الوقت – پایان ماه دسامبر سال جاری میلادی (2021) برای مردمان و تاریح سیاسی عراق می‌تواند مقطعی سرنوشت‌ساز باشد؛ سرنوشت‌ساز بر این اساس که نیروهای نظامی اشغالگر آمریکایی بر اساس توافقات صورت گرفته با حکومت مرکزی عراق می‌بایست این کشور را ترک کنند. این وضعیت در شرایطی است که طی چند سال گذشته مساله خروج نظامیان آمریکایی از عراق به خواست عمومی اکثریت قریب به اتفاق شهروندان عراقی تبدیل شده و نیروهای سیاسی عراقی نیز به نمایندگی از مردم این موضوع را در پارلمان تصویب و مطالبه کرده‌اند.
با وجود تصویب قانون اخراج نظامیان خارجی در پارلمان عراق در 5 ژانویه 2020 (15 دی 1398) از یک سو، آمریکایی‌ها با طرح بهانه مختلف و کارشکنی و از سوی دیگر، مصطفی الکاظمی، نخست‌وزیر عراق با در پیش گرفتن رویه‌ای متساهلانه و عدم اراده جدی، مانع اجرایی شدن این مصوبه شدند. اما در شرایط جدید به نظر می‌رسد خواسته و مطالبه اخراج نظامیان اشغالگر آمریکایی به واقعیتی انکارناپذیر تبدیل شده که گریزی از اجرایی شدن آن نیست.
با وجود تعیین شدن پایان سال جاری میلادی به عنوان زمان اخراج نهایی نظامیان آمریکایی از عراق، اخیرا ژنرال فرانک مکنزی، رئیس ستاد فرماندهی مرکزی آمریکا موسوم «سنتکام» علیرغم بیانیه رسمی اعلام پایان ماموریت نیروهای رزمی خارجی گفته بود واشنگتن 2500 نیروی کنونی در عراق را در این کشور نگه خواهد داشت. بنابر اظهارات مکنزی علیرغم اینکه نقش نیروهای آمریکایی به نقشی غیررزمی تبدیل شده است ما به پشتیبانی هوایی و کمک‌های نظامی دیگر در نبرد عراق علیه گروه تروریستی داعش ادامه خواهیم داد.
اما در واکنش به این اظهارات فرماندهی عملیات مشترک عراق طی بیانیه‌ای اعلام کرد: «نیروهای رزمی ائتلاف بین‌المللی به صورت کامل تا پیش از پایان ماه جاری عراق را ترک خواهند کرد و مطالب منتشر شده توسط برخی رسانه‌ها درخصوص باقی ماندن این نیروها را تکذیب می‌کنیم. در ادامه این بیانیه آمده است: اغلب این نیروها عملا کشور را ترک کرده‌اند و نظامیان باقی مانده نیز طی روزهای آتی از عراق خارج خواهند شد و تنها مجموعه‌ای مستشاران به جای نیروهای سابق برای حمایت از نیروهای امنیتی قهرمان‌مان در کشور خواهند بود.
اما علاوه بر بیانیه فرماندهی عملیات مشترک عراق، نیروهای ضدآمریکایی نیز بر ضرورت اخراج نظامیان خارجی در موعد مقرر تاکید کرده‌اند. موضوعی که منجر شده تا احتمال تکرار وضعیت تنش‌آمیز میان گروه‌های ضدآمریکایی و نظامیان خارجی مجدداً پررنگ شود. با این وجود اخیرا به نظر می‌رسد با تشدید حملات داعش در مناطق مورد منازعه میان حکومت مرکزی و حکومت اقلیم کردستان، سناریویی پیچیده و چندوجهی برای حذف حشدالشعبی و باقی ماندن نیروهای عراق برنامه‌ریزی شده است.
سناریوسازی شدت گرفتن حملات داعش؛ تلاش برای حذف حشد الشعبی و باقی ماندن در عراق
در چند هفته اخیر که زمان‌بندی آن با پایان حضور آمریکا در عراق کلید خورده است، به شکلی مشکوک و بی‌سابقه شاهد تشدید فعالیت‌های داعش در مناطق مورد منازعه هستیم. در چند هفته گذشته عناصر مخفی گروهک تروریستی داعش حملات بی سابقه ای را در مناطق شمالی کرکوک و استان نینوی انجام داده‌اند. بنابر گزارش‌های موجود، طی روزهای گذشته در مرزهای مشترک کرکوک و اربیل، پایگاه تیپ ۱۲۶ نیروهای پیشمرگ کرد مورد حمله واقع شده‌اند که منجر به جان باختن 7 نفر و زخمی شدن 5 نفر شده بود.
در این مدت تروریست‌های داعش با حمله به پایگاه تیپ پنجم در نزدیکی منطقه کلاجو در استان سلیمانیه اقلیم کردستان عراق بیش از پنج تن از نیروهای پیشمرگه را کشته و پنج تن دیگر را زخمی کردند. همچنین، به گفته منابع میدانی، در جریان این حمله تروریست ها که در نزدیکی روستای قره سالم از توابع بخش التون کوبری انجام شد ۴ تن از نیروهای پیشمرگ کرد کشته و ۷ تن دیگر زخمی شدند. در حمله‌ای دیگر، عناصر گروهک تروریستی داعش با یورش به یک منزل در روستای خدرجیجه در کوهستان قره‌چوغ، ۱۳ نظامی و غیر نظامی را به شهادت رساندند تا نشان دهند هنوز امکان قدرت نمایی دارند.
همزمانی حملات داعش به مواضع نیروهای پیشمرگ در شرایطی است که نظامیان آمریکایی می‌بایست در چند روز آینده از عراق خارج شوند. تشدید حملات در مرحله کنونی از یک سو، تلاش آمریکا برای فراهم کردن زمینه تداوم حضور خود در عراق به بهانه مبارزه با تروریسم است و از سوی دیگر، به نظر می‌رسد حکومت اقلیم کردستان که به شدت از خروج آمریکایی‌ها اظهار نگرانی می‌کند، با طرح موضوع تهدید داعش خواهان باقی ماندن نظامیان اشغالگر در مناطق شمالی عراق است.
اما همزمان با این حملات، به شکل موازی از سوی برخی جریان‌های سیاسی عراق و رسانه‌ها نزدیک به آمریکا و لابی عربی، موضوع خلع سلاح گروه‌های نزدیک به محور مقاومت مطرح شده است. موضوع خلع سلاح نیروهای بسیج مردمی، پیش‌تر بارها از سوی آمریکا و مزدوران‌‌اش در داخل عراق مطرح شده بود که هر بار با شکست مواجه شده بود. در مقطع کنونی نیز به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها پس از شکست طرح خود برای تداوم اشغال‌گری در عراق، در پی آن هستند تا اهداف شوم خود برای به حاشیه راندن حشدالشعبی در عرصه سیاسی و نظامی را عملیاتی کنند و از این طریق در عرصه دیپلماتیک و سیاسی بتوانند مداخله‌گری خود در عراق را تداوم ببخشند.
سناریوی عدم خروج آمریکا و تشدید احتمالی بحران در آینده نزدیک
در شرایطی کنونی با توجه به تشدید حملات داعش در مناطق کرکوک و نینوی در نواحی مرزی مشترک میان نیروهای پیشمرگ و نظامیان عراقی، این سناریو بسیار محتمل است که آمریکایی‌ها با همراهی کردها و بخشی از سیاست‌مداران عراقی، در پی تکرار سناریوهای گذشته برای تشدید ناامنی و زمینه‌سازی برای باقی ماندن در عراق هستند. همزمان با این سناریو اکنون این احتمال وجود دارد که دور جدیدی از عملیات نیروهای پیشمرگ در نواحی موسوم به مناطق مورد منازعه صورت بگیرد.
مجموع این احتمالات به وضوح نشانگر ساختگی بودن و از پیش برنامه‌ریزی شده بودن حملات اخیر داعش در مناطق مورد منازعه و تلاش برای ابقای نظامیان آمریکایی در عراق است اما در این میان توجه یه این امر ضروری است که این سناریو از پیش باخته و محکوم به شکست بوده و نمی‌تواند دستاورد چندانی را برای حکومت مرکزی عراق به همراه داشته باشد. این سناریو در صورت اجرایی شدن می‌تواند زمینه‌ساز تشدید فزآینده بحران در کشور عراق باشد.
