در خوش بینانه‌ترین حالت می‌توان خروج بخشی از نظامیان آمریکایی را نوعی تاکتیک موقت از سوی واشنگتن برای کاهش فشار و محدودیت‌های داخلی و خارجی در ارتباط با عملیات نظامی در عراق عنوان کرد، هرچند شواهد همچنان نشان می‌دهد حداقل در کوتاه مدت نظامیان خارجی تصمیمی برای ترک عراق ندارند.
الوقت- طی چندماه گذشته درخواست‌ها برای خروج نیروهای آمریکایی از عراق از سوی برخی گروهها و جریان‌های سیاسی شدت یافته است و در مقابل مقامات بلندپایه نظامی آمریکا همانند جیمز ماتیس وزیر دفاع این کشور بر تداوم حضور در عراق تاکید کرده‌اند. با این وجود خروج بخشی از نیروهای آمریکایی از عراق را نخستین بار خبرگزاری آسوشیتدپرس از قول برخی پیمانکارانی که با ائتلاف آمریکایی ضد داعش در جنگ علیه داعش همکاری می‌کنند اعلام کرد و اندکی بعد نوشت که یک سخنگوی دولت مرکزی عراق نیز آن را تایید کرده است.
در همین ارتباط نیز برخی از پیمانکاران شاغل در ائتلاف آمریکایی ضد داعش، که نخواستند هویتشان فاش شود، به آسوشیتدپرس گفته‌اند که گروهی از نظامیان آمریکایی با پروازهای روزانه در طول هفته گذشته به افغانستان منتقل شده‌اند.
رویترز نیز در گزارش مشابهی نوشت، سخنگوی دولت عراق به این خبرگزاری گفته است نیروهای نظامی آمریکا روند خروج از کشور را آغاز کرده و هماهنگی ها برای حفظ بخشی از نیروها و ادامه کمک به ارتش عراق همچنان ادامه دارد. با توجه به این تفاسیر اکنون این پرسش مطرح است که دلایل تشدید درخواست‌ها برای خروج نیروهای آمریکایی از عراق چیست و آیا قرار است این خروج بطور کامل ادامه یابد؟
شکست داعش
بدون تردید نخستین احتمال تقریبا ثابت شده در چرایی خروج بخشی از نظامیان آمریکایی از عراق متاثر از شرایط پس از شکست داعش در این کشور است.
در نیمه آذرماه امسال، حیدرالعبادی شکست کامل داعش از تمام نقاط شهری عراق را بطور رسمی اعلام کرد و در حال حاضر حضور داعش به برخی نقاط پراکنده بیابانی و یا مرزی محدود شده است. در این وضعیت طبیعی است که زمینه اصلی حضور بخشی از نظامیان آمریکایی به بهانه شکست داعش از بین رفته است.
آمریکا از اکتبر 2014 بطور رسمی عملیات نظامی خود علیه داعش را با استقرار نیروی جدید در عراق اعلام کرد و سه ماه بعد یعنی در فوریه 2015 از اعزام 3 هزار تفنگدار نیروی دریایی به عراق خبر داد. طی یک سال بعد و حداقل تا نمیه سال 1395 براساس گفته سخنگوی ائتلاف تحت امر آمریکا تعداد این نیروها به 7 هزار نفر در عراق رسید.
براین اساس با پایان کار داعش در عراق، طبیعی به نظر می‌رسد که علت اصلی حضور بیش از 7 هزار نیرویی که تحت عنوان مبارزه با داعش و تحت رهبری آمریکا از سال 2014 به این سو به عراق اعزام شدند، رفع و این نیروها باید خاک عراق را ترک کنند.
پروژه ناموفق آموزش ارتش عراق
وقتی موصل به عنوان دومین شهر بزرگ عراق در ژوئن 2014 بر اثر حمله گروه تروریستی داعش سقوط کرد، برای بسیاری این جای سوال بود که چرا ارتش عراق با وجود تجهیز و آموزش چندین ساله توسط نیروهای خارجی، نتوانست در مقابل تهاجم داعش مقاومت کند و سریعاً شکست خورد؟
حقیقت آن که تروریستهای داعش در 10 ژوئن حملات خود را در داخل شهر موصل آغاز کردند اما روز بعد از تصرف کامل این شهر خبر دادند و مضاف براین پیشروی این گروه تروریستی به سمت شهر دیگر عراق، یعنی تکریت بلافاصله پس از سقوط موصل آغاز شد.
در واقع سقوط موصل همزمان با سقوط نیروهای امنیتی و نظامی دولتی در این شهر صورت گرفت و این شرایط نشان می‌داد که حضور نظامیان خارجی طی 11 سال پیش از آن در عراق نتوانسته تاثیر چندانی بر تقویت قوای داخلی این کشور داشته باشد. تشکیل نیروهای داوطلب مردمی و کمیته‌های حشد الشعبی با فتوای آیت الله سیستانی برای مقابله با داعش، نشانه روشنی از نارکارآمدی و بی‌انگیزگی ارتش بازسازی شده عراق توسط غربی‌ها، به خصوص "نیروهای مخصوص" آن کشور(که آمریکایی ها آموزش و تجهیز آنها را برعهده داشتند) بود و این موضوع را آشکار کرد که عراق نمی‌تواند تنها متکی بر نیروهای آموزش دیده توسط آمریکایی‌ها باشد.
عملکرد و مواضع متناقض ایالات متحده
از سوی دیگر در طول اشغال شمال غرب عراق توسط گروه تروریستی داعش، عملکرد نظامیان خارجی و حتی نیروهایی بین المللی که پنتاگون با عنوان ائتلاف ضد داعش در عراق تشکیل داده بود، بسیار ابهام برانگیز و حتی با انتقاد روبرو بود. از جمله در ماجرای سقوط شهر الرمادی در ژوئن 2015(خردادماه 1394) که درست یک سال پس از سقوط شهر موصل اتفاق افتاد، نیروهای آمریکایی، نظاره گر ورود کاروان داعش به داخل شهر رمادی بودند و هیچ واکنشی از خود نشان ندادند. تصاویر کاروان داعش، شامل نفربرها و ادوات جنگی که در صفی طولانی در حال ورود به رمادی بودند به سرعت در فضای مجازی منتشر شد. و حتی پایگاه آمریکایی بلومبرگ در گزارش 28 صفحه‌ای از منابع و مقامات اطلاعاتی آمریکا (که خواسته بودند نامشان فاش نشود) اعلام کرد که "اطلاعات قابل توجهی از برنامه حمله داعش به رمادی در اختیار داشتیم." این گونه رفتار و عملکرد متناقض نظامیان تحت رهبری آمریکا در جریان مبارزه علیه داعش بی اعتمادی به آنها را بیش از پیش افزایش داد به صورتی که افکارعمومی و بخشی از جناح‌های سیاسی عراقی، گزارشات پنتاگون از انجام هزاران سورتی پرواز و بمباران مواضع داعش را فریب‌کاری و برخلاف واقعیت می‌دانند.
دخالت در امور داخلی عراق
اما در نهایت آن چه کاهش و خروج بخشی از نیروهای آمریکایی از عراق را اجتناب ناپذیر ساخت، برخی اظهارات مقامات آمریکایی در ارتباط با مسائل داخلی عراق بود که تقریبا مواضعی هماهنگ را در عراق علیه تداوم حضور نیروهای آمریکایی به همراه داشت. از جمله آخرین مورد از این گونه اظهارنظرها، در سخنان رکس تیلرسون وزیرخارجه ترامپ در اواخر سال میلادی گذشته انعکاس یافت که در آن وزیرخارجه آمریکا خواستار انحلال نیروهای داوطلب مردمی تحت عنوان حشدالشعبی شده بود. این موضع‌گیری تیلرسون به سرعت با واکنش منفی در داخل عراق روبرو شد و علاوه بر آن که حیدرالعبادی، نخست وزیر، نیروهای حشدالشعبی را عراقی‌های میهن پرست خواند، در ادامه افزود که هیچ کس حق دخالت در امور داخلی عراق را ندارد. همچنین علاوه بر نخست وزیر عراق، نمایندگان مجلس این کشور نیز اظهارات تیلرسون را دخالت در امورد داخلی کشور تلقی کردند که آوازه و اعتبار نیروهای عراقی را پس از پیروزی هایی که علیه تروریستهای داعش بدست آوردند، تخریب می کند. مجموعه این موضع‌گیری‌ها و واکنش‌ها نشان می‌دهد که نظامیان خارجی تحت حمایت آمریکا برای ادامه حضور خود در میدان داخلی عراق با محدودیت‌های قابل توجهی برخوردارند و از این رو شاید خروج بخشی از این نیروها مسیر اجتناب ناپذیر واشنگتن در عراق باشد.
خروج تاکتیکی نه استراتژیک
با وجود اعلام خبر خروج بخشی از نظامیان خارجی از عراق، اما شواهد حاکی از آن است که این به معنای خروج کامل نظامیان آمریکایی از این کشور نیست. حتی به دنبال انتشار این اخبار، وزارت دفاع آمریکا با انتشار بیانیه‌ای تاکید کرد که برای آینده نزدیک قصد خارج کردن کامل نیروهایش از عراق را ندارد.
این اظهارات نشان می‌داد موضوع خروج بخشی از نظامیان آمریکایی که آسوشیتدپرس و رویترز نیز آن را به نقل از منابع داخلی در واشنگتن تائید کرده بود، تنها شامل بخشی از این نیروهاست و این به معنای تغییر استراتژی آمریکا در عراق نیست. چنانکه طی روزهای گذشته تنی چند از ديپلمات هاي ارشد سازمان پيمان آتلانتيک شمالي (ناتو) اعلام کردند که وزير دفاع آمريکا در ماه ژانويه با ارسال نامه اي خواستار ماموريت رسمي ناتو در عراق و ايجاد يک فرماندهي شبه دائم يا دائم ناتو در اين کشور به منظور ماموريت طولاني مدت آموزشي – مستشاري در این کشور شده است. در این شرایط و در خوش بینانه‌ترین حالت می‌توان خروج بخشی از نظامیان آمریکایی را نوعی تاکتیک موقت از سوی واشنگتن برای کاهش فشار و محدودیت‌های داخلی و خارجی در ارتباط با عملیات نظامی در عراق عنوان کرد، هرچند شواهد همچنان نشان می‌دهد حداقل در کوتاه مدت نظامیان خارجی تصمیمی برای ترک عراق ندارند.
