الوقت- فرانسه که در سالهای اخیر بیش از هر کشور دیگری شاهد اعتراضات ضد دولتی بود در هفته‌های گذشته نیز با موج جدیدی از اعتراضات مدنی مواجه شده است. امانوئل مکرون که سال گذشته در انتخابات کم‌رمق ریاست جمهوری با اختلاف میلیمتری برای دومین دور متوالی سکان هدایت کاخ الیزه را به دست گرفت، در مدت کمتر از یکسال رویدادهای سیاسی و اجتماعی زیادی را برای فرانسه رقم زد که افق تاریکی را پیش روی سپهر سیاسی این کشور قرار داده است.
مکرون در شش سال گذشته نه تنها رفاه اقتصادی مردم فرانسه را بهبود نداده بلکه طرحهایی را به تصویب رسانده که بر علیه اقشار مختلف مردم بوده است و همین مسئله سبب شده تا خیابانهای فرانسه همیشه مملو از معترضان ضد دولتی باشد. در هفته‌های اخیر هم طرح جنجالی اصلاح قانون بازنشستگی، دولت و مردم را در مقابل هم قرار داده و فرانسه را وارد فاز جدیدی از بحران سیاسی کرده است. درحالی که معترضان انتظار داشتند تا دولت از برنامه خود عقب نشینی کند اما اصرار مکرون به اجرایی کردن این طرح، میلیون ها نفر را به خیابانها کشاند.
برخی رسانه‌ها گزارش داده‌اند که بیش از 3.5 میلیون نفر از مردم روز پنجشنبه با حضور در شهرهای مختلف، مخالفت مجدد خود را با طرح جدید دولت مکرون ابراز کردند. این تعداد معترض در خیابانها در فرانسه در دو دهه گذشته سابقه نداشت و نگرانی‌ها را نسبت به از کنترل خارج شدن اعتراضات افزایش داده است. در خود پاریس، بیش از یک میلیون نفر در اعتراضات روز پنجشنبه حضور داشتند و مخالفان گفته‌اند تا زمانی که دولت از طرح جدید خود عقب نشینی نکند به اعتراضات خود ادامه خواهند داد.
معترضان که از بین بازنشستگان و کارگران و گروه‌های معترض دانشجویی و دانش‌آموزی بودند، در واکنش به خشونت پلیس شهرداری شهر نانت را به طور کامل به آتش کشیدند. همچنین برخی از گروه‌های معترض به ساختمان‌های دولتی از جمله دفتر وزارت کشور در پاریس حمله کرده و برخی اموال دولتی را تخریب کردند. معترضان از جمله در پاریس خواستار برکناری مکرون شده و او را رئیس‌جمهور شکست‌خورده توصیف کردند. در تظاهرات سراسری روز پنجشنبه، مخالفان برای مدت کوتاهی ایستگاه‌های قطار، انبارهای اتوبوس و بزرگراه‌ها، از جمله جاده اصلی منتهی به فرودگاه شارل دوگل در نزدیکی پاریس، بزرگترین مرکز فرانسه را مسدود کردند، جایی که ذخایر سوخت به دلیل ادامه اعتصابات در پالایشگاه‌های نفت در سراسر کشور بسیار کم شده بود.
طبق یک نظرسنجی در فرانسه، یک‌سوم فرانسوی‌ها خواستار برکناری دولت هستند. اتحادیه‌های کارگری نیز تأکید کرده‌اند دامنه تحصن‌های خود را گسترش دهند. لذا، مکرون اکنون با جدی‌ترین چالش برای قدرت خود از زمان اعتراضات «جلیقه‌زردها» در بیش از پنج سال پیش مواجه است. جنبش جلیقه زردها که از نوامبر 2018 در واکنش به افزایش قیمت سوخت در فرانسه شروع شد به طور هفتگی روزهای شنبه اعتراضات خود را علیه دولت مکرون ادامه داد و این اعتراضات دولت را به ستوه آورده بود اما با شیوع ویروس کرونا در سراسر جهان، موج اعتراضات به دلیل جلوگیری از افزایش شمار مبتلایان فروکش کرد تا مکرون برای مدت کوتاهی نفس راحتی بکشد. اگرچه اکنون خبری از اعتراضات جلیقه زردها نیست اما معترضان قانون بازنشستگی مسیر گذشته را به گونه دیگری به پیش می‌برند.
اگرچه دولت مکرون دوشنبه گذشته از طرح عدم اعتماد پارلمان برای اصلاحات بازنشستگی جان سالم به در برد، اما اعتصابات و اعتراضات همچنان ادامه خواهد داشت و این چالشی بزرگ برای میزان قدرت او محسوب می‌شود.
گسترش دامنه اعتراضات درحالی است که مکرون در سخنانی گفته که اصلاح قانون بازنشستگی، بازگشتی ندارد و تا پایان سال 2023 باید اجرایی شود و تاکید کرده که اجازه هیچگونه سوء استفاده‌ای را در جریان اعتراضات جاری علیه اصلاح قانون بازنشستگی نخواهد داد. مکرون مدعی است که اصلاحات این قانون به نفع همه مردم است اما مخالفان نظر متفاوتی دارند و در روزهای اخیر نشان داده‌اند که هیچ برای تسلیم شدن ندارند و بر تعداد معترضان روز به روز افزوده می‌شود.
معترضان می‌گویند که به زودی در اطراف کاخ الیزه در پاریس به عنوان اصلی‌ترین مقر حکمرانی این کشور یک اجتماع بزرگ برگزار می‌کنند. این تظاهرات که از روز پنجشنبه آغاز شده، نهمین دور از اعتراضاتی است که اتحادیه‌های بزرگ فرانسه از ژانویه به این سو برنامه‌ریزی کرده‌اند. به همین منظور، الیزابت بورن، نخست وزیر فرانسه در جلسه با مکرون درخواست اعلام وضعیت اضطراری را مطرح کرده است. دامنه اعتراضات در فرانسه به حدی گسترده شده که چارلز سوم، پادشاه انگلیس که قرار بود با مکرون در پاریس دیدار کند، سفر خود به این کشور را به تعویق انداخته است تا اوضاع امنیتی در فرانسه آرام شود.
اعتصابات فرانسه را فلج می‌کند
علاوه بر اعتراضات خیابانی، اعتصابات ضد دولتی هم روند صعودی به خود گرفته است. در همین راستا، سخنگوی شرکت توتال گفت که 31 درصد از کارگران پالایشگاه‌ها و انبارهای نفت فرانسه روز جمعه اعتصاب کردند که به کمبود سوخت در برخی مناطق منجر شد. از سوی دیگر، نیروهای پیمانی و قراردادی شهرداری‌های فرانسه هم در اعتراض به این وضعیت مانع از تخلیه زباله‌ها و جمع‌آوری آنها از سطح شهر شدند که این مسئله باعث بروز وضعیت بدی در مناظر شهری پاریس شده است. شهرداری پاریس اعلام کرده که دو کارخانه زباله سوزی بزرگ به تعطیلی درآمده و با اعتصاب پاکبان‌های فرانسه ۱۰ هزار تن زباله در خیابانهای پاریس گرد آمده است. همچنین، آتش‌نشان‌ها هم به معترضان فرانسه پیوسته‌اند و این مسئله نگرانی دولت را در پی داشته است.
اعتصابات گسترده و اقدامات صنعتی منجر به اختلال عمده حمل و نقل در جاده‌ها و لغو پروازها شد. مقامات فرودگاه اعلام کردند که اعتراضات بر پروازهای آخر هفته تأثیر منفی خواهد گذاشت، به طوری که تا 30 درصد از پروازهایی که قرار بود در جنوب پاریس حرکت کنند، در روزهای جمعه و شنبه لغو شده و 20 درصد پروازها از مارسی، بوردو و لیون لغو شدند.
هشت سندیکای سازمان‌دهنده اعتراضات در بیانیه‌ای اعلام کردند:«در حالی که مکرون تلاش می‌کند ورق را برگرداند، این جنبش اجتماعی و صنفی، عزم دنیای کارگران و جوانان برای خروج از اصلاحات را تأیید می‌کند. این سازمان خواستار اقدام محلی در آخر هفته و اعتصابات و اعتراضات سراسری جدید در روز سه‌شنبه شد. اتحادیه‌های کارگری در فرانسه بیم آن دارند که این اعتراضات گسترده در صورتی که دولت خشم عمومی را بابت این طرح بازنشستگی آرام نکند، به خشونت بیشتری کشیده شود.
مردم فرانسه در سالهای اخیر نشان داده‌اند که برای رسیدن به خواسته‌های بر حق خود، حاضر هستند تا مدت طولانی به اعتراضات ادامه دهند. مکرون جوانترین رئیس جمهور تاریخ فرانسه در 6 سال ریاست خود نتوانسته مردم را راضی نگه دارد و همواره با تصویب برخی طرحهای چالش برانگیز، اعتراضات مردمی را علیه دولت خود برانگیخته است.
طرح دولت مکرون با تهدید رئیس جمهور و نخست وزیر در پارلمان به انحلال مجلس فرانسه , تصویب و مراحل نهایی اجرا شدن آن از سال آینده میلادی شروع خواهد شد. طبق این طرح سن بازنشستگی از ۶۲ سال به ۶۴ سال افزایش و سابقه لازم برای بازنشستگی از ۴۰ سال به ۴۳ سال افزایش می‌یابد. برخی مشاغل سخت‌تر مانند کارهای مربوط به حوزه شهرداری و جمع آوری زباله‌ها نیز سن بازنشستگی‌شان از ۵۸ سال به ۶۰ سال افزایش یافته است. در صورتی که تشخیص داده شود این لایحه ناقض قانون اساسی است، احزاب اپوزوسیون می‌توانند آن را در شورای قانون اساسی به چالش بکشند، شورایی که می‌تواند تصمیم بگیرد بخشی یا تمام آن لغو شود. نظرسنجی روزهای اخیر نیز نشان داد که محبوبیت شخصی مکرون به ۲۸ درصد کاهش یافته که پایین‌ترین سطح از زمان اعتراضات جلیقه زردها است. منتقدان اصلاحات بازنشستگی را به عنوان بار فزاینده‌ای بر دوش کارگران محکوم کرده‌اند.
سرکوب گسترده معترضان در کشور مدعی دموکراسی
درحالی که اعتراضات دو ماهه فرانسه، مسالمت آمیز بود اما دولت با خشونت گسترده سعی دارد تا موج اعتراضات را بخواباند. بنابر گزارش اغلب رسانه‌های اروپایی اجتماعات فرانسوی‌ها روز پنجشنبه با دخالت پلیس ضد شورش به ویژه در شهرهای پاریس، نانت، لیون و تولوز به خشونت کشیده شد. در روزهای گذشته فیلم‌هایی به‌طور مخفیانه منتشر شد که در آنها صحنه‌هایی از ضرب و شتم پلیس علیه بازداشتی‌های اعتراضات خیابانی دیده می‌شود. گفته شده انتشار این فیلم‌ها نقش خاصی در تهییج احساسات معترضان داشته است.
بعد از بستن جاده‌ها در برخی خیابانها و شهرها، نیروهای ضد شورش برای باز کردن آنها وارد عمل شدند و به سمت معترضان گاز اشک‌آور شلیک کردند. نیروهای پلیس فرانسه برای متفرق‌کردن مردم معترض به شیوه‌های خشونت‌آمیز متوسل شدند و تصاویر و فیلمهای ممنتشر شده حاکی از این است که پاریس در روزهای اخیر به میدان جنگ تبدیل شده است.
جرالد دارونین، وزیر کشور فرانسه ضمن ارائه گزارشی درباره تظاهرات گسترده در پایتخت و دیگر نقاط این کشور، آن را «پنجشنبه سیاه» توصیف کرد. دارونین دراین‌باره گفت که ۴۵۷ نفر بازداشت و ۴۴۱ نیروی امنینی نیز زخمی شدند؛ ۹۰۳ مکان عمومی هم به آتش کشیده شد. هر چند برخی رسانه‌ها شمار بازداشت شدگان و زخمی‌ها را بیشتر از آمارهای رسمی اعلام کرده‌اند. همزمان با وخیم شدن اوضاع امنیتی در پاریس، نیروهای امنیتی بیشتری در اطراف الیزه مستقر شده‌اند.
دولت و حزب حاکم، هدایت اعتراضات خشن را از سوی گروه‌های راست افراطی و آنارشیست‌های چپ دانسته و اعلام کرده که پلیس تنها به وظایف تعریف شده خود عمل کرده است، اما این اینگونه ادعاها تنها توجیهی برای سرکوب میلیونها معترضی است که اجازه نمی‌دهند تا دولتمردان به یکه‌تازی های خود در تصویب قوانین سفت و سخت علیه اقشار ضعیف ادامه دهند.
نابرابری اجتماعی در قانون اصلاحات بازنشستگی مکرون، اعصاب و روان مردم را در کشوری تحت تأثیر قرار داده که کلمه « برابری» در شعارها و قانون اساسی خود گنجانده شده است. صحبت از ناعادلانه بودن قانون جدید یکی از محرک‌های اصلی اعتراضات توده‌ای بوده است که میلیونها نفر را در شهرها، شهرستان‌ها و روستاهای سراسر فرانسه به خیابانها آورده است.
خشونت پلیس علیه مخالفان ضد دولتی، درحالی است که رهبران فرانسه همواره کشورشان را مهد دموکراسی می‌دانستند اما در اعتراضات سالهای اخیر تنها چیزی که قربانی شد، دموکراسی ادعایی سردمداران پاریس بود که نشان دادند دموکراسی تنها زمانی معنا و مفهوم دارد که اقدامی علیه حاکمان صورت نگیرد، و هر گونه اعتراض مسالت‌آمیز هم که راس دولت را نشانه رفته باشد، محکوم به فنا است و با خشونت هر چه تمام سرکوب خواهد شد.
سرکوب گسترده معترضان فرانسوی، در شرایطی است که مکرون و دیگر مقامات پاریس در شش ماه گذشته با حمایت از اغتشاشات ایران، مقامات جمهوری اسلامی را به نقض حقوق بشر ایرانی‌ها متهم می‌کردند اما خودشان ثابت کردند که حقوق بشر فقط برای تحت فشار قرار دادن دولتهای متخاصم معنا دارد. مقامات پاریس درحالی آشوبگران ایرانی را معترضان صلح‌جو معرفی می‌کردند، که آنها آشکارا دنبال سرنگونی نظام اسلامی بودند و خواسته‌ای مسالمت‌آمیز نداشتند اما معترضان فرانسه خواستار بهبود معیشت خود هستند و سودای براندازی در سر ندارند اما با این حال به بدترین شکل ممکن سرکوب می‌شوند.
