الوقت- درحالی که مقامات جمهوری آذربایجان بارها هر گونه نفوذ صهیونیستها در این کشور را رد کردهاند اما شواهد و قرائن حاکی از این است که صهیونیستها به طور گسترده در این کشور حضور دارند و علاوه بر فعالیتهای اقتصادی، در سالهای اخیر به فعالیتهای فرهنگی و نظامی خود نیز افزودهاند.
رژیم صهیونیستی که از سال 1993 میلادی سفارت خود را در آذربایجان افتتاح کرد، از آن زمان تاکنون روابط خود را با باکو تقویت کرده است و این پیوندها در همه سطوح در حال افزایش است. روابط باکو و تلآویو به دلیل تنشهایی که در منطقه موردمناقشه قرهباغ شروع شده است، در ماههای اخیر بیش از پیش توسعه یافته است به صورتی که اواسط ماه جاری نیز بنیگانتس، وزیر جنگ اسرائیل محرمانه به باکو سفر کرده بود.
رژیم صهیونیستی برای اینکه برای خود مشروعیتی کسب کند، از دیرباز دنبال نفوذ در کشورهای اسلامی بوده است و در این راستا آذربایجان برای این رژیم اهمیت به سزایی دارد. استراتژی صهیونیستها برای اینکه بتواند نظر مساعد رهبران آذربایجان را جلب کند نفوذ از دریچه همکاری اقتصادی بوده و به سرمایهگذاری در بخشهای مختلف اقتصادی این کشور پرداخته است. بر این اساس، وزیر اقتصاد آذربایجان چند ماه پیش در سخنانی اعلام کرد که حجم مبادلات تجاری آذربایجان و رژیم صهیونیستی در سال 2021 تقریباً دو برابر و در سه ماه اول 2022، حدود 6 برابر شده است.
اسرائیل که به شدت به منابع نفتی نیازمند است در بخش انرژی جمهوری آذربایجان هم سرمایهگذاریهای کلانی انجام داده است. اسرائیل مجبور است نیازهای نفتی خود را از کشورهای منطقه تامین کند و آذربایجان را برای این منظور انتخاب کرده است. بر اساس آمارها، حدود چهل درصد نفت خام مورد نیاز اسرائیل از آذربایجان وارد میشود و به این کشور وابستگی نفتی دارد. این نفت از طریق خط لوله از باکو به بندر سیهان ترکیه و از آنجا به اسرائیل منتقل میشود و مسئله انرژی به تحکیم روابط دو طرف منجر شده است.
نفوذ در بدنه جامعه آذربایجان
هر چند صهیونیستها مدعی هستند که حضورشان در آذربایجان با هدف کسب منافع اقتصادی است اما در ورای این تحرکات، اهداف دیگری هم نهفته است. اسرائیل برای اینکه بتواند در جامعه آذربایجان نفوذ کند، از سالهای گذشته جامعه یهودیان را در این کشور تاسیس کرده و هزاران نفر را به آذربایجان اعزام کرده است. یعنی همان سیاستی که 100 سال پیش در فلسطین اشغالی شروع شد و پس از سه دهه سرزمین فلسطینیها توسط صهیونیستها اشغال شد و این برنامه در آذربایجان هم به شکل دیگری در حال رقم خوردن است.
رییس و موسس سازمان صهیونیستی "بنیاد تفاهم قومی" آمریکا سال گذشته در سخنانی ادعا کرد که بزرگترین جامعه یهودیان جهان در جمهوری آذربایجان سکونت دارند و بیانگر این است که این رژیم در آذربایجان برنامههای گستردهای دارد و در حال حاضر به دلیل حساسیتهای داخلی و منطقهای با چراغ خاموش حرکت میکند. این جامعه یهودی که در بین آنها مبلغان دینی هم حضور دارند سعی میکنند در بدنه جامعه آذربایجان نفوذ کرده و آنها را با سیاستهای رژیم صهیونیستی همسو کنند. درهمین راستا اخیرا کابینه رژیم صهیونیستی با تخصیص مبلغی بالغ بر 25 میلیون دلار اعلام نمود که کمپی را برای اسکان آوارگان یهودی روس تبار که قصد مهاجرت به سرزمینهای اشغالی را دارند، احداث خواهد کرد. این آوارگان عمدتا یهودیان روسیه به شمار میروند که در پی جنگ این کشور با اوکراین قصد مهاجرت به سرزمین اشغالی را دارند. باتوجه به اینکه روسیه در ماههای اخیر به دلیل حمایتهای رژیم صهیونیستی از اوکراین، دفتر آژانس یهود را تعطیل کرد، به همین خاطر یهودیان روسی در پی خروج از این کشور هستند و تلآویو که در حال حاضر نمیتواند پذیرای این افراد در سرزمینهای اشغالی باشد قصد دارد تا این جمعیت را در خاک آذربایجان و نزدیک مرزهای روسیه اسکان دهد.
برآوردها نشان میدهد که حداقل 600 هزار یهودی ساکن در روسیه براساس این قانون قادر به مهاجرت به سرزمین اشغالی هستند. از آنجا که یهودیان روسیه تمایلی برای سفر به سرزمینهای اشغالی ندارد و خلق و خویشان با منطقه اوراسیا بیشتر مطابقت دارد، به همین منظور، آذربایجان میتواند بهترین گزینه برای صهیونیستها باشد تا هم از جامعه یهود حمایت کنند و هم بتوانند با اسکان این جمعیت گسترده در جمهوری آذربایجان، جمعیت یهودیان این کشور را نیز افزایش دهند. اسرائیل با تاسیس مرکز یهودیان در آذربایجان میتواند از قدرت این افراد به عنوان اهرم فشاری برای تاثیرگذاری در ساختارهای سیاسی باکو استفاده کند.
از آنجا که اکثریت جمعیت آذربایجان را شیعیان تشکیل میدهند، بنابراین از این منظر نیز برای صهیونیستها اهمیت خاصی دارد. رژیم صهیونیستی که مدعی است همه شیعیان جهان از سوی ایران حمایت میشوند و مجری برنامههای تهران در کشورهایشان هستند، به همین خاطر شیعیان را تهدیدی برای موجودیت خود میداند و با همه توان سعی دارد با آنها مقابله کند. سیاستهای ضد دینی دولت الهام علیاف، رئیس جمهور آذربایجان برای اعمال محدودیت در مراسم عزاداری شیعیان در یک دهه گذشته نیز بخشی از پروژه صهیونیستها است که با همکاری باکو انجام میشود.
اگرچه صهیونیستها با برنامه هدفمند در همه کشورها حضور دارند اما مقامات باکو بر اساس نیازها و بدون اطلاع از نیات واقعی تلآویو، با این رژیم همکاری میکنند. جمهوری آذربایجان حدود سه دهه است با ارمنستان به دلیل اختلافات مرزی دچار تنش است و به دنبال یارگیری در عرصه بینالمللی است تا بتواند متحدانش را افزایش دهد. از آنجا که ارمنستان یک لابی قدرتمندی در آمریکا دارد که از منافع این کشور در تنش با باکو حمایت میکنند، مقامات آذربایجان هم سعی دارند تا با نزدیک شدن به تلآویو، نظر لابی صهیونیستی در آمریکا را به سمت خود جلب کنند تا در این زمینه موازنه را برقرار کنند. باتوجه به نفوذ لابی صهیونیستی در ساختار حاکمیتی آمریکا، تقویت روابط باکو و تلآویو، میتواند برای آذربایجان موثر واقع شود.
از سوی دیگر، ضعف قدرت نظامی آذربایجان هم دلیل دیگری برای نزدیک شدن این کشور به اسرائیل است. از آنجا که آذربایجان با ارمنستان همیشه در حال جنگ است، میخواهد با خرید تسلیحات از بازیگران خارجی بتواند موزانه را به نفع خود تغییر دهد و تسلیحات صهیونیستی در این زمینه میتواند به کمک باکو بیاید. همچنانکه در یک دهه گذشته اسرائیل میلیاردها دلار تسلیحات به باکو فروخته است و حتی در جنگ اخیر قره باغ، برخی منابع اعلام کردند که در این نبرد، آذربایجان از پهپادهای پیشرفته ساخت اسرائیل استفاده کرده است.
بر اساس آمارهای رسمی، در سال 2020، جمهوری آذربایجان 70 درصد از سلاحهای مورد نیاز خود را از رژیم صهیونیستی خریداری کرده است و این رقم هر سال درحال افزایش است، به عبارتی باکو جزء بزرگترین خریداران سلاحهای اسرائیلی است. این معامله تجاری، برای اسرائیل هم فرصت مناسبی است تا بتواند بازارهای جدیدی برای سلاحهای خود پیدا کرده و سود سرشاری را از این طریق کسب کند.
تهدیدات برای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران
جدای از روابط دوجانبه آذربایجان و رژیم صهیونیستی در عرصههای اقتصادی و امنیتی، صهیونیستها در خاک آذربایجان برنامههای ضد ایرانی را هم دنبال میکنند. رژیم صهیونیستی که ایران را دشمن درجه یک خود میداند، سعی دارد از نزدیک تحرکات تهران را رصد کند و حضور در خاک آذربایجان بهترین گزینه برای این رژیم است و سعی دارند با تخریب روابط باکو و تهران، بتوانند برنامههای مخربانه خود را علیه ایران عملی کنند.
ایران بارها هشدار داده که حضور صهیونیستها در جوار مرزهای خود را برنمیتابد و باکو هم که به حساسیتهای ایران آگاهی کامل دارد گفته که اجازه نخواهد داد تا خاک آذربایجان به مامنی برای حمله به همسایه جنوبی تبدیل شود. با افزایش حضور اسرائیلیها در آذربایجان که روز به روز گستردهتر میشود، ایران از این مسئله ابراز نگرانی کرده است. وزیر خارجه ایران روز شنبه در تماس تلفنی با وزیر خارجه آذربایجان بار دیگر حضور نیروهای بیگانه در قفقاز را نگرانی مشترک کشورهای منطقه دانست و بر مخالفت جمهوری اسلامی با استقرار هرگونه نیروی خارجی در منطقه تأکید کرد.
همانگونه که ایران با تقویت مناسبات خود با سوریه و لبنان، سعی دارد به سرزمیهای اشغالی نزدیک شده و با تهدیدات رژیم صهیونیستی علیه محور مقاومت مقابله کند، تلآویو هم همین سیاست را در اطراف مرزهای ایران پیگیری میکند و آذربایجان به همین خاطر انتخاب شده است. از آنجا که آذربایجان با استانهای آذرینشین ایران هم مرز است و برخی مقامات آذربایجان نسبت به این مناطق حساس در کشورمان ادعاهای تجزیهطلبانه دارند، به همین منظور اسرائیلیها سعی دارند در صورت لزوم بتوانند این مناطق را ناامن کرده و پروژه خود را علیه تمامیت ارضی ایران پیاده کنند.
صهیونیستها به دنبال آن هستند تا با حضور در آذربایجان پهپادهای جاسوسی خود را به خاک ایران فرستاده و اطلاعاتی را از مناطق حساس کشور دریافت کنند. همچنانکه روزنامه نیویورک تایمز، پیشتر در گزارشی با عنوان «تاریخ سری فشار برای حمله به ایران» نوشته بود که پهپادهای اسرائیل برای جاسوسی از سایتهای هستهای ایران از پایگاههای جمهوری آذربایجان استفاده میکردند و حتی در سال 2012 با استفاده از این پهپادها قصد حمله به تاسیسات هستهای را داشتند.
جمهوری آذربایجان که در راستای تامین اهداف خود و ناخواسته جای پای صهیونیستها در این کشور را روز به روز مستحکم میکند، این مسئله میتواند به روابط دوستی و همسایگی با ایران آسیب بزند و از آنجا که تهران گفته با همه توان با تحرکات صهیونیستها مقابله خواهد کرد، بنابراین ممکن است صلح و ثبات منطقه قربانی جاهطلبیها و جنگ افروزیهای اسرائیل شود.