الوقت- بحران انرژی به عنوان یکی از تبعات اصلی جنگ در اوکراین جهان را فراگرفته است و کشورهای مصرف کننده و واردکنندگان انرژی در سرتاسر جهان به دنبال یافتن راه‌های پایدار تأمین کمبود در بازار انرژی هستند.
در این میان تلاش غربی‌ها برای تحریم گاز روسیه به نگاه ویژه آنها برای تأمین نیاز گاز از دیگر صادرکنندگان مهم بین المللی بویژه در خلیج فارس انجامیده است. این در حالی است که در شرایط جدید جمهوری اسلامی ایران به عنوان دومین دارنده ذخایر بزرگ گاز جهان، نیز به تقویت جایگاه خود در ژئوپلتیک انرژی منطقه و جهان می‌اندیشد.
خط لوله گازی به عمان؛ دروازه ورود ایران به بازار صادرات ال ان جی (LNG)
یکی از عرصه‌های نوظهور و قابل توجه برای تأمین نیازهای گازی بازار در آینده نزدیک خط لوله در حال احداث ایران به عمان می‌باشد. گفته می‌شود که از جمله مهمترین دستورکارهای سفر آتی حجه الاسلام ابراهیم رئیسی به کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس بحث و گفتگو با مقامات عمانی پیرامون تکمیل این خط لوله گازی خواهد بود.
در سال 2016، مقامات ارشد شرکت ملی صادرات گاز ایران با وزارت نفت عمان و سه شرکت نفتی بین‌المللی - شل، توتال و کره گاز کورپ - ملاقات کردند تا پتانسیل انتقال گاز از ایران به عمان را بررسی کنند.
این مذاکرات به دنبال توافق دو کشور در سال 2013 برای توسعه یک برنامه 15 ساله صادرات گاز از طریق خط لوله بستر دریا به ارزش 25 میلیارد دلار بود. خط لوله پیشنهادی از میدان گازی غول پیکر پارس جنوبی در ایران تا صحار در شمال عمان، جایی که خط لوله موجود به صلاله در نزدیکی مرز یمن می‌رود، کشیده می‌شود. این پروژه در آن زمان با ظرفیت انتقال ۱ میلیارد مکعب گاز طبیعی ایران به عمان برنامه‌ریزی شده بود که باید از بندر کوه مبارک ایران تا بندر صحار عمان کشیده می‌شد.
ایران اگرچه یکی از بزرگترین تولیدگنندگان گاز در جهان محسوب می‌شود اما در بازار صاردات گاز مایع (LNG) هنوز به صورت جدی وارد نشده است و به دلیل افزایش تقاضاهای بین المللی برای خرید LNG ، تهران برنامه‌ریزی برای حضور گسترده در این بازار را در دستور کار قرار داده است. در واقع صادرات LNG یکی از برنامه‌های اصلی ایران برای صادرات گاز طبیعی به بازار اتحادیه اروپا (EU) می‌باشد.
در این میان عمان اخیراً توانسته است صادرات LNG خود را از طریق توسعه میدان خزان، یکی از معدود نمونه‌های به کارگیری موفق تکنیک‌های حفاری جدید در خلیج فارس، تسریع بخشد و لذا به گفته محمد الرمحی، وزیر نفت عمان پیش بینی می شود بخشی از گازی که قرار است از طریق این خط لوله انتقال یابد به LNG تبدیل شود تا به بازارهای هدف در شرق آسیا و اروپا ارسال شود.
از سال 2014، عمان حدود 73 میلیارد فوت مکعب گاز طبیعی از قطر، از طریق خط لوله دلفین که از طریق امارات متحده عربی به عمان می‌رسد، وارد کرد. مسقط اما قصد داشت این واردات را با عملیات فاز 1 میدان گازی تنگ خزان کاملاً متوقف کند.
به گفته اداره اطلاعات انرژی ایالات متحده، عمان در سال 2017، بالغ بر 775 میلیارد مکعب گاز طبیعی مصرف کرده است، و این کشور از سپتامبر 2017، زمانی که میدان گازی خزان فعال شد و تولید را به سرعت به 1 میلیارد مکعب در روز رساند، با مازاد عرضه مواجه بود.
اوج توان صادرات LNG عمان با ظرفیت کامل در بین سال‌های 2018-2020 صورت گرفت، زمانی که میانگین آن در حدود 12 میلیارد متر مکعب در سال بود. طی 24 ماه گذشته، عمان عملیات رفع گلوگاه را در تاسیسات LNG خود در عمان انجام داده است که به صادرات LNG عمان اجازه می دهد تا حدود 2 میلیارد متر مکعب در سال افزایش یابد که انتظار می‌رود که صادرات LNG عمان را به حدود 14 میلیارد متر مکعب در سال طی پنج سال آینده برساند.
از آنجایی که عمان در چند سال گذشته به دنبال کاهش تولید گاز طبیعی و کمبود گاز و همچنین سایر کمبودهای اقتصادی به دنبال تنوع بخشیدن به منابع درآمدی خود بوده است، خط لوله پیشنهادی با ایران بخشی از این استراتژی است.
اهمیت این موضوع موجب شده تا حتی محمد الرمحی، وزیر نفت عمان، اعلام کند که این کشور با وجود تحریم‌های آمریکا، به واردات گاز از ایران ادامه خواهد داد و پروژه خط لوله ادامه خواهد یافت.
الرمحی گفت: "ما می‌توانیم تولید LNG را خیلی سریع انجام دهیم. امروزه استفاده از گاز برای تولید هیدروژن آبی امکان‌پذیر است. این چیزی است که ما با ایرانی‌ها در مورد آن صحبت خواهیم کرد. این فرصت جدیدی را برای ایرانی‌ها باز می‌کند تا به هیدروژن نیز دست پیدا کنند. ما می‌توانیم چنین کارهایی را با هم انجام دهیم. "
گشایش در بازار صادراتی از هند تا یمن
صادرات گاز طبیعی به همسایگان یکی از اولویت های ایران برای آینده است. صادرات نفت و گاز ایران به همسایگان خود به کشورهای منطقه کمک می کند تا مشکلات خود را حل کنند و صلح و ثبات را در منطقه تقویت می‌کند.
در حالی که توسعه اقتصادی عمان مبتنی بر وابستگی به انرژی است، ملاحظات سیاسی و ژئوپلیتیکی نیز در بازی وجود دارد. خط لوله گاز ایران و عمان می‌تواند به پل ارتباطی ایران و کشورهای شورای همکاری خلیج فارس تبدیل شود. دو طرف به دنبال آن هستند که این خط لوله به عنوان یک واسطه صادرات گاز ایران به سایر کشورها عمل کند.
در سال 2017، جلسات متعددی با حضور مقامات هندی، ایرانی و عمانی در مورد انتقال گاز ایران به هند از طریق خط لوله ایران-عمان تشکیل شده بود.
از طرف دیگر این خط لوله می تواند به یمن گسترش یابد، موضوعی که پیشتر از سوی مقامات عمانی نیز مورد اشاره قرار گرفته است.
