به گزارش الوقت، «ایتسونوری اونودرا» وزیر دفاع ژاپن از روسیه خواست تا فعالیت نظامی خود در جزایر مورد مناقشه «کوریل» را کاهش دهد.
آن گونه که رویترز خبر داده، بعد از آنکه روسیه نیروهای خود در جزایر مورد مناقشه با ژاپن را افزایش داد، توکیو این مسئله را تهدید تلقی کرده و خواستار کاهش فعالیت نظامی روسیه شد.
بالا گرفتن دوباره تنش‌ها همزمان با ادامه سوءظن‌ها
تنش لفظی اخیر میان مسکو و توکیو پس از آن بالا گرفت که «دیمیتری مدودوف» نخست وزیر روسیه استقرار جنگنده‌های روسی طی ماه فوریه یعنی حدود پنج ماه پیش را در جزایر کوریل تایید کرد.
پس از این خبر حتی برخی رسانه‌های روسی گزارش دادند که مسکو جدیدترین سامانه‌های دفاعی موشکی خود را نیز به این جزایر انتقال داده و قصد دارد یک پایگاه دریایی در این منطقه احداث کند. این اقدام مسکو بدلیل سوءظنی است که روس‌ها نسبت به تحرکات ژاپنی‌ها در نزدیکی مرزهای مشترک دارند.
در تابستان سال گذشته وزارت دفاع ژاپن اعلام کرد که این وزارت‌خانه قصد دارد در واکنش به تنش‌های منطقه‌ای با کره شمالی، سامانه دفاع موشکی بالستیک ایجیس با قابلیت استقرار در خشکی مستقر کند.
این سامانه موشکی پیشرفته، نوعی سیستم دفاع موشکی غالبا سطح‌به‌هوای ساخت آمریکاست که نمونه زمین پایه آن نیز ساخته شده است. این سامانه قابلیت هدف‌گیری موشک‌های بالستیک کوتاه و میان‌برد، هواپیما و برخی دیگر از انواع هواگردها را دارد و در نیروی دریایی ایالات متحده و ارتش ژاپن به کار گرفته شده است.
در همان زمان علاوه براین سامانه موشکی، وزارت دفاع ژاپن همچنین اعلام کرد که تصمیم دارد تا استقرار سیستم راداری پیشرفته‌ای برای حفاظت از ماهواره‌های مورد استفاده ژاپن و آمریکا و نیز یک سیستم راداری برای ردگیری جنگنده‌های رادار گریز آغاز کند و هزینه‌های آن را در بودجه سال مالی قرار داده است.
مجموع این اقدامات ژاپن اگرچه در قالب واکنش در مقابل کره شمالی عنوان شد، اما از سوی دیگر مسکو استقرار این تجهیزات و سامانه دفاع موشکی ایجیس را تهدیدی علیه خود عنوان کرده است.
اگرچه اونودرا وزیر دفاع ژاپن گفته است که سامانه دفاع موشک بالستیک ایجیس تنها برای دفاع از ژاپن است و هیچ تهدیدی علیه روسیه نیست، اما حقیقت آن که روسیه نگران این مسئله است که ژاپن به آمریکا اجازه دهد تا از پایگاه‌های این کشور برای استفاده نظامی آمریکا و به بهانه مقابله با کره شمالی، استفاده کند.
با این حال واکنش روسیه به تحرکات ژاپن نوعی مقابله به مثل بود و در زمستان سال گذشته روس‌ها علاوه بر استقرار جنگنده‌های پیشرفته در جزیره کوریل به عنوان نزدیک‌ترین نقطه ممکن به خاک ژاپن، برخی دیگر از تجهیزات ضدراداری را نیز در همان منطقه مستقر کردند و حال با انتشار این خبر تنش لفظی میان دو طرف بالا گرفته است.
ادامه تنش‌ها با وجود کاهش تحرکات نظامی
در حال حاضر آن چه به تداوم تنش لفظی ژاپن و روسیه منجر شده نه استقرار تجهیزات نظامی و دفاعی، بلکه تداوم حضور روس‌ها در یک منطقه مورد مناقشه است.
پس از برخی تحولات در بحران شبه جزیره کره و از سرگیری مذاکراتی میان رهبران آمریکا و کره شمالی، این موضوع تاثیر خود را بر روابط ژاپن و روسیه نیز برجای گذاشته و وزیر دفاع ژاپن روز دوشنبه اعلام کرد که کشورش تصمیم دارد تا از طرح استقرار سامانه پاتریوت در برخی مناطق شمالی خارج شود.
در همین ارتباط و براساس بیانیه‌ای که تلویزیون دولتی ژاپن موسوم به ان.اچ.کی منتشر ساخت، وزارت دفاع این کشور روز دوشنبه هفته جاری اعلام کرد که اوضاع در شبه جزیره کره پس از اجلاس اخیر میان رهبران آمریکا و کره شمالی در سنگاپور به مانند گذشته دیگر نگران کننده نیست و احتمال کمتری برای شلیک موشک‌های بالستیک از سوی کره شمالی وجود دارد، لذا توکیو عقب نشینی برخی نیروهای نظامی از مناطق شمالی و غربی و همچنین خروج از طرح استقرار موشک‌های آمریکایی پاتریوت در مناطق شمالی را نیز بررسی خواهد کرد.
به نظر می‌رسید توکیو با عقب نشینی از اجرای استقرار برخی سامانه‌های موشکی در شمال این کشورامیدوار بود که بتواند بخشی از نگرانی‌های روسیه را برطرف سازد، اما تنها یک روز پس از بیانیه اخیر وزارت دفاع ژاپن، همان وزارت خانه بیانیه دیگری منتشر و در آن نسبت به تحرکات روس‌ها در جزیره مورد مناقشه کوریل به شدت انتقاد کرد که اینبار از اختلافات بر سر مناطق مورد مناقشه در مرزهای مشترک نشأت میگیرد.
مناطق مورد مناقشه ژاپن و روسیه کجاست؟
آن چه در بیانیه وزارت خارجه ژاپن به عنوان جزایر کوریل مورد اشاره قرار گرفته، مناقشه‌ای تاریخی و مربوط به جنگ دوم جهانی است.
جزایر کوریل در واقع مجمع‌الجزایری آتشفشانی در استان ساخالین روسیه و استان شمالی ژاپن است که طول تقریبی آن ۱۳۰۰ کیلومتر و از شمال شرقی هوکایدو در ژاپن تا کامچاتکا در روسیه کشیده شده است و دریای اختسک را از اقیانوس آرام شمالی جدا می‌سازد.
در واقع ۵۶ جزیره و شمار بسیاری از صخره‌های کوچک مجموع جزایر کوریل را تشکیل میدهند که مساحت کل خشکی‌های آن ۱۵٬۶۰۰ کیلومتر مربع است و جمعیتی درحدود ۱۹٬۰۰۰ نفر دارد. با این حال از میان این ۵۶ جزیره تنها ۷ جزیره آن قابل سکونت هستند.
بخشی از این جزایر بصورت تاریخی در روسیه و بخش دیگر در ژاپن قرار دارند، اما در جریان جنگ جهانی دوم، شوروی سابق چهار جزیره بزرگ در بخش جنوبی متعلق به ژاپن را به تصرف خود درآورد و ساکنان ژاپنی آن گریختند. از آن زمان ژاپن مدعی بازگرداندن این جزایر جنوبی می‌باشد.
در حال حاضر ۱۴ هزار شهروند روس در جزایری که در قلمرو روسیه قرار دارند، زندگی می کنند که حرفه بیشتر آنها ماهیگیری است.
سال گذشته روس‌ها و ژاپنی‌ها مذاکراتی را برای حل مساله جزایر کوریل آغاز کردند و دولت ژاپن پذیرفت اگر فعالیت اقتصادی مشترک میان دو طرف در جزایر مورد مناقشه دو کشور در اقیانوس آرام آغاز شود، مساله اختلاف دو کشور بر سر این جزایر حل خواهد شد اما هنوز هیچ معاهده صلحی در این رابطه میان مسکو و توکیو به امضا نرسیده است.
روسیه وضعیت کنونی را به عنوان پیامدهای جنگ دوم جهانی تمام شده و غیرقابل بازگشت اعلام کرده و نتایج کنفرانس یالتا، بیانیه پتسدام و برخی دیگر از اسناد را موید این واقعیت می‌داند.
اهمیت جزایر کوریل
جزایر کوریل جنوبی که قبلا بخشی از ژاپن بود، شامل 'کوناشیر'، kunashir 'ایتوروپ'، iturup 'هابومای' habomai و 'شیکوتان' shikotan از یک سو به دلیل برخورداری از منابع نفت و گاز و نیز ذخایر آبزیان و از سوی دیگر واقع شدن در اقیانوس آرام از موقعیت راهبردی برای روسیه و ژاپن برخوردار است.
این جزایر، همچنین محل ورود زیردریایی های روسیه به اقیانوس آرام بوده است و اهمیت راهبردی نظامی برای این کشور دارد.
در عین حال جدای از ارزش اقتصادی و یا استراتژیک خاص این جزایر، رویکردهای ملی گرایانه باعث تداوم اختلاف دو کشور ژاپن و روسیه تا بدان جا شده که دو کشور هنوز پس از 70 سال از پایان جنگ جهانی دوم از نظر رسمی در وضعیت آتش بس به سر می‌برند و میان آنها بدلیل اختلاف بر سر جزایر کوریل هنوز پیمان صلحی امضا نشده است.
