پایگاه تحلیلی الوقت - قطعنامه سازمان ملل در مورد کمک به غزه به عنوان یک قطعنامه ناقص و ناکافی درباره غزه مورد انتقاد گسترده قرار گرفته است و بسیاری گفته اند که این قطعنامه نیز نتوانست آتش بس در غزه را محقق کند. شب گذشته شورای امنیت سازمان ملل متحد پس از چند روز تأخیر، سرانجام قطعنامهای را در مورد کمکهای بیشتر به غزه تصویب کرد. این قطعنامه اما خواستار آتشبس در غزه نیست و برخی آن را «بهطور تاسف بار ناکافی و ناقص» و بی معنی توصیف کردهاند. این قطعنامه صرفاً خواستار اقداماتی برای «توقف خصومتها» شد و روز جمعه با 13 رأی موافق و بدون هیچ رأی مخالف و همچنین رای ممتنع ایالات متحده و روسیه به تصویب رسید. این قطعنامه همچنین از همه طرفها خواسته است که ارسال فوری، ایمن و بدون مانع کمکهای بشردوستانه به فلسطینیها را تسهیل و امکانپذیر کنند.
این قطعنامه پس از چند بار به تعویق افتادن و پس از مذاکرات سخت پشت درهای بسته با هدف جلب رضایت واشنگتن جهت عدم وتوی آن به تصویب رسید، چون قطعنامه قبلی در هفته گذشته از سوی آمریکا وتو شده بود. در حالی که قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل از نظر قانونی لازم الاجرا هستند، «آلن فیشر» خبرنگار الجزیره گزارش داده است که اسرائیل احتمالا این قطعنامه را نادیده خواهد گرفت.
واکنشهای منفی به «قطعنامه ناقص»
مقامات بهداشتی غزه اعلام کردهاند که از زمان آغاز جنگ در 7 اکتبر، بیش از 20 هزار نفر که حدود 70 درصد آنها کودک و زن هستند، در حملات زمینی، هوایی و دریایی اسرائیل به نوار غزه به شهادت رسیدهاند. در حالی که مقامات ارشد سازمان ملل و آژانس های کمک بین المللی از درخواست ارسال کمک های بشردوستانه بیشتر به غزه در قطعنامه شورای امنیت استقبال کردند، اما آنها گفتند که این قطعنامه با توجه به آوارگی جمعیت 2.3 میلیونی غزه و وجود خطر قریب الوقوع قحطی و گسترش بیماری ها، قطعنامه کافی و مناسبی نیست و توقف بحران در غزه نیازمند یک قطعنامه جدی تر است.
«تدروس آدهانوم»، رئیس سازمان بهداشت جهانی (WHO) از قطعنامه اخیر شورای امنیت استقبال کرد اما آتش بس فوری را بسیار ضروری تر دانست. موضوعی که در قطعنامه اخیر شورای امنیت به آن اشاره نشده است.
«اسکات پل»، از موسسه آکسفام آمریکا نیز در گفتگویی اعلام کرده این قطعنامه نمیتواند بحران در غزه را متوقف کند و تقریبا بی فایده است.
«اگنس کالامار»، دبیرکل عفو بینالملل نیز گفت که باید از همه تلاشها برای رسیدگی به «فاجعه انسانی بیسابقه» در غزه استقبال کرد، اما «آتشبس فوری» بسیار ضروری تر است. او گفت که این قطعنامه «به میزان قابل توجهی ضعیف شده» و «ناکافی» است و مایه شرمساری است که ایالات متحده با استفاده از حق وتوی خود این قطعنامه را تضعیف کرده و در آن ضرورت آتش بس به درخواست آمریکا حذف شده است.
«تامر قرموت»، استادیار سیاست عمومی در موسسه دوحه نیز معتقد است که قطعنامه اخیر شورای امنیت نشان داد که سازمان ملل برای حل و فصل جنگ ناتوان و بی استفاده شده است. او گفت: «وقتی سازمان ملل پس از جنگ جهانی دوم تشکیل شد، قرار بود برای جلوگیری از درگیریهای مشابهی مانند آنچه در غزه رخ میدهد، مورد استفاده قرار گیرد. اما سازمان ملل اکنون یک سازمان سیاسی است که توسط کشورهای قدرتمند کنترل می شود، به ویژه آنهایی که در شورای امنیت سازمان ملل حق وتو دارند. بنابراین سیاسی کاری در خط مشی و جزییات کاری سازمان ملل وجود دارد.» او افزود: «فکر نمیکنم این جنگ از طریق مجاری سازمان ملل حل شود... سازمان ملل ناتوان و به حاشیه رانده و بسیار سیاسی شده است و حتی انجام مأموریت آن زیر سؤال رفته است».
«آردی ایمسیس»، استادیار حقوق بینالملل در دانشگاه کوئینز کانادا نیز معتقد است که شورای امنیت سازمان ملل بار دیگر در مسئولیت خود برای حفظ صلح و امنیت بینالمللی به دلیل اقدامات یکی از اعضا، یعنی آمریکا که از اسرائیل حمایت میکند، شکست خورده است.
چرا سازمان ملل نمی تواند با آتش بس در غزه موافقت کند؟
شکست سازمان ملل در اجرای آتش بس در غزه نشان می دهد که چگونه سیاست قدرت محور ممکن است به تضعیف اصول نظم بین المللی مبتنی بر قوانین منجر شود. با وجود اینکه مجمع عمومی سازمان ملل با موفقیت قطعنامهای را تصویب کرد که خواستار آتشبس و راههای بشردوستانه برای حفاظت از جان غیرنظامیان در غزه شد، اما جهان شاهد یک سیستم بن بست در شورای امنیت است که توسط قدرتهای بزرگ و منافع ژئوپلیتیکی آنها به بنبست رسیده است. براساس آمارها، ایالات متحده از زمان تأسیس رژیم اسرائیل تا کنون 46 بار قطعنامه های انتقادی اسرائیل و اشغال آن را وتو کرده است - بیش از هر کشور دیگری.
واقعیت تاسف بار این است که بدون اصلاحات جدی در سیستم سازمان ملل، مانند پایان دادن به حق وتو و دموکراسی سازی کامل سازمان ملل، وضعیت موجود و ناتوانی سازمان ملل باقی خواهد ماند و این سازمان همچنان در پایان دادن به مناقشات آتی بین المللی نیز ناتوان خواهد ماند.