الوقت-در روزهای گذشته موج جدیدی از حملات پهبادی عمق خاک روسیه را هدف قرار داده اند. هر چند مقامات اوکراین تاکنون مسئولیت این حملات را برعهده نگرفته‌اند اما به نظر می‌رسد حملات پهبادی به یکی از اصلی‌ترین استراتژی‌های کیف برای وارد کردن ضربه متقابل به روسیه تبدیل شده و احتمالاً طی روزها و هفته‌های آینده حملات بیشتری از این نوع روی خواهد داد.
بر اساس داده‌های گردآوری شده توسط «بی بی سی» به نقل از آژانس اطلاعاتی روس، از اول ژانویه تا آگوست (دی 1401 تا مرداد 1402) سال جاری میلادی بیش از 120 حمله پهپادی به خاک روسیه و مناطق تحت کنترل آن انجام شده است. علاوه بر این، در روزهای اخیر هم چندین حمله پهپادی به مسکو و شبه جزیره کریمه انجام شده است. از ماه می (اردیبهشت 1402) که اولین حمله پهپادی به مسکو انجام شد تاکنون چهار بار پایتخت روسیه توسط پهپادها مورد هدف قرار گرفته است که به گفته مقامات کرملین هزینه‌های جانی در پی نداشته و تنها خساراتی را به چند ساختمان وارد کرده‌اند.
بر اساس این گزارش، تأسیسات نفتی، فرودگاه‌ها و زیرساخت‌های انرژی روسیه هدف حملات پهپادی قرار گرفته‌اند. تاکنون حداقل ۹ حمله پهپادی به انبارهای نفت روسیه شناسایی شده است که یکی از آنها در بندر سواستوپل بود که در ۲۹ آوریل مورد اصابت قرار گرفت و چندین مخزن نفت آن منهدم شدند. در ۳۱ می، یک پالایشگاه نفت در منطقه کراسنودار در جنوب روسیه، در فاصله حدودا ۲۰۰ کیلومتری از مرز کریمه به آتش کشیده شد و فرماندار منطقه گفت که این آتش‌سوزی احتمالا توسط یک پهپاد ایجاد شده است.
این عملیات‌ها تاکنون ثمری برای اوکراینی‌ها نداشته است، چرا که روسها با استفاده از پدافند هوایی و سیستم «جنگال» توانسته‌اند اکثر پهپادهای اوکراین را قبل از اجرای عملیات منهدم کنند.
یکی از این سامانه‌های روسی که قاتل پهپادهای اوکراینی به شمار می‌رود، سامانه موشکی «اس-۳۵۰ ویتیاز» است که در سال ۲۰۱۹ به خدمت نیروهای مسلح روسیه درآمد و توانمندی تخریب مؤثر اهداف بالستیکی و آیرودینامیکی را دارد و به گفته روسها، به طور کاملاً اتوماتیک و هوشمند و بدون دخالت اپراتور هواپیماها و پهپادهای اوکراینی را در منطقه عملیات ویژه ساقط کرده است.
مسکو همچنین در روزهای اخیر، از زره‌های قفسی رونمایی کرده که برای دفع حملات ریزپرنده‌ها و پهپادهای اوکراینی بر روی راکت انداز گراد طراحی شده و این تجهیزات هم اکنون آماده اعزام به مناطق عملیاتی هستند.
پهپادهای مورد استفاده اوکراین
اوکراین در حملات خود علیه روسیه، از مدل‌های مختلف پهپادی استفاده می‌کند. نیروهای اوکراینی گاهی به پهپادهای انتحاری دوربرد و همچنین پهپادهای پروانه‌دار چینی که به صورت تجاری در دسترس هستند، یا پهپادهای شناسایی قدیمی Tu-141 شوروی متوسل می‌شوند.
اوکراین در ابتدای جنگ همزمان با دریافت سلاحهای گسترده از غرب، بر روی قابلیت‌های هوایی هم متمرکز شد و در این میان تقویت نیروی هوایی یکی از اهداف کی‌یف در خرید سلاح بوده است. به همین ترتیب چند هفته پس از شروع جنگ، ده‌ها فروند پهپاد «بیرقدار» را از ترکیه خریداری کرد و با استفاده از آنها چندین حمله را نیز در دریای سیاه و بندر اودسا به کشتی‌های جنگی روسیه انجام داد. اما با ناکامی پهپادهای بیرقدار که توسط روسها منهدم شدند و هیچ اخبار و فیلمی از موفقیت بیرقدار منتشر نشد و به دلیل ناکارامدی و بالا بودن هزینه‌های آن، کی‌یف به پهپادهای کم‌هزینه‌تر روی آورد تا بتواند با گستره بیشتری حملاتش را به روسیه انجام دهد.
از آنجایی که پهپادها بسیار ارزان‌تر از موشک‌ها هستند، هر دو طرف از آنها به عنوان یک طعمه استفاده می‌کنند تا نیروهای دفاعی را وادار به شلیک موشک‌های پیشرفته خود کنند. بر اساس گزارش رسانه‌ها، بیشتر پهپادهایی که در نزدیکی جبهه نبرد برای شناسایی و هدف قرار دادن یا انجام حملات استفاده می‌شوند، پهپادهای تجاری کوچکی هستند که برای این منظور طراحی شده‌اند و بمب‌ها را بر روی سربازان روسی در پناهگاه‌هایشان پرتاب می‌کنند.
پهپادهای تاکتیکی مانند FURIA اوکراین که بردی در حدود پنجاه کیلومتر دارد یا Eleron-3 تا کوادکوپترهای تجاری خریداری شده که برد کمتر از ده کیلومتر دارند، توسط اوکراینی‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند. موسسه «Royal United Services» تخمین می‌زند که اوکراین ماهانه بیش از 10000 پهپاد را از دست می‌دهد و بیانگر این است که تعداد زیادی از ریزپرنده‌ها در این کشور وجود دارند.
بر اساس گزارش رسانه‌های آمریکایی، بیشتر پهپادهایی که در خط مقدم اوکراین دیده می‌شوند، پهپادهای «ماویک دی‌جی‌آی» هستند که قیمت آن کمتر از دو هزار دلار است که تاکنون چند هزار فروند از آنها از سوی افرد مختلف در سراسر جهان به اوکراین ارسال شده است.
به گزارش روزنامه نیویورک تایمز، پهپادهای کوچک مانند «هورنت سیاه» که طول بالهای آن تنها 12 سانتی‌متر است تا پهپادهایی با طول بالهای بیش از 15 متر در ارتش اوکراین مورد استفاده قرار می‌گیرد و سیستم‌های کوچک نقش مهمی در عملیات هوایی ایفا می‌کنند. همچنین، کوادکوپترها و پهپادهای «روتور» عمدتاً توسط شرکتهای تجاری مانند DJI چین تولید می‌شوند و از رایج‌ترین آنها هستند. پهپادهای کامیکازه، پهپادهای یکبار مصرف که بالای یک هدف قبل از شیرجه زدن در آن و انفجار شناور می‌شوند، نیز برای حملات به مسکو استفاده می‌شود. اخیرا نیز پهپادهای دریایی توسط کی‌یف بکار گرفته شده است و به یک تانکر سوخت روسیه حمله کردند.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین در تیرماه 1401 ابتکارعمل اهدای جهانی United 24 تشکیل پروژه «ارتش پهپادی» را اعلام کرد. این پروژه از اهداکنندگان بین‌المللی می‌خواهد تا به تامین مالی برای ارتش اوکراین بپردازند تا پهپاد خریداری کند. میخایلو فدروف، معاون نخست وزیر اوکراین چند ماه پیش گفته بود که بیش از ۶.۷ میلیون دلار برای این پروژه اهدا شده و ده‌ها فروند پهپاد نیز به اوکراین داده شده است. همچنین در دسامیر گذشته مقامات اوکراینی اعلام کردند که حدود نیم میلیون دلار برای کمک به ساخت «پهپاد کامیکازه» جمع‌آوری کرده‌اند.
ماه آوریل وزارت تحولات دیجیتال اوکراین در اقدامی که آنرا «قدم مهم برای توسعه بازار پهپادهای اوکراین» خواند، اعلام کرد فرآیند واردات قطعات پهپادی را به این کشور آسان‌تر می‌کند. اوکراین همچنین قوانین مالیاتی خود را تغییر داد تا وارد کنندگان عوارض گمرک و مالیات بر ارزش افزوده پهپاد و اجزای آن را پرداخت نکنند. به همین دلیل برخی ناظران، معتقدند که باورود شرکتهای تجاری تولید پهپاد به اوکراین، صنعت هواپیماهای بدون سرنشین این کشور در مسیر تبدیل شدن به یک بازیگر بین‌المللی جدی پس از پایان جنگ است و قادر به صادرات سیستم‌هایی خواهد بود که در جنگ کارایی آنها اثبات شده است.
اهداف اوکراین از عملیات پهپادی
یکی از دلایلی که اوکراین به عملیات پهپادی متوسل شده، این است که ضد حملات دو ماهه با وجود سلاحهای مدرن غربی به دیوار آهنین روسیه خورده و عملا در عرصه میدانی موفقیتی کسب نکرده است و لذا به روشهای جایگزین روی آورده‌اند تا شاید از طریق پهپادها بخشی از شکست‌های خود را جبران کنند.
تونی شفر، افسر آمریکایی در اظهاراتی درباره اهداف کی‌یف از اجرای اینگونه عملیات معتقد است:«حملات پهپادهای اوکراینی به اهدافی در روسیه هیچ اهمیت راهبردی ندارد و تنها برای منحرف کردن تمرکز از شکست ارتش اوکراین در میدان نبرد است».
مقامات کی‌یف با عملیات پهپادی که هزینه کمتری دارد، درصدند جنگ را به داخل روسیه کشانده و ابعاد درگیری را تشدید کنند. اوکراین با کشاندن دامنه جنگ به خاک روسیه می‌خواهد وانمود کند که به هیچ خط قرمزی پایبند نیست و بدون توجه به هشدارهای تند مقامات روسیه، روند جنگ را ادامه می‌دهد. روسها در یکسال گذشته بارها هشدار داده بودند که اگر امنیت خود را در خطر ببینند شاید از سلاح هسته‌ای برای دفاع از خود استفاده کنند و اوکراینی‌ها می‌خواهند با ایجاد جنگ روانی، نشان دهند که ترسی از رقیب خود نداشته و توان این را دارند که به عمق روسیه هم نفوذ کنند.
در همه جنگها نفوذ به عمق دشمن و آسیب وارد کردن به آن بخشی از ابتکار فرماندهان و رهبران برای بالا بردن روحیه سربازان خودی است و اوکراین هم سعی دارد با عملیات پهپادی در روسیه، خون جدیدی در رگ نیروهای سرخورده خود تزریق کند که می‌توانند تا دل دشمن نفوذ کرده و سرزمین‌های از دست رفته را آزاد کنند.
از سوی دیگر، رهبران کی‌یف سعی دارند با ناامن کردن مسکو و دیگر شهرهای این کشور، مردم روسیه را بر علیه دولتمردان خود بشورانند تا هر چه سریعتر به جنگ با همسایه غربی خود پایان دهند. بروز هرج و مرج در داخل روسیه در شرایط جنگی، می‌تواند برگ برنده‌ای برای اوکراین و متحدانش باشد تا در میز مذاکرات امتیاز بگیرند. اما موضع افکارعمومی روسیه از زمان شروع جنگ در اوکراین، بیشتر حمایت از حملات بوده است و بر اساس آمارها محبوبیت ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور این کشور در یکسال گذشته به بالاترین رقم خود رسیده است و لذا حربه کی‌یف برای برهم زدن وضعیت داخلی روسیه و قرار دادن مردم در مقابل حکومت، کار دشواری است.
