الوقت- در حالی که اقدامات نظامی سالهای اخیر ترکیه در کشورهای همسایه بویژه سوریه و عراق به بروز اختلافات عمیق میان آنکارا و همسایگانش منجر شده، روزنامه «حرییت» چاپ این کشور اخیرا در مطلبی مدعی شده که ارتش این کشور در حال برنامه‌ریزی برای عملیات زمینی گسترده‌ای علیه نیروهای وابسته به حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک) در شمال عراق است. به نوشته حرییت، با مسؤولان مرکزی و محلی عراق درباره اجرای این عملیات نظامی توافق شده‌است.
عبد القادر سیلفی، ستون‌نویس نزدیک به دولت ترکیه نوشت: «ابتدا عملیات زمینی گسترده‌ای در منطقه عملیات مخلب انجام خواهد شد.»سیلفی در ادامه مدعی شد که پیش از آغاز عملیات با دولت مرکزی عراق و دولت اربیل که تحت کنترل خاندان بارزانی است، توافق شد.
به نوشته این روزنامه، آنکارا انتظار دارد تمام مرزهای خود با عراق به طول ۳۷۸ کیلومتر در مقابل آنهایی که «تروریست» می‌خواند، مسدود شود.
پایگاه تحلیلی «الوقت» در این رابطه به منظور بررسی برنامه‌های نظامی ترکیه در شمال عراق با «سید هادی سید افقهی »کارشناس مسائل غرب آسیا به گفت وگو پرداخته است.
اهداف اردوغان از حملات مکرر به شمال عراق چیست؟ ترک‌ها ادعاهایی در مورد انجام هماهنگی با دولت مرکزی عراق دارند. این ادعا را چطور ارزیابی می کنید؟
افقهی: ترکیه هیچ وقت برای تجاوزات خود به خاک عراق با دولت مرکزی عراق هماهنگ نبوده است اتفاقا چندین بار در دوره های مختلف آقای حیدرالعبادی گفته بود اگر زمانی بین ما و ترکیه قرارداد نظامی یا توافق‌نامه‌ای بوده ما آن را لغو کرده و حاضر به تمدید آن نیستیم. ولی متاسفانه هنوز ترکیه در اقلیم کردستان که میتوان گفت صهیونیست زده و لانه جاسوسان موساد هست با ترکیه کاملا هماهنگ بوده زیرا هم اقلیم کردستان با آمریکا و رژیم صهیونیستی ارتباط نزدیکی دارد و هم ترکیه عضو ناتو است و ارتباط مستحکمی با رژیم صهیونیستی دارد. بنابراین این یک توطئه بر علیه مردم عراق ، تمامیت ارضی و منافع استراتژیک عراق است .پس چگونه روزنامه ترکیه‌ای چنین ادعایی می‌کند که با همکاری دولت عراق انجام شده است. حتما با هماهنگی با اقلیم کردستان انجام شده که در این صورت اصلا نیازی به هماهنگی نیست.
ولیکن چندین بار خارج از قلمرو اقلیم ،ترکیه به خاک عراق تجاوز کرده است و جای تعجب است که بعد از ده‌ها اخطار و نامه جمهوری اسلامی ایران مبنی بر اینکه گروه‌های تروریستی و تجزیه‌طلب مانند کوموله ،پژواک و حزب دموکرات کردستان که از خاک شما در کشور ما عملیات تروریستی انجام می‌دهند، آنها پاسخ نمی‌دهند در حالی که ایران حق دفاع از تمامیت ارضی خود را دارد. می گویند به تمامیت ارضی کشور ما تجاوز شده است ولی هواپیماهای جنگنده ترکیه و آمریکا در آسمان عراق جولان می دهند. البته که هماهنگ هستند اما فقط با اقلیم کردستان. بنابراین موضوع هماهنگی ادعای کاملا. دروغی است که روزنامه «حرییت» ترکیه مطرح کرده است. بلکه دولت مرکزی عراق تا بحال چندین بار اعتراض کرده است اما ترکیه همچنان تخلف کرده است
و جالب توجه اینکه تمامی مبادلات اقتصادی میان عراق و ترکیه بسیار بالاست اما عراق از این برگ برنده اقتصادی خود در برخورد با ترکیه استفاده نمی کند و به آن فشار بیاورد و آنکارا به بهانه مبارزه با تروریست‌های پ ک ک و پژواک مرتب در حال انجام عملیات هوایی و زمینی در شمال عراق است.
نگرش دولت مرکز ی عراق نسبت به اقدام احتمالی نظامی ترکیه چه خواهد بود و انجام این عملیات چه تاثیری بر آینده روابط دو کشور خواهد داشت؟
افقهی: باید گفت دولت عراق حتی حریف اقلیم کردستان هم نمی شود. اقلیم در حال صادرات نفت است و دولت عراق از اربیل می‌خواهد که آمار روزانه صادرات نفت، قیمت فروش نفت و اینکه مقصد نفت صادراتی کدام کشورها هستند را گزارش دهد .
طبق قانون اساسی و توافقات فی‌مابین دولت مرکزی عراق و اقلیم کردستان ،اقلیم موظف است درآمد حاصل از صادرات نفت را به دولت مرکزی برگرداند. ولی دولت مرکزی عراق قادر نیست با این تخلف اقلیم برخورد کند. آمریکا اخیرا اعلام کرده است می‌خواهد توافق نامه دفاعی با اقلیم منعقد کند. آمریکا با این اقدام می‌خواهد این را القا کند که اقلیم از خاک عراق جدا شده است.
ولی وقتی موضوع حقوق مطرح می‌شود اقلیم کردستان ادعا می کند در مورد او از سوی دولت مرکزی عراق کوتاهی شده و به حق خود نمی‌رسند.
مي توان گفت اقلیم کردستان سیاست شتر مرغ است، وقتی می گویند تخم بگذار شتر است و موقع حمل بار، مرغ. دولت عراق هم گرفتار تروریسم داخلی و نیروهای اشغالگر آمریکا است .که مدام فرماندهان ارشد حشدااشعبی را ترور می کنند. بنابراین به دلیل مراودات تجاری با دولت ترکیه درگیر نمی شود.
حتی دولت عراق تاکنون نتوانسته است چالش های آبی خود را با ترکیه حل کند. رودخانه‌های دجله و فرات که از شمال تا جنوب عراق می گذرد در تابستان خشک می‌شوند. دولت عراق در همین رابطه شکایت کرده است جلسه گذاشته و مذاکره کرده اما آیا تاکنون حریف دولت ترکیه و شخص اردوغان شده است که ده‌ها سد بر روی رودخانه‌های دجله و فرات می‌بندد و حقابه مردم عراق را رعایت نمی‌کند.
انتظار نمی‌رود دولت مرکزی در قبال این اقدام ترکیه کاملا سکوت می‌کند اما در نهایت دو بیانیه صادر می‌کنند. میتوان گفت اقلیم کردستان مزدور است و در حال توطئه چینی با آمریکا، اسراییل و دولت ترکیه است.
این عملیات نظامی ترکیه را میتوان در راستای اجرای کریدور زمینی موسوم به «مسیر خشک» از خلیج فارس تا ترکیه از طریق عراق باشد؟
افقهی: این امر بستگی به این موضوع دارد که دولت عراق از این کریدور در صورت اجرای آن چه بهره ای می‌برد و عراق چه شرایطی را می‌تواند به ترکیه تحمیل کند در نتیجه این موضوع در حال حاضر قابل نتیجه‌گیری نهایی نیست. اما محتمل است زیرا برخی کشورهای عربی خلیج فارس مانند امارات که سرمایه گذاری‌های هنگفتی در اقلیم کردستان و ترکیه کرده اند آن را شدیداً دنبال می‌کنند.
به نظر شما برنامه های امنیتی و نظامی ترکیه توانسته است در سال های اخیر اهداف موردنظر آنکارا در منطقه را تامین کنند؟
افقهی: به هر جهت از تریکه کشور قدرتمندی است زیرا از پشتیبانی ناتو هم برخوردار است. با رژیم صهیونیستی و کشورهای جنوب خلیج فارس روابط خوب و نزدیکی دارد. با مصر نیز همچنین که با سفر أردوغان به قاهره روابط خود. را بهبود بخشیده است.
در مسئله سوريه هنوز نيروهای ترکیه در سوریه و در شهرهایی مانند عفرین حضور دارند. میتوان گفت رسما ترکیه در امور سوریه دخالت کرده است. تصور می‌کنم در ترکیه وضعیت امنیتی پیرامونی. یعنی کشورهای همسایه آن مطلوب است ولی وضعیت داخلی این کشور مناسب نیست. بعضاً عملیات تروریستی انجام می‌شود و درگیری و تنش‌هایی بین دولت و گروه‌های پ ک ک در جریان است.
همچنین و مناطق داخلی کردنشین کشورش را نیز مورد حملات هوایی قرار می‌دهد. درباره وضعیت داخلی ترکیه باید بگویم اردوغان معترضین بسیاری دارد و با اختلاف اندکی از رهبر حزب جمهوریخواه به سختی پیروز شد. رقبای داخلی ترکیه در بعد سیاسی و هم در بعد امنیتی رقبای جدی هستند. ولی در سطح منطقه با کشورهای همسایه خود روابط در سطح مناسبی دارد.
احتمال عملیات زمینی ترکیه در شمال عراق در برهه‌ای مطرح می‌شود که بحث اخراج نیروهای آمریکایی از عراق در فضای سیاسی این کشور بسیار داغ است.تأثیرات این اقدام احتمالی بر روند اخراج نیروهای امریکایی چیست؟ و اساساً آیا میتوان آمریکا را متنفع در این قضیه دانست؟
افقهی: معتقدم که آمریکا از عراق خارج نمی‌شود. پوست‌اندازی می‌کند، تابلوی خود را عوض می‌کند و عنوان و بهانه حضور خود در عراق را با لفاظی‌ها مرتب تغییر می‌دهد.
اول با عنوان مبارزه با داعش وارد عراق شدند اما پس از سرنگونی داعش نیروهای آمریکایی همچنان در خاک این کشور باقی ماندند.
بعد از ترور فرماندهان ارشد محور مقاومت سردار قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس ،فشار فرماندهان محور مقاومت و حشد الشعبی علیه مواضع آمریکا در خاک عراق شدت گرفت. در این شرایط دولت عراق و آقای السودانی موضوع زمان‌بندی خروج نیروهای آمریکایی، که به یک روایت ٣۵٠٠ نفر و به روایت دیگر ۵هزار نفر هستند را مطرح کرده است. واشنگتن نیز اعلام کرده که مانعی برای مذاکرات با بغداد وجود ندارد، اما ما به نیروهای نظامی خود مأموریت نظامی دیگری می‌دهیم و خواستار باقی ماندن نیروهای خود در عراق است.
می بینید که مرتب با لفاظی‌هایی ادبیات خود را تغییر می‌دهند. آمریکا در ابتدا می‌گفت نیروهای آمریکایی جنگجو هستند و به جهت اقدامات نظامی در این کشور حضور دارند. بعد اعلام کرد نیروهایش برای آموزش و مقاصد لجستیکی و کمک به نیروهای عراقی در این کشور هستند. از زمان آقای حیدرالعبادی تا زمان مصطفی الکاظمیٍ، مقامات عراقی همواره خواستار خروج کامل آمریکا از کشورشان هستند اما. آمریکا همیشه امتناع کرده است. و به زور در خاك این کشور باقی ماندند.
نکته دیگر اینکه برگ‌های برنده خطرناکی در عراق در اختیار آمریکا است بعد از سقوط صدام و حتی قبل از آن، بعد از لشگرکشی عراق به کویت، این کشور زیر فصل هفت شورای امنیت قرار گرفت و در آمدی که امروزه عراق از صادرات نفت خود کسب می‌کند به خزانه این کشور نمی‌رود بلکه در اختیار سازمان ملل قرار گرفته و با دستور آمریکا به تدریج عایدات فروش نفت را به بانک مرکزی عراق می‌فرستند. آمریکا آنچنان سرمایه‌گذاری فرهنگی و تشکیلاتی در عراق به راه انداخته است که قادر است عراق را به هم بریزد. تظاهرات و اغتشاشاتی که منجر به استعفای عادل عبدالمهدی شد نتیجه نفوذ آمریکا در این کشور است.
بعد از شهادت ابو تقوی که از فرماندهان عالی کتائب حزب الله بود، علی رغم اینکه کتائب اعلام آتش‌بس کرده بود و السودانی خطاب رهبران کتائب گفته بود که عملیات نظامی انجام ندهید و عدم حمله نظامی از سوی آمریکا به مواضع مقاومت را تضمین کرده بود با این وجود شاهد ترور فرمانده عالی رتبه حشد الشعبی در قلب بغداد بودیم. پس آمریکا نیامده است که به راحتی از خاک عراق خارج شود فقط شکل حضورش در این کشور عوض می شود.
در آن سوی ماجرا در پارلمان عراق نیز برای خروج آمریکا اجماعی شکل نگرفته است. در حال حاضر شرکت در رای گیری قانون اخراج آمریکا در پارلمان تنها با حضور نیروهای مقاومت صورت می‌پذیرد.
