الوقت- روزنامه نیویورک تایمز در مطلبی از موافقت دونالد ترامپ برای تبادل اطلاعات و فناوری میان کمپانی تسلیحات سازی ریتون با عربستان سعودی به منظور ساخت بمبهای هدایت شونده لیزری خبر داد. این خط تولید بخشی از بسته تسلیحاتی 8 میلیارد دلاری آمریکا برای عربستان، امارات متحده عربی و اردن است که حدود دو هفته پیش اعلام شد. دولت ترامپ بدون تایید کنگره این معامله را انجام داده و آن را بسته اضطراری خواند. این اقدام جنجالی سوالات مهمی را در مورد اهداف ترامپ در منطقه غرب آسیا و تبعات سیاستهای تسلیحاتی او برای آمریکا و منطقه بوجود آورده است.
محدودیتهای کاخ سفید
در ساختار سیاسی آمریکا کنگره نقش مهمی دارد و همواره سعی نموده از اقتدار گرایی روسای جمهور جلوگیری کند. حق اعلان جنگ و تصویب پیمانهای خارجی از اختبارات کنگره است در همین راستا کنگره در سال 1976 قانون کنترل صادرات اسلحه(Arms Export Control Act) را به تصویب رساند که براساس آن قرار دادهای بالای 25 میلیون دلار باید توسط کنگره کنترل شوند به طوری که کنگره مطمئن شود این فروش تسلیحات برای دفاع کشورها از خود باشد و در مواردی که منجر به مسابقه تسلیحاتی، کمک به توسعه سلاح های کشتار جمعی، حمایت از تروریسم بین المللی ، افزایش احتمال تشدید یا کمک به احزاب و گروههای خاص شود کنگره مجوز فروش نمیدهد.
رئیس جمهور باید قبل از فروش هر دو مجلس سنا و کنگره را در جریان جزییات قرار دهد و کنگره 20 روز مهلت دارد تا آنرا بررسی کند و مجوز بدهد یا وتو کند. ترامپ طبق معمول برای دور زدن این قانون از وضعیت اضطراری ملی استفاده نمود به این ترتیب که پس از اعزام ناو آبراهام لینکلن و بمب افکنهای بی 52، مقامات دولت ترامپ در یک جلسه محرمانه در تاریخ 27 اردییهشت با هشت تن از نمایندگان کنگره با ارائه اطلاعاتی جعلی از اقدامات ایران سعی نمودند ایران را به احتمال حمله به منافع آمریکا متهم کنند. در این راستا پس از سفر غیر منتظره پمپئو به عراق، وزارت خارجه آمریکا به اتباع خود هشدار داد به عراق سفر نکنند و در اماکن عمومی نیز حاضر نشوند همچنین بسیاری از کارمندان آمریکایی شرکت نفت اکسان موبیل عراق را به دوبی منتقل نمود.
پس ازخبر اعزام ناو آبراهام لینکلن، و بمب افکن های بی 52 و سایر تحرکات آمریکا، طبیعی بود ایران برای دفاع مشروع از هرگونه تجاوز احتمالی آرایش نیروهای خود را در منطقه و خلیج فارس تغییر دهد بنابراین مقامات آمریکا در جلسات اول ودوم خود با کنگره اطلاعات آرایش دفاعی ایران را برای تایید اطلاعات جعلی تهدید آمیز بودن ایران ارائه کردند. هرچند برخی نمایندگان دموکرات در تهدیدآمیز بودن اقدامات ایران تردید کردند اما نمایندگان جمهوریخواه با اقدامات بازدارنده دولت آمریکا موافقت کردند به این صورت ترامپ موفق شد با ایجاد تنش وترس در کنگره از«وضعیت اضطراری » استفاده کند و بدون مجوز کنگره که پس از قتل خاشقچی و کشتار غیر نظامیان در یمن فروش سلاح به عربستان را ممنوع کرده بود، درست سه روز پس از جلسه دوم مقامات کاخ سفید (پمپئو، پاتریک شانان ،جوزف دانفورد) فروش هشت میلیارد سلاح به اردن، امارات و عربستان را نهایی کند.
سیاست تجارت تسلیحات ترامپ
ترامپ در سند امنیت ملی خود در بخش خاورمیانه از فشار بر ایران و توازن قوای مطلوب خود سخن میگوید بنابراین پس از ترساندن کنگره وکشورهای منطقه ، راه حل دفع خطر را تقویت نظامی متحدان خود مثل امارات و عربستان اعلام نمود. اما در پشت پرده این اعلام اهداف دیگری نهفته است؛
1- ترامپ برای موفقیت در انتخابات آتی به حمایت لابی اسلحه نیاز دارد. «کریکس کوکس» مدیر عامل انجمن ملی اسلحه در سخنرانی در این انجمن، حمایت خود را از او اعلام کرد. این انجمن 4 میلون نفر عضو دارد.
2- یکی از شعارهای انتخاباتی ترامپ کاهش نرخ بیکاری بوسیله افزایش صادرات و کاهش ورادات است. پس از قرارداد صد میلیارد دلار یبا عربستان او قول داد 500هزار شغل ایجاد شود وزارت کارآمریکا اخیرا اعلام نمود 164هزار شغل جدید ایجاد شده است. بخش زیادی از این مشاغل به دلیل صادرات بی رویه تسلیحات ایجاد شده اند. موسسه بین المللی پژوهشهای صلح استکهلم در گزارش 2019 خود اعلام نمود صادرات تسلیحات آمریکا 29 درصد افزایش یافته است. ترامپ احتیاج مبرمی به افزایش صادرات تسلیحات دارد در همین راستا یکماه پیش نیز از معاهده تجارت تسلیحات خارج شد زیرا این پیمان حجم تجارت تسلیحات را در محدوده 70 میلیارد دلار تنظیم میکند درصورتی که حجم فعلی تجارت اسلحه بیش از 375 میلیارد دلار است که 36 درصد آن متعلق به آمریکاست. عربستان با ده درصد سهم خرید دومین کشور وارد کننده در 6 سال اخیر اولین کشور با بیشترین میزان خرید اسلحه در جهان در سال 2017 بوده است. بنابراین ترامپ به هر ترفندی روند فروش بیشترین سلاح را به عربستان ادامه میدهد.
3-شرکت ریتون که بخش مهمی از تسلیحات اخیر مانند بمبهای لیزری را انجام میدهد سومین شرکت در فروش تسلیحات در جهان است در سال 2017 فروش آن 23 میلیارد دلار بوده است که همچنان با لابی سعی در افزایش این سهم فروش را دارد. رقابت فرانسه و آمریکا و انگلیس در فروش تسلیحات به عربستان به صورت واضحی باعث کشتار غیر نظامیان و تشدید و ادامه جنگ در یمن شده است به خصوص قطعاتی که عربستان با کمپانی ریتون در این قرارداد خواهد ساخت منجر به تولید بمبهای لیزری هدایت شونده Paveway میشود که با توجه به نقض مکرر حقوق بشر توسط سعودی ها و سابقه جنایات جنگی در یمن فروش و تولید این بمبها بخشهای اساسی از قانون محدودیت فروش تسلیحات(AECA) را نقض میکند. لازم به یادآوری است که سعودی ها 9 آگوست 2018 در جنایتی هولناک با استفاده از بمب های لیزری 220 کیلویی ساخت آمریکا با عنوان ام کی 82 اتوبوس حامل کودکان و دانش آموزان یمنی را هدف قرار گرفته و بیش از 40 کودک یمنی را قتل عام کردند.
همچنین این امر چراغ سبز واشنگتن برای تداوم جنایات در یمن می باشد در شرایطی که محاصره بندر حدیده با کارشکنی سعودی ها و امارتی ها در اجرای توافق صلح استکهلم همچنان وجود دارد. از طرف دیگر راه را برای تضعیف کنگره و اقتدار گرایی ترامپ و عمل مشابه برای نادیده گرفتن نقش کنگره در آینده باز می کند .
