الوقت- نیروهای مقاومت در سوریه با پشتیبانی هوایی روسیه در حال انجام عملیات گسترد‌‌ه‌ای در بعضی مناطق مهم سوریه هستند، همزمان با این تحولات میدانی تحركات دیپلماتیك برای برگزاری نشست وین 2 برای یافتن راه‌حلی دیپلماتیك شدت بیشتری یافته است.
نماینده دبیر كل سازمان ملل پس از دیدار با مقامات دمشق، امروز وارد مسكو می‌شود تا با رهبران روسیه درباره بحران سوریه و نشست بعدی در وین درباره این بحران گفت و گو كند. سفر نماینده سازمان ملل به مسكو چهار روز پس از نشست وین2 صورت می‌گیرد. در این نشست وزرای 17 كشور حضور داشتند كه طی بیانیه 9 بندی از سازمان ملل خواستند «روندی را آغاز كند كه به برقراری آتش‌بس و برگزاری انتخابات تازه در این كشور بینجامد.» رهبران مسكو در حالی از نماینده سازمان ملل پذیرایی كردند كه به صورت موازی تلاش زیادی را برای جمع كردن و واحد كردن گروههای اپوزیسیون داخل و خارج سوریه برای نزدیك كردن و گفت‌وگو با دولت سوریه به كار گرفته‌اند. روسیه پیشنهاد داده است نفراتی كه نام آنها در لیست است و عمدتا اعضای سابق و كنونی گروه موسوم به «ائتلاف ملی سوریه» هستند، در مذاكرات با دولت سوریه حضور یابند. بنابر گزارش رسانه‌های روسی «معاذ الخطیب» و «خالد خوجه» روسای سابق و كنونی این ائتلاف از جمله كسانی هستند كه گفته می‌شود نام آنها در لیست پیشنهادی روسیه است. علاوه بر این، نفراتی از دیگر گروههای معارض از جمله اخوان المسلمین سوریه و جنبش دموكرات مسیحی سوریه هم در این لیست حضور دارند. شبكه المیادین هم با تأیید وجود نام «خالد خوجه»، اعلام كرد كه «حسن عبدالعظیم»، «هیثم مناع» و «قدری جمیل» از جمله این معارضان هستند. در همین حال، «میخائیل بوگدانوف» معاون وزیر خارجه روسیه روز گذشته اعلام كرد كه احتمالا هفته آینده نمایندگان دولت و معارضان سوری در مسكو با هم دیدار خواهند كرد. میخائیل بوگدانوف گفت: میستورا در جریان دیدار برنامه‌ریزی شده با سرگئی لاورف درباره برگزاری قریب الوقوع نشست نمایندگان دولت سوریه و معارضین در مسكو قرار گیرد .
مقامات سوریه نیز از آمادگی دمشق برای گفت‌وگو با مخالفان مشروع خبر دادند. سلمان، معاون وزیر اقتصاد سوریه تأكید كرد: اگر مخالفان مسالمت‌جو همین برنامه سیاسی را با خود داشته باشند، گفت‌وگو با آنها ممكن است و البته باید گفت كه در حال حاضر ما در سوریه مخالف یا هوادار نظام نباید باشیم، بلكه ملی‌گرایی اصل است، یعنی میهن‌پرست یا میهن‌ستیز داریم. معاون وزیر اقتصاد سوریه گفت: ممكن است اختلاف‌نظرهایی بین سوری‌ها وجود داشته باشد، اما مخالف هم نیستیم و می‌توانیم با برگزاری نشست‌های گفت‌وگو در خاك سوریه و زیر پرچم آن اختلاف‌ها را رفع كنیم، در هر حال راه حل بحران سوریه باید سوری- سوری باشد.
عصر روز گذشته همچنین سرگئی لاورف اعلام كرد كه بودن بشار اسد در قدرت برای همیشه برای روسیه حیاتی نیست. تهران و مسكو می‌گویند كه به دنبال حفظ همیشگی بشار اسد در قدرت نیستند. همچنین بر رد فشار خارجی برای كناره‌گیری وی از قدرت تأكید كرده‌اند و معتقدند تنها این مردم سوریه هستند كه حق دارند درباره رهبران سیاسی خود تصمیم بگیرند.
تحولات میدانی
همزمان با تحركات دیپلماتیك، تحولات میدانی در آستانه نشست دور بعدی مذاكرات در وین شدت بیشتری یافته است. روز گذشته وزارت دفاع روسیه اعلام كرد كه جنگنده‌های این كشور مواضع داعش را در حوالی شهر باستانی پالمیرا بمباران كردند. بی‌بی سی به نقل از فعالان سوریه گزارش داد كه «جنگنده‌های روسی منطقه‌ای در اطراف یك قلعه بازسازی شده قرن سیزدهم میلادی را در اطراف پالمیرا هدف قرار داده‌اند. » بنابر اعلام وزارت دفاع روسیه جنگنده‌های سوخو – ۲۵ با بمب‌های 500 كیلوگرمی استحكامات داعش، یك سنگر زیرزمینی و سلاح‌های ضدهوایی این گروه را منهدم كرده‌اند. پالمیرا در اردیبهشت ماه به كنترل داعش در آمد و از زمان آن تاكنون شبه نظامیان داعش بسیاری از آثار تاریخی این شهر باستانی را منهدم كرده‌اند. رسانه‌های سوری همچنین گزارش دادند ارتش این كشور با پشتیبانی رزمندگان حزب‌الله و نیروهای مردمی حمله گسترد‌‌ه‌ای را در شهر داریا واقع در استان دمشق آغاز كرده‌اند. این شهر در طول چهار سال مركز درگیری‌های فشرده‌ای بین نیروهای دولتی و مخالفان بوده است و در نزدیكی پایتخت سوریه قرار دارد. اما مهم‌ترین محور عملیاتی نیروهای مقاومت در جنوب حلب است. بنابر گزارش رسانه‌های سوری نیروهای مقاومت از زمان شروع حملات هوایی روسیه موفق شده‌اند در حدود 210 كیلومتر از مناطق جنوبی حلب را به كنترل خود در آورده‌اند.
تحلیلگران معتقدند عملیات‌های مشترك روسیه از آسمان و نیروهای مقاومت از جنوب منجر به ایجاد نیروی واحدی برای مبارزه با تروریسم شده است كه بسیار مؤثر است. پایگاه خبری المانیتور با اشاره به همكاری‌های اطلاعاتی ایران و حزب‌الله لبنان با روسیه برای بمباران مواضع تروریست‌ها در سوریه آنها را سه ضلع مثلثی با بیشترین اثرگذاری در مقابله با تروریسم در منطقه غرب آسیا خوانده است.
در این گزارش آمده است: «با جدیدترین سیر تحولات رویدادها كه با مداخله روسیه در سوریه در 30 سپتامبر آغاز شد، جنبش حزب‌الله، اكنون در جایگاه سكان‌دار برای ایفای نقشی عمده در منطقه نشسته است. » نگارنده این تحلیل، این اتفاق را نویدبخش تولد یك «خاورمیانه جدید» می‌داند كه «البته با خاورمیانه جدید مورد اشاره كاندولیزا رایس، وزیر خارجه وقت امریكا كه بعد از جنگ اسرائیل برای نابود كردن حزب‌الله در جولای 2006 مطرح شد، كاملاً در تقابل قرار دارد. » یك نشانه بروز اصطلاح خاورمیانه جدید، به نوشته المانیتور، این است كه روسیه ظاهراً قصدی برای جایگزین كردن محور ایران - حزب‌الله در سوریه ندارد، بلكه به دنبال كامل كردن آن است. یك مقام حزب‌الله در گفت‌وگو با این رسانه، اتاق عملیاتی مشترك سه طرف در دمشق برای هدف قرار دادن گروههای تروریستی را موردی از همكاری سه‌جانبه دانسته است. این مقام حزب‌الله كه نخواسته نامش فاش شود گفته است كه حزب‌الله اكنون از یك ابرقدرت حمایت دریافت می‌كند و برای انجام حملات هوایی اطلاعات در اختیار مسكو قرار می‌دهد.
قدرت نمایی عملیات ایران، روسیه، عراق، سوریه و حزب‌الله در حالی است كه رسانه‌های امریكایی از ناتوانی ائتلاف تحت رهبری امریكا برای مقابله با داعش خبر دادند كه دچار لغزش و تزلزل شده است. روزنامه نیویورك‌تایمز گزارش كرد طبق مصاحبه‌هایی كه با نیروهای ائتلاف تحت رهبری امریكا در سوریه انجام داده، به این مسئله پی برده كه تا به‌حال این ائتلاف فقط اسماً وجود داشته است و چالش‌های سیاسی و لجستیكی كه این ائتلاف با آن مواجه است، دلهره‌آور است. در همین حال رئیس‌جمهوری امریكا اعلام كرد قرار نیست نظامیان امریكایی كه به سوریه اعزام می‌شوند در خطوط مقدم این كشور به طور مستقیم وارد درگیری با تكفیری‌های «داعش» شوند. وی در مصاحبه روز دوشنبه با شبكه «ان بی‌سی» گفت: «به خاطر داشته باشید كه ما از قبل عملیات ویژه انجام می‌دادیم و در واقع این كار بسط آنچه كه انجام می‌دهیم می‌باشد. ما ارتش امریكا را در خطوط مقدم مبارزه با داعش قرار نمی‌دهیم.»
محمد بابایی
