الوقت- با وجود آتش بس موقت جاده های منتهی به شهرهای شمال شرق سوریه از منبج تا قامشلی و تل ابیض وراس العین شاهد رفت و آمدهای ماشین های نظامی گوناگونی است از یک سو تانکها و سربازان آمریکایی در حال خروج از پایگاههای خود هستند از سوی دیگر نظامیان ترکیه در حال ورود به مناطق کردنشنین باحملات بی امان برای تغییرات دموگرافیک و قومی هستند. عده ای زیادی از مردم کرد غیر نظامی چمدان آوارگی بردوش گرفته و سراسیمه در جستجوی مناطقی امن تر هستند .کمی آن سو تر نظامیان سوری طی توافقاتی با کردها در حال ورود به منبج برای گسترش یک چتر حمایتی هستند. این به هم ریختگی در شمال شرق سوریه پس از تصمیم ناگهانی ترامپ برای خروج از سوریه و توافقی نانوشته با اردوغان برای باز گذاشتن دست او درشمال شرق سوریه ایجاد شد. این باراما ترامپ در سیاستی که آشفتگی و عدم انسجام از مشخصه های آن است، معاون خود مایک پنس را به همراه مقامات عالی کاخ سفید مرکب از سفر مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا، رابرت اوبرایان مشاور امنیت ملی و جیمز جفری نماینده ویژه در امور سوریه به ترکیه میفرستد تا به گفته مایک پنس آتش بس فوری برقرار کنند و متجاوز را متوقف کنند. اما چه شد که ترامپ دوباره در حال چرخش در موضع گیریهای خود شده ؟ آیا فجایع جدید علیه کردها کاخ سفید را وادار به موضع گیری اخلاقی میکند ، پای منافع ملی آمریکا درمیان است یا موقعیت ترامپ به خطر افتاده ؟
فشارهای داخلی به ترامپ
ترامپ که با هدف عمل به شعارهای انتخاباتی خود از سوریه خارج شد، امیدوار بود این خروج باعث درگیری و گرفتاری های جدید برای کشورهای منطقه نظیر سوریه و روسیه شود. سرعت تحولات بسیار بالا بود و در هفت روز اول براساس گزارش دیدهبان حقوق بشر سوریه آمار کشته ها ۷۱ غیر نظامی و ۳۶۰ نظامی کشته شده و 300 هزار نفر نیز آواره شدهاند . همچنین عبدالرحمان رامی مدیر دیده بان حقوق بشر سوریه هشدار داد که اگر دست نیروهای تحت فرمان ترکیه به کوبانی برسد در این شهر نسلکشی به راه خواهند انداخت. بنابراین مجلس نمایندگان آمریکا در نشست روز چهارشنبه خود با اکثریت قاطع آرا تصمیم دونالد ترامپ به خارج کردن نیروهای آمریکایی از شمال شرق سوریه را که سبب حمله ترکیه به کردهای متحد آمریکا شد، محکوم کردند. 354 نماینده کنگره در این قطعنامه ترامپ را محکوم کرده اند با توجه به اینکه در این دور از کنگره 235 نماینده دموکرات و 199 نماینده جمهوریخواه هستند،آمار فوق نشان میدهد حداقل صد نماینده جمهوریخواه نیز ترامپ را محکوم کرده اند که این یک زنگ خطر جدی برای ادامه حیات سیاسی ترامپ در انتخابات بعدی است.
«الیوت انجل»، رئیس کمیسیون روابط خارجی مجلس از حزب دموکرات این اقدام ترامپ را خیانت به شرکا دانست. «میچ مک کانل »رهبر جمهوریخواهان مجلس سنا نیز نیز گفت:« خروج نظامی آمریکا از سوریه در راستای منافع ملی ایالات متحده نیست.»لیندسی گراهام، سناتور ایالت کارولینای جنوبی و از متحدان دونالد ترامپ. لیندسی گراهام شرایط کنونی سوریه را «فاجعه ای در حال وقوع» توصیف کرد. وی همچنین گفت که« تصمیم دونالد ترامپ نشان می دهد که آمریکا متحدی غیرقابل اتکا است». کنگره قدرت زیادی دارد و این اقدام ترامپ باعث شده تا فضای دو قطبی سیاسی آمریکا که تا کنون به نفع او بود اکنون علیه او شود.ترامپ ابتدا با بستن تعرفه فولاد 50 درصدی به صادرات ترکیه و تحریم دو وزارت خانه این کشور سعی نمود فضای داخلی آمریکا و تا حدودی افکار عمومی کردها را آرام کند اما نتیجه همگانی این بود که این تحریم ها و لفاظی های ترامپ نمایشی هستند.
واکنشهای بینالمللی
شورای امنیت و سازمان ملل از ابتدا مخالفت صریح خود را به حمله ترکیه اعلام کردند. جلسه روز چهارشنبه این شورا به درخواست اعضای اتحادیه اروپا؛ فرانسه ، آلمان ، انگلستان ، لهستان و بلژیک برگزار شد و در بیانیه خود هشدار داد: "از وخامت اوضاع انسانی در شمال شرقی سوریه و فرار تروریستهای داعش از زندانهای تحت کنترل ی.پ.گ/ پ.ک.ک عمیقا نگران است". دراین جلسه «کلی کرافت » نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل متحد نیز خواستار توقف عملیات چشمه صلح ترکیه و اعلام آتش بس شد. بنابراین با توجه به اینکه آمریکا درجلسه شورای سازمان ملل نیز با این عملیات مخالفت کرده ، اگر ترامپ اقدام جدی تری انجام نمی داد علاوه بر آسیب به اعتبار آمریکا متهم به ریاکاری میشد.
همچنین وضعیت امنیتی منطقه به گونه ای است که اسرائیل نیز احساس نا امنی میکند. کلیدی ترین متحد آمریکا در خاورمیانه نیز از امنیت فردای خود که تا کنون به آمریکا متکی بوده، مطمئن نیست؛ در این رابطه پمئو بعد از سفر به ترکیه به اسرائیل میرود. از یک طرف خطر نسل کشی در کوبانی برای آمریکا یاد آور زمانی است که با بالا گرفتن تنشهای در این شهر اوباما زیر فشارهای بین المللی رسما تصمیم به وارد نمودن نیروهای آمریکا به سوریه گرفت. از طرف دیگر اردوغان قبل از سفر پنس به ترکیه ،درخواست آمریکا برای آتش بس را رد کرد و تقریبا همزمان رسانه ها از سفر قریب الوقوع او به روسیه خبر دادند. این نشان میدهد اعتبار پوتین برای طرفهای درگیر بیش از ترامپ است.
نیروهای سوریه پس از5 سال به شهر رقه وارد شدند و مردم حسکه نیز از ارتش سوریه حمایت کردند. در نقاط دیگری مانند منبج نیز نیروهای مشترک سوری حضور پیدا کرده اند، در بسیاری از نقاطی که قبلا پرچم آمریکا بود اکنون پرچم روسیه به عنوان حامی کردها برفراشته شده است و این چیزی نیست که ترامپ به دنبال آن بوده باشد. با توجه به سخنان ترامپ ، بیشترین پیش بیینی او درگیر شدن سوریه و روسیه با ترکیه بود که تاکنون با هوشیاری این دو کشور ضمن نفوذ به شهرهای جدید، چنین اتفاقی رخ نداده است .
خطر داعش
اگر چه اردوغان قبلا از حمله به عنوان امتیاز به آمریکا قول داده بود مسئولیت زندنیان داعشی را برعهده بگیرد اما اوضاع مطابق این خواست مشترک واشگتن-آنکارا پیش نمیرود. از یک سو اردوغان نیز به آمریکا خیانت نمود و در حال استفاده از نیروهای داعشی در این جنگ است ؛« ثینه شعبان »مشاور سیاسی و سخنگوی رسانه ای بشار اسد رئیس جمهور سوریه گفت:« النصره و داعش که هر دو تروریست هستند به ترک ها کمک می کنند تا جایکه بیشتر کسانی که رجب طیب اردوغان آنها را در حمله به شمال سوریه رهبری می کند از این دو سازمان تروریستی هستند».
از طرف دیگر ترکیه نه مایل است و نه میتواند در حین عملیات جنگی باقی مانده گروههای داعشی زندانهایی که تا کنون توسط کردها اداره میشدند را برعهده بگیردکه این مساله باعث شده هر روز اخباری از فرار عده ای از آنها به گوش برسد. شبکه آرتیال فرانسه روز سهشنبه از فرار ۱۰ زن و ۲۵ کودک فرانسوی در پیوند با داعش از زندان خبر داده بود. مظلوم عبدی، فرمانده نیروهای دموکراتیک سوریه شامگاه چهارشنبه با اعلام این تصمیم در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «ما تمامی فعالیتهای خود علیه داعش را متوقف کردیم و نیروهای ما از این پس در برابر داعش تنها عملیات دفاعی انجام خواهند داد». فرار نیروهای داعش باعث آسیب به منافع آمریکا در عراق و سایر نقاط میشود زیرا به صورت غیر سازمان یافته فرار میکنند و رد گیری آنها برای نیروهای امنیتی آمریکا و غرب دشوارتر میشود علاوه بر اینکه هر جنایتی از طرف این گروه صورت بگیرد ؛ در افکار عمومی و رسانه های آمریکا و جهان، اولین مقصر آن ترامپ خواهد بود.
