الوقت – انتخابات مجلس ملی عراق در 12 مه 2018 (22 اردیبهشت 1397) برگزار میشود. بر اساس اعلام کمیسیون برگزاری انتخابات ملی عراق، در این انتخابات، در ابتدا 240 حزب و جریان سیاسی اسامی خود را ثبت کردند اما در نهایت در قالب 88 ائتلاف و جریان سیاسی تقسیم شدند و این ائتلافها برای کسب 328 کرسی پارلمانی با یکدیگر رقابت میکنند. در این میان، موضوع رقابت میان جریانهای سیاسی در منطقه کردستان عراق، را میتوان در کنار رقابت جریانهای سیاسی عربی، یکی از مهمترین بخشهای روند انتخابات پارلمانی عراق ارزیابی کرد.
در حقیقت، به واسطه نقش میانجی که کردهای عراق طی سالهای بعد از 2003 تا کنون داشتهاند؛ بهنظر میرسد نزدیکی آنها به هریک از ائتلافهای عربی مهم همانند ائتلاف نصر، بدر یا حتی دولت قانون میتواند چینش دولت آینده عراق را تعیین کند. بنابراین، نتایج انتخابات کردستان عراق از اهمیتی قابل توجه در عرصه رقابتهای انتخاباتی عراق برخوردار است اما نکته قابل توجه در ارتباط با أحزاب کردی این است که بر خلاف دورههای گذشته که غالبا بیش از 60 کرسی را در قالب «ائتلاف کردستانی» کسب میکردند، در دوره پیشرو، به دلیل ضعیف شدن آنها پس از دستدادن اداره کرکوک و مناطق دیگر در استانهای صلاحالدین، نینوی و دیاله امکان کسب رای در این مناطق برای آنها بسیار دشوار شده و احتمالا شاهد ریزش بزرگ آراء آنها نیز خواهیم بود. با تمام این اوصاف در ارتباط با انتخابات پیشروی پارلمان عراق میتوان ابعاد، جزئیات و ائتلافهای رقیب را به صورت ذیل مورد بررسی قرار داد.
تعداد رای دهندگان، احزاب رقیب و کرسیها
بر اساس اعلام کمیسیون انتخاباتی کردستان عراق، 3 میلیون و 144 هزار و 730 نفر برای انتخابات پارلمانی عراق حق مشارکت دارند. همچنین، بر اساس اعلام مازن عبدالقادر رئیس کمیسیون انتخاباتی کردستان عراق، 25 جریان سیاسی در این منطقه با یکدیگر رقابت میکنند که در این میان 19 حزب سیاسی و چهار ائتلاف و دو نماینده مستقل حضور دارند. مجموع نامزدهای انتخاباتی از درون این 25 جریان سیاسی 503 نامزد هستند و از مجموع این کاندیدها، 357 نامزد مرد و 146 نامزد زن هستند. در انتخابات پارلمانی عراق در شمال این کشور، هر یک از استانهای دهوک 12 کرسی، سلیمانیه 18 کرسی و اربیل 16 کرسی را به خود خود اختصاص دادهاند و در هر یک از این سه استان یک کرسی برای مسیحیان کنار گذاشته شده است. با نظر به این جزئیات مهم ترین جریانهای سیاسی حاضر در عرصه انتخاباتی اقلیم را که برای کسب 46 کرسی در محدوده سه استان اربیل، دهوک و سلیمانیه رقابت میکنند، اینگونه مورد ارزیابی قرار داد.
دموکرات کردستان عراق
حزب دموکرات کردستان عراق به رهبری مسعود بارزانی رئیس سابق کردستان عراق، در یک دهه گذشته، علیالخصوص بعد از ظهور گوران در سال 2009 به پرقدرتترین و بزرگترین حزب کردها در عرصه سیاسی عراق تبدیل شده است. این حزب در دوره گذشته با کسب 25 کرسی در مقام یکی از بزرگترین جریانهای سیاسی عراق وارد پارلمان شد و در انتخابات پیشرو با کد انتخاباتی 184 این امر بسیار محتمل بهنظر میرسد که همچنان در مقام بزرگترین جریان کردی باقی خواهد ماند و بر اساس نظرسنجی موسسه «گفتگوی الرافدین» در انتخابات اخیر احتمالاً حدود 24 کرسی را کسب خواهد کرد. مرکز اصلی نفوذ این حزب به ترتیب استانهای دهوک، اربیل، نینوی و سلیمانیه است.
اتحادیه میهنی کردستان
حزب اتحادیه میهنی کردستان به شکل سنتی رقیب حزب دموکرات کردستان عراق بوده و همراه با این حزب بیشترین نقش را در عرصه تحولات تاریخی چند دهه اخیر کردستان عراق داشته است. این حزب در انتخابات پیشرو، به واسطه جدا شدن جنبش گوران در 2009 و ائتلاف برای دموکراسی و عدالت در 2017، در سال های گذشته تا حدودی پایگاه رقابتی برابر خود با حزب دموکرات را از دست داده است. در انتخابات 12 مه نیز این حزب با کد انتخاباتی 182، در مناطق تحت نفوذ خود با ظهور دو جریان جدید نسل نو و ائتلاف برای دموکراسی عدالت مواجه است و بر اساس نظر سنجی موسسه «گفتگوی الرافدین» احتمالا 15 کرسی را کسب خواهد کرد. البته این امکان نیز وجود دارد که این حزب به دلیل مسائل مدیریت و رقابت سران خود حتی نتواند این میران کرسی را کسب کند.
جنبش گوران
جنبش گوران که در انتخابات پارلمانی سال 2014 موفق به کسب 6 کرسی شده بود، در انتخابات 12 مه با دو جریان سیاسی جماعت اسلامی کردستان و ائتلاف برای دموکراسی و عدالت «ائتلاف میهن« را تشکیل داده است. جنبش گوران به رهبری عمر سید علی، در انتخابات پیشرو با کد انتخاباتی 142 حاضر شده است و بر اساس نظر سنجی موسسه «گفتگوی الرافدین» در قالب ائتلاف میهن احتمالا 18 کرسی را کسب خواهد کرد.
ائتلاف برای دموکراسی و عدالت
ائتلاف برای دموکراسی و عدالت در سال 2017 پس از جدایی برهم احمد صالح از حزب اتحادیه میهنی کردستان ایجاد شد. برهم به عنوان شخصیتی محبوب و تحصیلکرده در میان نسل جوان کردستان عراق، از محبوبیتی ویژه برخوردار بود و بر همین اساس، حزبی جدید را ایجاد کرد. در مقطع کنونی ائتلاف برای دموکراسی و عدالت با کد انتخاباتی 153 در ائتلاف میهن قرار دارد و بر اساس نظرسنجی موسسه «گفتگوی الرافدین» با متحدان خود، احتمالا 18 کرسی را کسب خواهند کرد.
اتحاد اسلامی کردستان
حزب اتحاد اسلامی کردستان به رهبری صلاحالدین بهاءالدین و با کد انتخاباتی 175 در انتخبات پیشروی مجلس عراق حاضر است. بر اساس نظرسنجی موسسه «گفتگوی الرافدین» این حزب احتمالا موفق به کسب 4 کرسی در انتخابات پرالمانی عراق خواهد شد.
جماعت اسلامی کردستان
حزب جماعت اسلامی کردستان به رهبری علی باپیر نمانیدگی قشر سنتی مذهبیون را در کردستان رعاق بر عهده دارد. این حزب با کد انتخاباتی 102 در ائتلاف میهن قرار دارد.
نسل نو
نسل نو عنوان جریان سیاسی جدیدی است که به رهبری شاسوار عبدالواحید، شخصیت تاجر و مالک مجموعه «نالیا» در سال 2017 ایجاد شده است. این جریان با کد انتخاباتی 120 در رقابتها حاضر شده است اما واقعیت آن است که این جزیان تنها باید برای کسب حداقل 1 کرسی تلاش کند.
حضور نامعمول ائتلافهای عربی در انتخابات اقلیم کردستان
یکی دیگر از جریانهای سیاسی حاضر در عرصه رقابتهای انتخاباتی در اقلیم کردستان، حضور جریانهای عربی در عرصه است. بر اساس گزارشهای منتشر شده حدود 56 شخصیت کرد در قالب سه ائتلاف عربی خود را در انتخابات پارلمانی عراق در منطقه کردستان عراق، کاندید کرده اند. بهطور کلی، در سه استان اربیل، سلیمانیه و دهوک اقلیم کردستان، در مجموع 56 کاندید کُرد در قالب لیست های انتخاباتی احزاب عربی عراق شرذکت کرده اند. در این میان، 25 کاندید وارد لیست النصر به ریاست حیدر عبادی، 17 کاندید در لیست جریان حکمت به رهبری عمار حکیم و 9 کاندید در در لیست ائتلاف ملی عراق حاضر هستند.