تحویل زودهنگام سامانههای موشکی اس-400 به ترکیه در جریان سفر اخیر رئیس جمهور روسیه به ترکیه عنوان شده و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در کنفرانسی خبری در شهر آنکارا اعلام کرد که مسکو تاریخ تحویل سامانههای دفاع موشکی اس – 400 ترکیه را جلو انداخته است.
دیدار پوتین از ترکیه برای حضور در دومین نشست سران ایران، ترکیه و روسیه پیرامون سوریه انجام گرفت؛ اما موضوع سوریه در این سفر تحت الشعاع گفتگوهای گرم پوتین و اردوغان قرار گرفت.
سفر پوتین به ترکیه نخستین سفر خارجی او پس از آغاز دور جدید ریاست جمهوری‌اش در روسیه است و نه تنها موضوع تحویل سامانه موشکی اس-400 بلکه سایر موضوعات دیگری نیز میان روسای جمهور دو کشور مورد بحث و بررسی قرار گرفته که به اعتقاد بسیاری نشانه روشنی بر عزم دو طرف برای تقویت پیوندهای امنیتی و استراتژیکی دوجانبه است.
توافق برای تحویل زود هنگام اس-400 به ترکیه
در سفر رئیس جمهور روسیه به ترکیه موضوع تحویل زودتر از موعد سامانه موشکی اس-400 به این کشور از سوی روس‌ها بسیار مورد توجه بود و ولاديمير پوتين اعلام کرد که اجراي قرارداد فروش سامانه دفاع موشکي اس - 400 به ترکيه در اولويت همکاري نظامي مسکو و آنکارا قرار دارد. او در حالی که این اظهارات را در کنار رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه مطرح می‌کرد، گفت: ما به لحاظ کوتاه تر کردن برنامه زمانی تحویل این سامانه‌ها این کار را بنا بر درخواست شرکا و دوستان ترکیه‌ای خود انجام داده‌ایم.
با این حال پس از پوتین، رئیس‌جمهور ترکیه مشخص نکرد که چه زمان دقیقا آنکارا سامانههای دفاع موشکی اس – 400 را که پیچیده‌ترین سامانههای دفاع موشکی مخصوص صادرات روسیه هستند تحویل خواهد گرفت، اما اعلام تحویل پیش از موعد آن به آنکارا برای بسیاری تقریبا غیرمنتظره بود، چون روسیه معمولا به تاخیر در اجرای درخواست متحدان خود معروف است و تا کنون عمل به وعده پیش از زمان مقرر از سوی روس‌ها بسیار کم سابقه بوده است.
اما از سوی دیگر این تحویل پیش از موعد اس-400 به ترک‌ها خود نشان دهنده این موضوع است که تا چه میزان جایگاه آنکارا برای مسکو دارای اهمیت است و روس‌ها در هرصوررت در حال تلاش برای حفظ این روابط گرم و نزدیک می‌باشند.
پیش از این در ماه دسامبر گذشته امضای قرارداد خرید این سامانه‌ها از روسیه توسط ترکیه، با اعتراض هم‌پیمانان ترک‌ها در ناتو مواجه شد و بعد از این اعتراضات اگرچه مسکو همچنان نگران چرخش آنکارا بوده، اما از سوی دیگر برخی تحولات جاری در منطقه از جمله در شمال سوریه نشان داد که تنش و شکاف فعلی در روابط آنکارا و غرب حداقل در میان مدت ادامه خواهد داشت و شاید برهمین اساس است که حال مسکو با آسودگی خاطر بیشتری تصمیم به واگذاری زودهنگام اس-400 به ترکیه گرفته است.
در جریان عملیات هفته گذشته نیروهای ترکیه در شمال سوریه، پس از آن که این نیروها خود را به داخل شهر عفرین رساندند، رجب طیب اردوغان با لباس نظامی در مرز کشورش با سوریه حاضر شد و آشکار بر لزوم پیشروی نظامیان ترک به طرف جبهه منبج تاکید کرد. تاکیدی که به طور واضحی در مقابل مواضع آمریکایی‌ها و غرب ارزیابی می‌شود و به هیچ روی مورد پذیرش غربی‌ها نیست و حامل پیام سرد کاخ ریاست جمهوری اردوغان به غرب است.
پای انرژی هسته‌ای در میان است
جدای از موضوعات امنیتی و سیاسی، مسئله انرژی باردیگر جا پای خود را در روابط آنکار و مسکو حتی پررنگ‌تر از گذشته و این بار در ابعاد هسته‌ای باز کرده است.
مسئله انرژی آن جا خود را نشان داد که پوتین پس از اعلام خبر واگذاری وزدتر از موعد موشک‌های اس-400 به ترکیه این موضوع را هم اضافه کرد که کلنگ فاز اول نیروگاه هسته‌ای ترکیه را همراه با همتای ترک خود به زمین زده و این نیروگاه با مشارکت شرکت‌های روسی در ترکیه ساخته خواهد شد.
گفته شده است که پروژه هسته‌ای ترکیه ۲۰ میلیارد دلار هزینه دارد و ۱۰ درصد نیاز برق این کشور را تامین و برای ۱۰ هزار نفر کار فراهم خواهد کرد. اما فراتر از این مزایای اقتصادی، ساخت نیروگاه هسته‌ای مشترک، روابط آنکار و ترکیه را علاوه بر حوزه‌های سیاسی به حوزه اتمی تسری خواهد داد.
ترکیه از چهل سال پیش دنبال برنامه اتمی بوده است که به دلایل مختلف محقق نشد و اکنون می‌گوید برای تامین انرژی وعواید اقتصادی روی برنامه هسته‌ای خود خیلی حساب می‌کند و حال مشخص شده که روسیه شریک ترک‌ها برای تحقق این آرزوی دیرینه شده است.
در عین حال این نکته را نیز بایستی در نظر داشت که همکاری هسته‌ای مسکو-آنکارا، کار را برای رژیم صهیونیستی در منطقه بیش از پیش دشوار خواهد ساخت. صهیونیست‌ها بسیار تلاش دارند تا نقش خود را به عنوان بازیگری هسته‌ای نشان دهند، اما این نقش پرتنش نه تنها هیچگاه از سوی دیگر کشورهای منطقه به رسمیت شناخته نشده، بلکه برنامه پیشرفته هسته‌ای ایران و حال این روزها برخی بلندپروازی‌های هسته‌ای عربستان و امروز گام‌های ابتدایی ترکیه در مسیر هسته‌ای شدن این شرایط سخت را برای صهیونیست‌ها بیش از گذشته به چالش کشانده و مشخص است که همکاری‌های ترک و روس‌ها در برنامه‌های هسته‌ای با نگرانی تل‌آویو روبرو خواهد شد.
