الوقت- در جریان برگزاری نشست سران کشورهای عضو اتحادیه آفریقا در آدیس آبابا رویدادی کمسابقه و نادر به وقوع پیوسته که در اخبار رسانهها بسیار سروصدا به پا کرده است و آن اخراج نمایندگان رژیم صهیونیستی از این نشست بوده است. گزارشها حاکی از آن است که دیپلماتهای صهیونیستی ابتدا ادعا کرده اند که دعوت نامه و کارت حضور در جلسه را دارند اما با مشخص شدن کذب بودن این ادعا مأموران امنیتی جلسه آنها را به شکل زننده و تحقیرآمیزی از نشست بیرون کردهاند.
ناکامی در کسب کرسی عضو ناظر در اتحادیه آفریقا در حالی است که صهیونیستها امیدوار بودند که در پی پیوستن دو کشور عربی عربی- آفریقایی مراکش و سودان به روند عادیسازی، بازسازی روابط با گینه و چاد ، و همچنین به لطف روابط دیپلماتیک با 46 کشور آفریقایی و 12 سفارت در سراسر این قاره، به راحتی بتوانند چراغ سبز کسب کرسی ناظر در اتحادیه آفریقا را به دست آورند. اولین بار در ۲۲ ژوئیه 2020 (۳۱ تیر ۱۳۹۹)، وزارت امور خارجه رژیم صهیونیستی اعلام کرد که «ادماسو الالی»، سفیر این رژیم در اتیوپی، استوارنامه خود را به عنوان عضو ناظر به اتحادیه آفریقا تقدیم کرده است. ابتدا اعلام شد که با این درخواست موافقت شده اما با اعتراض جمعی از کشورهای آفریقایی از جمله الجزایر، کومور، جیبوتی و لیبی ، موریتانی و تونس، شیرین کامی صهیونیستها چندان دوام نیاورد.
بی تردید اخراج حقارتبار دیپلماتهای رژیم صهیونیستی طی روزهای آینده، ازیکسو در کانون توجه افکار عمومی و رسانههای داخلی رژیم در انتقاد از عملکرد دولت نتانیاهو قرار خواهد گرفت و از سوی دیگر این رویداد در نگاه رسانههای منطقهای و کاربران شبکه های اجتماعی (همسو با وقایع جام جهانی فوتبال در قطر) به عنوان ناکامی طرح عادی سازی تلقی خواهد شد. لذا باید گفت زرنگ بازی صهیونیستها برای تغییر فضای بینالمللی انتقادی علیه سیاستهای تندروانه و جنایات کابینه جدید افراطیها به رهبری نتانیاهو، به شکستی مفتضحانه برای پرستیژ سیاسی رژیم تبدیل شد.
اکنون اما این پرسش مطرح است که چرا کشورهای آفریقایی علیرغم داشتن روابط دیپلماتیک با رژیم و فشارهای آمریکا و خیانت برخی کشورهای عربی به آرمان آزادی فلسطین، حتی از پیوستن تشریفاتی و مترسک گونه تلآویو به اتحادیه آفریقا نیز ابا دارند؟
روابط رژیم صهیونیستی و کشورهای آفریقایی در سالهای اخیر فصلی جدید را تجربه کرد که از قضا این تحول با مدیریت نتانیاهو صورت گرفت. نتانیاهو اولین نخست وزیر رژیم صهیونیستی بود که پس از دو دهه در سال 2016 از چند کشور آفریقایی شامل اوگاندا، کنیا، رواندا و اتیوپی بازدید کرد. او همچنین در سال 2017، در مراسم تحلیف رئیس جمهور نایروبی شرکت کرد.
تلاش های اسرائیل برای تحکیم و گسترش روابط دیپلماتیک با آفریقا ریشه در چندین انگیزه دارد. فوری ترین مسئله یارگیری بین المللی برای خروج از انزوای تاریخی منطقه ای میباشد که به دکترین «پیرامون» معروف است. بر اساس این به اصطلاح دکترین که سیاست منطقهای رژیم را در دوران دیوید بن گوریون هدایت میکرد، اسرائیل به دلیل دیگری با اعراب، باید با کشورهای پیرامونی و بهویژه با کشورهای غیر عربی مانند ترکیه و کشورهای آفریقایی مراوده داشته باشد. همچنین صهیونیستها به کاهش بار فشارهای بین المللی بویژه در بعد سیاسی و حقوقی در سازمانهای جهانی از قِبل اتحادیه آفریقا قائلند. برای مثال در سال 2018 از 54 کرسی مجمع عمومی سازمان ملل متحد که به کشورهای عضو اتحادیه آفریقا تعلق دارد، تنها هفت کشور آفریقایی (کیپ ورد، اریتره، لسوتو، لیبریا، مالاوی، رواندا و سودان جنوبی) به قطعنامه ارائه شده توسط ایالات متحده در محکومیت حملات حماس به اراضی اشغالی رأی دادند در حالی که این رژیم در سالهای اخیر به طور مداوم از سوی قطعنامههای سازمان ملل محکوم شده است. از طرف دیگر بهرهگیری اقتصادی، کسب زمینهای حاصل خیر آفریقا برای کشت اجاره ای، بازار فروش کالا بویژه تسلیحات نظامی، مقابله با نفوذ گروههای فلسطینی و یا حامی فلسطین بویژه حماس در آفریقا و جذب یهودیان آفریقایی، از دیگر دلایل توجه وافر صهیونیستها به آفریقا است.
با این حال کشورهای آفریقایی گرایش چندانی به راه یافتن و دخالت صهیونیستها در امور آفریقا ندارند. از یکسو موجویت اشغالگر و متجاوز رژیم صهیونیستی که سرزمین فلسطینیان را غصب و به طور مداوم و سیستماتیک علیه صاحبان اصلی این سرزمین دست به جنایت و سرکوب و کوچ اجباری میزند، برای آفریقایی زجرکشیده از دوران استعمار و استثمار غرب یادآور دوران نه چندان دور گذشته و مبارزه برای کسب استقلال میباشد. برای مثال در سال 1975، 19 کشور آفریقایی به قطعنامه 3379 سازمان ملل (که در سال 1991 لغو شد) رای مثبت دادند که صهیونیسم را نوعی نژادپرستی و تبعیض نژادی توصیف میکرد. همچنین در سال 2019، نتایج نظرسنجی ایالات متحده در مورد نحوه آرا دولتها در سازمان ملل نشان داد که کشورهای آفریقایی در 90٪ موارد مربوط به مسئله فلسطین با اسرائیل مخالف بودند. حتی آفریقای جنوبی و نامیبیا از سازمان ملل خواسته اند که اسرائیل را به عنوان رژیم آپارتاید به رسمیت بشناسد و بسیاری از روشنفکران و فعالان آفریقایی طوماریهایی مانند "پاسخ جهانی جنوب" را امضا کردند که خواستار پایان دادن به اشغال سرزمین فلسطین توسط اسرائیل است. البته صهیونیستها با آگاهی نسبت به این چالش بزرگ، سعی کردند که با دستاویز قرار دادن اسطوره شبههآمیز هولوکاست، بر تجربه مشترک نسلکشی و ضربه خوردن از تاریخ استعمار تأکید کنند چنانکه نتانیاهو در سال 2016 در هنگام بازدید از رواندا گفت «مردم من نیز درد نسل کشی را میدانند، و این همان پیوند منحصر به فردی است که هیچ یک از مردم ما ترجیح نمی دهند داشته باشد». اما این نمایشهای سیاسی صهیونیستها نتیجه ای در بر نداشته و برعکس رفتار سرد با صهیونیستها، اتحادیه آفریقا در سال 2013 فلسطین را به عنوان عضو ناظر این اتحادیه پذیرفت تا نشان دهد در جبهه منازعه فلسطین کفه ترازوی آفریقا به نفع فلسطینیان میچربد.
از سوی دیگر کشورهای آفریقایی از سابقه سیاستها و اقدامات تفرقهافکنانه و بیثباتساز رژیم صهیونیستی در تحولات قاره سیاه نگرانند. صهیونیستها همواره یکی از مضنونان مهم ارسال سلاح برای کانونهای اصلی بحران و جنگ در آفریقا بودهاند. این رژیم در بحران صحرای تیگرای جانب حاکمیت مراکش بر این صحرا را گرفت. بنابراین تحقیر نمایندگان رژیم صهیونیستی نشان میدهد که علی رغم تبلیغات شدید برای بزک کردن عادیسازی اما نگرانیهای آفریقا از ماهیت مداخلهگر و بی ثبات ساز رژیم همچنان پابرجاست.