت کرد.
آمریکا که پیشتر با وتوی مکرر قطعنامههای پیشنهادی سایر کشورها مهمترین مانع تصویب قطعنامه در شورای امنیت بود، اینبار سنتشکنی کرد و با صدای مشترک جامعه جهانی همراه شد.
پیش نویس این قطعنامه که توسط دولت آمریکا ارائه شده بود، دوشنبه شب در جلسه علنی شورای امنیت به رای گذاشته شد و در نهایت این قطعنامه به شماره 2735 با ۱۴ رأی مثبت و یک رأی ممتنع روسیه به تصویب رسید.
پس از رای گیری قطعنامه شورای امنیت، لیندا توماس گرینفیلد، سفیر آمریکا در سازمان ملل گفت:«ما امروز به نفع صلح رای دادیم».
بر اساس جزئیات اعلام شده، روند اجرایی این قطعنامه در سه مرحله خواهد بود.
در مرحله اول، این طرح خواستار یک آتشبس اولیه ۶ هفتهای و مبادله زندانیان میان رژیم صهیونیستی و مقاومت در غزه است. در این قطعنامه آمده است که اگر مذاکرات در مرحله اول بیش از شش هفته طول بکشد، تا زمانی که مذاکرات ادامه دارد، آتشبس ادامه خواهد داشت.
مرحله دوم شامل آتشبس دائمی و آزادی اسرا خواهد بود.
مرحله سوم شامل تلاش برای بازسازی غزه ویران شده است.
استقبال جهانی از تصویب قطعنامه
تصویب قطعنامه آتش بس در شورای امنیت واکنشهای عمدتاً رضایتآمیز کشورها را در پی داشته است که آن را گام مهمی در توقف کشتار مردم فلسطین دانسته و خوستار اجرای آن شدند.
در همین ارتباط، در مهمترین واکنش، جنبش اسلامی حماس اعلام کرد که آماده همکاری با برادران میانجی برای وارد شدن به مذاکرات غیرمستقیم برای اجرای این اصول است که در راستای خواستههای مردم و مقاومت ما است. حماس اعلام کرد که از قطعنامه تصویب شده در شورای امنیت که متضمن آتشبس دائم در غزه، خروج کامل نیروهای اشغالگر از این باریکه، مبادله اسرا، بازسازی غزه و بازگشت فلسطینیان به محل زندگی خود و مخالفت با هرگونه تغییر جمعیتی یا کاهش مساحت نوار غزه و ورود کمکهای بشردوستانه به این باریکه است، استقبال میکند.
جهاد اسلامی نیز طی بیانیهای اعلام کرد که از قطعنامه تصویب شده آتش بس در شورای امنیت که متضمن آتش بس دائمی در نوار غزه و خروج کامل اشغالگران از نوار غزه باشد، استقبال میکند. در بیانیه جهاد اسلامی آمده است که «گزینه مقاومت تنها راه حل برای تحمیل شروط مقاومت فلسطین ضد اشغالگران و تن دادن آنان به خواستههای ملت و مقاومت فلسطین است».
تشکیلات خودگردان فلسطین هم گفت که از هر تصمیمی که خواستار آتشبس فوری در غزه و حفظ وحدت سرزمینهای فلسطینی باشد، حمایت میکند.
وزارت خارجه مصر نیز به نوبه خود از قطعنامه صادر شده توسط شورای امنیت استقبال کرد و مجدداً بر درخواست خود از رژیم صهیونیستی برای اهمیت پایبندی به تعهدات خود مطابق با مفاد حقوق بینالملل و توقف جنگی که علیه غزه انجام میدهد تاکید کرد. وزارت خارجه مصر همچنین بر لزوم اقدام جدی طرفهای بینالمللی برای یافتن افق سیاسی برای اجرای راهحل دو کشور تاکید کرد، زیرا این راهحل تنها ضامن پایان دادن به بحران از ریشه و حمایت از پایههای ثبات و همزیستی است. در منطقه و ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی با قلمرو مستمر در مرزهای 1967 به پایتختی بیت المقدس شرقی.
اتحادیه عرب نیز از تصویب پیش نویس قطعنامه برای آتش بس در غزه استقبال کرد. احمد ابوالغیط، دبیرکل اتحادیه عرب، با تاکید بر لزوم مهار فوری تجاوزات اسرائیل، گفت که شورای امنیت در انجام مسئولیت خود بسیار دیر کرده و در نتیجه اجازه داده است که هزاران فلسطینی قربانی شوند.
جاسم محمد البودایوی دبیرکل شورای همکاری خلیج فارس هم در بیانیهای گفت:«تصویب این قطعنامه به توقف بحران غزه و دستیابی به امنیت و ثبات در منطقه و جهان کمک میکند». جاسم البودایوی تاکید کرد که شورای همکاری خلیج فارس از همه تلاشهای منطقهای و بینالمللی برای توقف بحران بهگونهای که امنیت و صلح برای برادران فلسطینی تضمین شود استقبال میکنند. مواضع قاطع کشورهای شورای همکاری خلیج فارس در قبال مسئله فلسطین و حمایت آنها از ایجاد یک کشور مستقل فلسطینی در مرزهای 1967 با پایتختی بیتالمقدس شرقی مطابق با طرح صلح عربی و مشروعیت بینالمللی است.
اتحادیه اروپا نیز در بیانیهای با استقبال از تصویب قطعنامه از حماس و اسرائیل خواست این پیشنهاد را بپذیرند و قطعنامههای 2728، 2720 و 2712 شورای امنیت را اجرا کنند. اتحادیه اروپا همچنین آمادگی خود را برای کمک به احیای روند سیاسی برای دستیابی به صلح پایدار بر اساس راه حل دو کشوری و حمایت از تلاشهای بینالمللی برای بازسازی غزه تأکید کرد.
همچنین عمار بنجامه، سفیر الجزایر در سازمان ملل نیز گفت:«ما معتقدیم که این قطعنامه گامی رو به جلو به سوی آتش بس فوری و دائمی است. ین پرتو امیدی به فلسطینیها می دهد که زمان توقف کشتار فرا رسیده است».
اما با وجود موافقت 14 عضو اما به نظر میرسد روسیه نسبت به اغراض و نیات آمریکا درباره این قطعنامه سوءظن دارد. واسیلی نبنزیا، سفیر روسیه در سازمان ملل در پاسخ به این سوال که اسرائیل به طور خاص با چه چیزی موافقت کرده است، گفت:«شورای امنیت نباید توافقاتی را با معیارهای مبهم امضا کند. ما نمیخواستیم مانع قطعنامه شویم، زیرا تا آنجا که میدانیم، از حمایت جهان عرب برخوردار است».
افق مبهم آتشبس
اگرچه تصویب قطعنامه یک گره دشوار از روند تلاشهای بینالمللی برای توقف جرم و جنایت بیحد و حصر صهیونیستها در غزه را باز کرد اما به نظر میرسد همچنان مشکل کاملاً حل نشده است.
بر اساس اصول شورای امنیت پیشنویس قطعنامه در مورد موضوعات غیر اجرایی در صورتی تصویب میشود که ۹ یا بیشتر از ۱۵ عضو شورا به این قطعنامه رای مثبت دهند و در صورتی که هیچ یک از پنج عضو دائمی آن را وتو نکنند. قطعنامههای شورای امنیت از نظر قانونی لازمالاجرا هستند اما اسرائیل به هیچ یک از این قطعنامهها پایبند نبوده و دلیل این امر به دلیل عدم وجود ساختار قطعی از سوی شورا درباره قطعنامههای صادره درباره اسرائیل است.
آمریکا مدعی است که رزیم صهیونیستی این پیشنهاد را پذیرفته است؛ اما اظهارات مقامهای صهیونیست خلاف آن را ثابت میکند.
گیلعاد آردان، نماینده رژیم صهیونیستی در شورای امنیت در واکنش به تصویب قطعنامه آتش بس در شورای امنیت ضمن مخالفت با آتش بس در غزه بار دیگر بر اعمال فشار برای بازگرداندن اسرای صهیونیست و نابودی توان نظامی حماس تاکید کرد. آردان ادعا کرد:«اسرائیل هرگز به میز مذاکرات آتش بس بازنخواهد گشت، زیرا حماس ممکن است از آن برای وقت کشی استفاده کند».
همچنین، رئوت شاپیر بن نفتالی دیپلمات ارشد صهیونیستی در سازمان ملل در جلسه شورای امنیت شورا گفت که اهداف اسرائیل در غزه همیشه روشن بوده است. اسرائیل به آزادی همه اسرا، نابود کردن قابلیتهای نظامی و اداری حماس، و اطمینان از اینکه غزه تهدیدی برای اسرائیل در آینده نخواهد بود متعهد است».
مذاکرهکنندگان ایالات متحده، مصر و قطر ماههاست که تلاش میکنند با امضای توافقات آتشبس به جنگ در غزه پایان دهند. حماس میگوید خواهان پایان دائمی جنگ در غزه و عقبنشینی صهیونیستها از این منطقه با جمعیت 2.3 میلیون نفری است اما مقامات تلآویو مدعی هستند که جنگ در غزه را تا نابودی کامل حماس ادامه میدهند و به همین خاطر دورنمای روشنی برای توقف درگیریها دیده نمیشود. زیرا از نظر سران افراطی اسرائیل، توقف جنگ در شرایط کنونی نوعی امتیازدهی به حماس و دستاورد بزرگ برای فلسطینیان است.
نتانیاهو اکنون بر سر دوراهی سختی قرار گرفته است، از یک طرف از سوی جامعه بینالمللی برای پایان اشغالگری در غزه تحت فشار است و از طرف دیگر، از سوی تندروهای داخلی هر روز تهدید میشود که اگر جنگ در غزه را متوقف کند، از ائتلاف کابینه خارج میشوند که به مفهوم پایان عمر سیاسی نتانیاهو خواهد بود. بنابراین، از آنجا که دولت نتانیاهو دستاورد خاصی در غزه نداشته و نتوانسته اسرا را آزاد کند و از سویی زیر تیغ وزرای تندرو و رهبران اپوزیسیون قرار دارد، بعید به نظر میرسد که با قطعنامه شورای امنیت موافقت کند.
همانگونه که در روزهای اخیر مقامات تلآویو گفته بودند که پیشنهاد بایدن، منافع این رژیم را تامین نمیکند. این مسئله در زمانی که بنی گانتس و دو تن از وزرا از کابینه جنگ خارج شده و خواستار انتخابات زودهنگام شدهاند، به گفته کارشناسان میتواند به کاهش حمایتهای غرب از دولت نتانیاهو منجر شود. زیرا اتحادیه اروپا و آمریکا که در ابتدا حامی جنایات صهیونیتسها در غزه بودند اکنون به دلیل موج انتقادات جهانی، دنبال آتش بس در غزه هستند و اصرار تندروها به ادامه جنگ، میتواند در روابط تلآویو با حامیان غربی آن خلل ایجاد کند.