جزیره سقطری مجمع‌الجزایری است که در غرب اقیانوس هند، در دهانه تنگه عدن و بین دو قاره آسیا و آفریقا قرار دارد و بین 40 تا 50 هزار نفر را در خود جای داده است.
الوقت – اشغال جزیره سقطری یا سوکوترا (Socotra) از سوی دولت امارات در پنجشنبه هفته گذشته (3 می 2018/13 اردیبهشت 1397) یکی از رخدادهایی بود که در میانه وضعیت بحرانی کشور یمن اتفاق افتاد و بر خلاف فرودگاه تصورات دولت‌مردان اماراتی بازتاب زیادی را در سطح سیاسی و رسانه‌ای منطقه و حتی جهان به همراه داشت. پس از محاصره سقطری در 2 می 2018 از سوی امارات در روز بعد سه جنگنده اماراتی و تانک‌های این کشور به همراه بیش از ۵۰ سرباز اماراتی وارد جزیره سقطری نیروهای اماراتی بر گذرگاه‌های این جزیره نظیر فرودگاه و بندر آن تسلط کردند و به کارمندان این بخش‌ها را وادار به ترک سریع از مسئولیت خود کردند.
اشغال این جزیره از سوی امارات در شرایطی است که کنترل سقطری در اختیار دولت مستعفی و فراری یمن با ریاست منصور هادی بود و کشور امارات در مقام یکی از حاضران در ائتلاف عربی، در ظاهر، از این دولت حمایت می‌کرد. با تمام این اوصاف، اشغال جزیره مهم سقطری از سوی دبی که بدون اعلام قبلی بود، از یک سو، نشان دهنده نمایان شدن اختلافات چند سال اخیر میان دو طرف وجود داشته است و از سوی دیگر، انگیزه‌ها توسعه‌طلبانه و چشم‌داشت اقتصادی امارات را به این جزیره استراتژیک از نظر توریستی را نشان می‌دهد. در حقیقت، بعد از آنکه سال گذشته عبدربه منصورهادی، رئیس‌جمهوری مستعفی یمن عیدروس الزبیدی، استاندار عدن را که مورد حمایت امارات بود، برکنار کرد اختلافات میان این دو آغاز شد. اکنون پس از کنترل امارات بر جزیره سقطری یمن که بسیاری آن را «بهشت« روی زمین توصیف می‌کنند، مقام‌های اماراتی قصد دارند از هر طریق ممکن حضور خود و اشغال این جزیره را رد اقیانوس هند توجیه کنند. در همین زمینه، انور قرقاش، وزیر مشاور در امور خارجه امارات در واکنش به اظهارات درباره اشغال سقطری گفت: برخی اخیرا جزیره سقطری را کشف کردند. ما روابط تاریخی و خانوادگی با سقطری و ساکنانش داریم.
اکنون می‌توان اظهار داشت که جزیره سقطری قربانی جدید تجاوزات و مداخلات ائتلاف عربی به رهبری عربستان سعودی است. واقعیت این است که اماراتی‌ها نشان دادند که ادعای این ائتلاف در دوفاع از شهروندان یمنی تنها دروغی رسانه ای است که فرسخ‌ها از واقیت فاصله دارد. این اقدام دبی نشان داد که کشورهای عربی قصد دارند، خواست‌های سیاسی و اقتصادی خود را در منطقه با تصرف و سلطه برقرار کردن بر مردم یمن اجرایی کنند. فارغ از تلاش‌های امارات برای توجیه اشغال این جزیره مهم، بررسی ابعاد اهمیت سقطری و تحولات جدید پیرامون آن ضروری به‌نظر می‌رسد.
اهمیت توریستی و استراتژیک جزیره سقطری
جزیره سقطری مجمع‌الجزایری است که در غرب اقیانوس هند، در دهانه تنگه عدن و بین دو قاره آسیا و آفریقا قرار دارد و بین 40 تا 50 هزار نفر را در خود جای داده است. مجمع‌الجزایر سقطری، در برگیرنده جزیره‌های مرجانی «سقطرا، عبدالکوری، سمهه، درسه» و چندین جزیره کوچک‌تر است که روی هم رفته 3.625 کیلومتر مربع وسعت دارند. جزایر سقطری، زیست‌بومی بسته است، به همین دلیل گونه‌های جانوری و گیاهی منحصر به فردی دارد. نزدیک به یک سوم جانداران این جزایر، تنها در همان‌جا یافت می‌شوند. گونه‌ای درخت که به «خون اژدها» مشهور است، در این منطقه فراوان دیده می‌شود. این جزیره حدود 50 هزار سکنه دارد. آنچه از گذشته آنها را به سکونت در این جزیره تشویق کرده، ماده ای به نام «صَبـِر» و «خون سیاوشان» بود. این ماده، صمغ درختی بود که جز در این جزیره در جای دیگر نمی‌روید. علاوه براین، یک سوم گیاهان این جزیره که به بیش از 900 گونه بالغ می شوند، در هیچ جای دنیا یافت نمی شوند و بومی سقطری هستند. با نظر به این جاذبه‌های طبیعی می‌توان اظهار کرد که جزیره سقطری می‌تواند یکی از مهمترین مکان‌های توریستی در منطقه غرب است و حتی در کل جهان باشد که به اندازه چندین میدان نفتی برای یک دولت درآمدزایی داشته باشد. بر همین مبنا، اشغال ان از سوی امارات را می‌توان بیش از هر موضوعی در ارتباط با انگیزه‌های اقتصادی و زمینه های توریسم‌پذیر این جزیره ارزیابی کرد.
درخواست دولت مستعفی یمن برای خروج امارات از سقطری
متعاقب اشغال جزیره سقطری از سوی دولت امارات، دولت مستعفی یمن واکنش شدیداللحنی را به اقدام دبی نشان داد. به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، دولت مستعفی یمن پس از اشغال سقطری اعلام کرد که اقدام نظامی امارات در جزیره سقطری توجیه نشدنی است و آنچه رخ داده بیانگر اختلافات میان دولت مستعفی و امارات است و درست کردن روابط میان این دو مسؤولیت همگان است. همچنین، یک مسئول یمنی اعلام کرده که دولت مستعفی قصد دارد نامه‌ای را برای سازمان ملل بفرستد و در آن خواهان حذف امارات از ائتلاف عربی شود. به گزارش القدس العربی، این مسئول دولت مستعفی که به دلیل حساسیت موضوع نخواست نامش فاش شود، تاکید کرد: اقدامات امارات که با هدف تعیین شده برای ائتلاف عربی تناقض دارد و برخلاف تلاش‌ها برای بازگرداندن «مشروعیت» به دولت (مستعفی) است، نقض آشکار حاکمیت ملی یمن محسوب می‌شوند. همچنین در شهر حدیبو مرکز استان ارخبیل در جزیره سقطری زنان تظاهراتی را در حمایت از دولت مستعفی و محکوم کردن اشغال این جزیره توسط امارات برگزار کردند.
وساطت شکست خورده سعودی‌ها مابین هادی و امارات
همزمان با بالا گرفتن تنش‌ها میان دولت فراری و مستعفی یمن به ریاست منصور هادی -که تحت حمایت مستقیم عربستان نیز هستند- با کشور امارات، ریاض تلاش نمود با میانجی‌گری میان دو طرف زمینه را برای حل مسائل و اختلافات میان دو طرف ایجاد نماید. در همین زمینه، احمد عبید بن دغر، نخست وزیر دولت مستعفی با کمیته عربستانی دیدار کرد. نخست‌وزیر مستعفی یمن در دیدار با اعضای کمیته نظامی عربستان که مکلف به آرام کردن اوضاع در این جزیره است، درباره دلایل تنش به گفت‌وگو پرداخت. علی‌رغم انجام این مذاکرات، کابینه دولت مستعفی یمن نیز در بیانیه‌ای از شکست عربستان در میانجی‌گری برای آرام کردن اوضاع و خاموش کردن این بحران میان نیروهای اماراتی و نیروهای دولت مستعفی در جزیره سقطری که رو به افزایش است، خبر داد. در این بیانیه با اقدامات نظامی امارات در این جزیره مخالفت و تاکید شد: این اقدامات نظامی حرکتی غیرقابل توجیه هستند.
