آمریکائیها با تمام توان تلاش خواهند کرد به بهانه های مختلف در سوریه باقی بمانند تا به اهداف اصلی خود برسند. یعنی در صورت امکان، تجزیه و تضعیف این کشور و در غیر این صورت، روی کار آمدن رژیمی طرفدار و متحد با غرب و نه جزو محور مقاومت و یا متحد با روسیه.
الوقت: رئیس جمهور آمریکا شنبه گذشته اعلام کرد که آمریکائیها فقط با یک هدف در خاک سوریه حضور دارند و آن خلاص کردن این کشور از شر داعش است و بعد از آن به خانه خود باز خواهند گشت. آیا واقعاً ترامپ چنین خواهد کرد؟
پاسخ این است که کمترین اعتماد را به این گفته ترامپ نمی توان داشت. اما چرا؟
اولاً ادعای آنها مبنی بر مبارزه با تروریزم و داعش، یک دروغ آشکار است:
آمریکائیها هیچگاه دنبال نابودی داعش نبوده و نیستند. هیلاری کلینتون صریحاً و در کتاب خاطرات خود اعتراف کرد که داعش را طی عملیاتی محرمانه با عنوان لانه زنبور در صحرای سینا مصر بوجود آوردند. آمریکائیها از تروریزم و داعش در جهت در هم شکستن مقاومت در منطقه و نیل به اهداف خود استفاده ابزاری می کنند. لذا در پی نابودی آنها نیستند بلکه آنها را مدیریت می کنند. مقامات و منابع سوری، عراقی، افغانی و روسی بارها و بارها شکوه و شکایت داشته و دارند از نقل و انتقالات گروههای تروریستی و داعش، تسلیح و تجهیز آنها از جمله از طریق هوایی؛ بوسیله بالگردهای آمریکایی. بنا بر این ادعای آمریکا مبنی بر مبارزه با تروریزم و داعش یک دروغ آشکار است که بر کسی پوشیده نیست.
ثانیاً نمی توان به گفته های آمریکائیها اعتماد کرد:
آمریکائیها به دلیل شکستهای پی در پی و در نتیجه، سردرگمی و استیصال در پروندهای منطقه ای بویژه در پرونده سوریه، در بیان اهداف اعلامی و اتخاذ مواضع، دچار یک بی ثباتی هستند. مقامات واشنگتن در قالب رویکرد انحصار گرایانه و حفظ هژمونی خود در عرصه جهانی، منطقه غرب آسیا را نیز می خواهند تحت سیطره خود داشته باشند. بنا بر این در سوریه باید وضعیتی حاکم شود که در راستای منافع آنها باشد. یعنی در صورت امکان، تجزیه و تضعیف این کشور و در غیر اینصورت، روی کار آوردن رژیمی طرفدار و متحد با غرب و نه جزو محور مقاومت و یا متحد با روسیه. از نظر آنها نیروهای متحد با دولت سوریه مانند: ایرانیها و حزب الله لبنان نباید در این کشور حضور داشته باشند. همچنین، سوریه، تحت نفوذ روسیه نیز قرار نگیرد. این هدف اصلی است. ایجاد صلح و امنیت در منطقه و سوریه ، مبارزه با تروریزم و داعش، بهانه است.
آمریکائیها از همان ابتدای شکل گیری معارضه مسلح و گروههای تروریستی مخالف با نظام حاکم در سوریه، حمایت همه جانبه را از مسلحین و این گروهها آغاز کردند با این هدف که نظام سوریه و اسد را سرنگون کنند. هدفی که آن را صریحاً اعلام کردند. آنها ابتدا روی ارتش آزاد متمرکز شدند که گرایش سکولار داشت. همزمان، حمایت از دیگر گروهها را نیز انجام می دادند تا بوسیله آنها ، هدف سرنگونی دولت سوریه تحقق یابد.
از 2014 که داعش شکل گرفت نیز آشکار شد که النصره شاخه سوری القاعده می باشد همچنین با توجه به جنایات گسترده و وحشتناک گروههای مختلف تروریستی بویژه این دو گروه ، آمریکائیها مجبور شدند این دو را در لیست گروههای تروریستی قرار دهند و هدف خود را نابودی آنها اعلام نمایند. اما این فقط شعار بود، عملاً آنها گام مؤثری در این جهت برنداشتند. حتی همانگونه که گفته شد بارها به کمک آنها شتافتند.
از 21 نوامبر 2017(برابر با 30 آبان 1396) که شکسست داعش در سوریه اعلام شد، انتظار بر این بود که آمریکائیها آرام آرام حضور خود را در این کشور کم رنگ کنند. زیرا اگرچه داعش بطور کامل از بین نرفته و در برخی نقاط عناصری از آنها هنوز مقاومتهای محدود دارند، اما این مقاومتها بسیار ناچیز است. در حالی که می بینیم آمریکا نه تنها حضور خود را کاهش نمی دهد بلکه فعال تر می شود و در صدد بر می آید که ارتش 30 هزار نفری تشکیل دهد. آیا اینها برای مبارزه با داعش است؟! مسلماً خیر.
آنها قبول نکردند که داعش در این کشور از بین رفته است. زیرا علاوه بر اینکه علاقمند نیستند پیروزی بر داعش بنام اسد و متحدان آن تمام شود، نیاز به بهانه حضور دارند. پذیرش شکست حضور، مستلزم خروج آنها از سوریه است .
نزدیک به دو ماه بعد از اعلام شکست داعش در سوریه، تیلرسون در تاریخ 17 ژانویه 2017(برابر با 27/10/1396) پنج دلیل یا هدف اصلی حضور ایالات متحده در سوریه را بدینگونه برشمرد: شکست کامل داعش، رفع تأثیر ایران، حل بحران سوریه در چارچوب فرآیند ژنو با نظارت سازمان ملل متحد، بسترسازی برای بازگشت امن آوارگان و عاری‌سازی این کشور از تسلیحات کشتار جمعی. وی تصریح کرد که کشورش نیروهایش را حتی بعد از شکست قریب‌الوقوع داعش در سوریه حفظ خواهد کرد تا از عدم بازگشت داعش مطمئن شود نیز به درگیریها در این کشور پایان ببخشد. وزیر خارجه آمریکا در ادامه، مقابله با نفوذ ایران در سوریه و ضرورت کنار رفتن اسد از قدرت را مورد تأکید قرار داد. این اهداف، بهانه لازم را برای آمریکائیها برای ماندن در سوریه تا زمان دلخواه فراهم خواهد ساخت. صرف نظر از این که این حضور غیر قانونی و تجاوزکارانه بوده و می باشد.
از طرف دیگر می بینیم دونالد ترامپ که در تبلیغات انتخاباتی خود بارها از مداخله آمریکا در دیگر کشورها از جمله در غرب آسیا انتقاد کرد و قول داد که نیروهای این کشور را به آمریکا بازگرداند، اما پس از ورود به کاخ سفید همان رویه سابق را بلکه با شدت بیشتری دنبال نموده و می نماید. ترامپ در 24 فوریه 2018(برابر با 5/12/1396) در یک موضع گیری کاملاً متناقض نسبت به مواضع تیلرسون گفت: آمریکائیها فقط با یک هدف در خاک سوریه حضور دارند و آن خلاص کردن این کشور از شر داعش است و بعد از آن به خانه خود باز خواهند گشت. خوب روشن است که این گفته وی یک تغییر رویکرد و سیاست نیست بلکه ظاهراً یک تناقض اما در اصل یک دروغ است.
هر لحظه ممکن است مقامات آمریکا بدون تغییر در شرایط، اهداف و سیاستهای جدیدی را در بحث سوریه اعلام نمایند. در نتیجه نمی توان به گفته های آنها اعتماد کرد. امروز چیزی را می گویند؛ فردا با بهانه سازی، حرف دیگری می زنند.
ثالثاً آنها گفته های خود را بصورت کلی و قابل تفسیر بیان می کنند:
صرف نظر از اینکه هر لحظه ممکن است آمریکائیها به بهانه هایی اهداف و مواضع خود را تغییر دهند، حتی اگر اظهارات اخیر ترامپ را مد نظر قرار دهیم مبنی بر اینکه پس از نابودی کامل داعش از سوریه خارج خواهند شد، اما سئوال این است که چه زمان می توان گفت داعش بطور کامل نابود شده است؟ آمریکائیها چه مدت پس از نابودی کامل داعش از سوریه خارج خواهند شد؟ آیا آنها همه نیروهای خود و یا بخشی از آنها را خارج خواهند کرد؟ مقامات واشنگتن خواهند گفت که فقط خود ما به این سئوالها پاسخ خواهیم داد و زمان و نحوه خروج را مشخص خواهیم کرد.
بنا بر این بطور قطع و مسلم، آمریکائیها با تمام توان تلاش خواهند کرد به بهانه های مختلف در سوریه باقی بمانند تا به اهداف اصلی خود برسند. یعنی در صورت امکان، تجزیه و تضعیف این کشور و در غیر این صورت، روی کار آوردن رژیمی طرفدار و متحد با غرب و نه جزو محور مقاومت و یا متحد با روسیه. از نظر آنها نیروهای متحد با دولت سوریه مانند: ایرانیها و حزب الله لبنان نباید در این کشور حضور داشته باشند. همچنین، سوریه، تحت نفوذ روسیه نیز قرار نگیرد.
محمد محمدی قراسویی - کارشناس و تحلیلگر مسائل بین الملل
