الوقت- بعد از گذراندن 674 روز در فضا، هواپیمای فضایی ارتش آمریکا که X- 36B نام داشت، به زمین برگشت، اما هیچ کس به درستی نمی داند که ماموریت آن چه بود یا در این مدت دقیقا چه کرد. تصاویر تنها یک فضاپیمای کوچک را نشان می دهد و مطبوعات مدعی شدند که این می تواند یک بمب افکن فضایی یا ماهواره ای باشد که برای جاسوسی از سایر ماهواره ها به کار گمارده شده است. با توجه به مدارک قابل دسترس، نویسنده این مقاله معتقد است که X- 36B نشانگر ادامه نظامی کردن فضا توسط آمریکا و مسلح‌سازی آن در آینده است.
اکتبر 2014 آمریکا بازگشت فضاپیمای بی‌سرنشین X- 36B را پس از دو سال اعلام کرد. هدف ظاهری از برنامه X- 36B توسعه یک سامانه پرتاب با قابلیت استفاده مجدد همانند فضاپیماهای پیشین اما ارزان‌تر و کوچک‌تر از آنها بود که بتواند به سرعت به نیازهای در حال تحول نظامی در فضا پاسخ دهد، اما هدف مهم تر دیگر، ایجاد یک پایگاه برای آزمایش فناوری سلاح‌های فضایی است. بنابراین این فضاپیما بخش جدایی‌ناپذیری از تلاش ها برای نظامی کردن و در نهایت مسلح سازی فضاست.
تمامی ویژگی‌هایی که این برنامه شامل آن است، از جمله قابلیت آزمایش آخرین سامانه‌های حفاظت حرارتی، سبک‌وزنی و بهره‌مندی از سامانه‌های پرواز الکترومکانیکی، برای اهداف نظامی ارتش آمریکا ضروری است. مانند آنکه ارتش آمریکا از موشک‌های سرعت بالا در عملیات‌های ضدتروریستی یا ضدموشکی استفاده می کند. در چنین سرعتی یک دشمن به سختی می‌تواند در زمان مناسب موشک را روی صفحه رادار خود قبل از آنکه نابود شود، شناسایی کند.
به همان اندازه که فن‌آوری‌های مافوق صوتی اهمیت دارد، دیدگاه کسانی که آنها را کنترل می کنند، نیز مهم است. مقامات آمریکایی امروزه از فن‌آوری‌های جدید بهره می‌برند و به تبع آن از فضای پاسخگوی عملیاتی نام می برند که یکی از کارکردهایش جمع‌آوری اطلاعات جاسوسی از مناطق جنگی است.
به همین نسبت، قابلیت پرتاب سریع اشیا کوچک به فضا می تواند حمایت های فضایی از آنهایی را که در جنگ هستند، تغییر دهد. به همین شیوه، ماهواره‌های کوچک هم می تواند برای کسانی مورد استفاده قرار بگیرد که ماهواره خود را در مقابل دشمن‌شان از دست داده‌اند. این ماهواره‌های کوچک می تواند برای حریف فضایی تهدیدی باشند و احتمال جنگ الکترونیکی را به وجود آورند.
همان طور که یکی از فرماندهان سابق نیروی فضایی آمریکا اشاره داشته است، آن زمان که تنها آمریکا و شوروی در فضا مقابل هم بودند، تمام شده است. هم کنون 11 کشور توانایی پرتاب فضاپیما به فضا را دارند که برخی از آنها آشکارا پیگیر برنامه‌های سلطه‌جویانه هستند.
با وجود معاهده‌هایی مانند معاهده ضدموشک‌های بالستیکی 1972 که به منظور عدم استفاده نظامی از فضا منعقد شده، تمایل به استفاده از این سلاح ها از سال 1991 که آمریکا از فضاپیماهای خود در جنگ خلیج فارس استفاده کرد، افزایش یافته است.
این روند تا جایی پیش رفت که در دهه نخست قرن بیست و یکم، آمریکا به صورت یکجانبه از این معاهده روی برگرداند و تلاش برای سامانه‌های دفاع موشکی در ارتش آمریکا و استفاده نظامی از فضا به صورت جدی آغاز شد.
اجتناب از رقابت تسلیحاتی در فضا
بحث ها برای جلوگیری از رقابت تسلیحاتی در فضا مدت‌ها پیش آغاز شد. کنفرانس خلع سلاح ملل متحد شروع به مذاکره برای تدوین یک معاهده کرد که با مقاومت آمریکا برای پیشروی در این موضوع مواجه شد. در سال 2008 چین و روسیه معاهده ای واقعی را برای خلع سلاح معرفی کردند که در سال 2012 تبدیل به معاهده رقابت فضایی در فضای خارج از جو شد.
پیشنهاد معاهده در زمانی بحرانی صورت گرفت. زمانی که آمریکا یک لیزر زمینی با توان یک مگاوات (به نام میراکل) را روی یک ماهواره در حال انهدام آزمایش می کرد، به این منظور که آیا توانایی تخریب مدارات الکترونیکی و از بین بردن حسگرهای روی ماهواره ها را دارد یا خیر. اگرچه آن آزمایش موفق نبود، اما در نتیجه آن دریافتند که لیزرهایی میلیون‌ها برابر کوچک‌تر از میراکل می‌توانند حسگرهای ماهواره‌ها را از کار بیندازند.
در سال 2008 آمریکا ماهواره دیگری پرتاب کرد که مدت کوتاهی بعد از پرتاب از کنترل خارج شد. با این سابقه آمریکا محرک اصلی در مسلح‌سازی فضاست و دیگر کشورها چون روسیه و چین بعد از آن آزمایش های ضدماهواره‌ای انجام دادند.
هم اکنون، براساس پیش نویس معاهده پاروس (PAROS) که به سازمان ملل متحد تسلیم شده است، شرکت کنندگان متعهد شده اند از حمل یا قرار دادن هر نوع شی‌ای در مدار، از نصب سلاح روی اجرام آسمانی گرفته تا تهدید به استفاده از زور علیه اشیا خارج از جو، خودداری کنند. در این معاهده توافق شده است که کشورها درباره تعهدات‌شان برای جلوگیری از مسلح سازی فضا اعتماد سازی کنند .
تاکنون موضع آمریکا این بوده که معاهدات موجود کافی‌اند و نیاز به تدوین معاهده جدید نیست. اگرچه مدرکی درباره مسدود کردن مذاکرات از سوی آمریکا وجود ندارد، اما تلاشی هم برای بیرون آمدن از بن بست فعلی نمی کند.
اگر جامعه بین المللی بتواند رهبران سیاسی و استراتژیست های نظامی را متقاعد کند که هیچ پیروزی در جنگ فضایی وجود نخواهد داشت، هنوز هم می توان از یک مسابقه تسلیحاتی در فضا اجتناب کرد یا حتی شاید بتوان به معاهده ای دست یافت که بر اساس آن به همه ماهواره‌ها در فضا احترام گذاشته و تعهد شود که هیچ آزمایش نظامی در سامانه‌های فضایی انجام نخواهد شد.
به علاوه، فن‌آوری‌های جدید فضایی، قابلیت استفاده مفید هم دارند. چنانکه گیرنده ماهواره‌ها به جای آنکه برای صدمه زدن به ماهواره کشورهای دیگر مورد استفاده قرار گیرند برای تعمیر ماهواره های آسیب دیده استفاده شوند. همچنین به جای استفاده مخفیانه از آنها می توان آنها را با همکاری بین‌المللی با هزینه کمتر و سرعت بیشتر استفاده کرد و به نوآوری در فضا رسید. نمونه این همکاری در ایستگاه بین المللی فضایی میان آمریکا و روسیه قابل مشاهده است.؟
مجله بولتن دانشمندان اتمی
