الوقت -به تازگی آمریکا اعلام کرده که قصد دارد زرداخانه اتمی خود را با بمبهای هستهای کوچکتر نوسازی کند. پنتاگون با انتشار دکترین هستهای جدید آمریکا اعلام کرد که این بمبها برای مقابله با تهدیدهای روسیه ساخته میشود و نقش بازدارنده خواهند داشت.
بمبهای کوچک در دکترین جدید امنیتی آمریکا
در دکترین جدید پنتاگون که روز جمعه (۲ فوریه/۱۳ بهمن) درباره "وضعیت هستهای" انتشار یافت، تاکید میشود که اگرچه بمبهای کوچکتر قدرت تخریبی کمتری دارند اما از قدرت بازدارندگی بیشتری برخوردارند. بر طبق این گزارش ۷۰ صفحهای، زرادخانه هستهای آمریکا گسترش پیدا نخواهد کرد اما قرار است کلاهکهای هستهای را در موقعیتهای تازهای استفاده کنند.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا، روز جمعه (۲ فوریه/۱۳ بهمن) اظهار داشت: «این استراتژی امکان استفاده از سلاحهای هستهای را کاهش داده و در عین حال، بازدارندگی در برابر حملات علیه آمریکا و متحدان و شرکای آن را افزایش خواهد داد».
آمریکا با بمبهای هستهای کوچک بدنبال چیست؟
اعلام دکترین هستهای پنتاگون با تاکید بر استفاده از بمبهای کوچک هستهای به روشنی بر کاربردی کردن بمبهای هستهای توسط آمریکا تاکید دارد. آن گونه که کارشناسان گفتهاند بمبهای هستهای کوچک به بمبهایی با تخریب کمتر از 20 هزار تی.ان.تی گفته میشود و به راحتی قابلیت حمل توسط جنگندهها میباشند.
در حال حاضر آمریکا اگرچه دارای بمبهای هستهای بزرگ و بسیار مخرب است، اما این بمبها بدلیل مشکلات حمل آن از یک طرف و همچنین قدرت تخریبی بسیار زیاد، احتمال و امکان استفاده بسیار محدودی دارند و در واقع بمبهای هستهای رایج آمریکا، بیش از استفاده در میدان جنگ، کاربردی بازدارنده است.
با این حال بمبهای هستهای کوچک به نظر آمریکاییها قابلیت استفاده و کاربرد بیشتری خواهند داشت و از آنجا که پیشتر واشنگتن در پایان جنگ جهانی از این نمونه بمبها در جریان بمباران هیروشیما و ناکازاکی استفاده کرده بود، حال پنتاگون با علنی کردن توسعه این گونه بمبها تلاش دارد تا توان بازدارندگی خود را به دلیل افزایش احتمال استفاده از این نوع بمب هسته ای تقویت کند.
بمب هستهای کوچک، نتیجه تشدید تقابلات مسکو- واشنگتن
آنچه همزمان با اعلام علنی ساخت بمب هستهای کوچک توسط مقامات آمریکایی قابل توجه به نظر میرسد، تکرار تهدید روسیه در این استراتژی است. در این سند نظامی مهم آمریکا مستقیماً عنوان میشود که چنین راهبردی "تضمین میکند تا روسیه درک کند که هرگونه استفاده از سلاحهای هستهای، حتی به صورت محدود، غیرقابلقبول است". براین اساس مهمترین هدف آمریکا از اعلام توسعه و گسترش بمبهای کوچک هستهای در راهبرد جدید را مقابله با روسها می توان عنوان کرد.
در دوران جنگ سرد، شوروی دارای نزدیک به 2 هزار بمب هستهای کوچک بود و در مقابل مجموع بمبهای هستهای کوچک آمریکا که در سراسر اروپا پراکنده بودند، به حدود 100 عدد میرسید. در حال حاضر نیز با فرض عدم توسعه این نوع بمبها از سوی روسیه در طول سالهای پس از سقوط شوروی، همچنان آمریکا خود را از میدان رقابت عقب میداند و مشخص است که حال رهبران واشنگتن بدنبال کم کردن فاصله هستهای خود با روسها در حوزه برخورداری از بمبهای کوچک هسته ای میباشند.
از سوی دیگر تاکید بر نام روسیه در راهبرد هستهای آمریکا حداقل این موضوع را ثابت میکند که برخلاف انتظارها تنش واشنگتن و مسکو در دوره ترامپ نه تنها فروکش نکرده، بلکه تا حد آمادهسازی برای رویارویی هستهای احتمالی در مقابل مسکو به پیش رفته است. تنش در روابط دو قدرت در سالهای آخر دولت اوباما آغاز شده بود، اما اکنون نام بردن از روسیه به عنوان تهدید در استراتژی امنیت ملی آمریکا و همچنین اعلام هدف ایجاد بازدارندگی در مقابل روسیه در مدرنیزه کردن زراتخانه هستهای نشان از تشدید این وضعیت تنشآلود دارد. این شرایط به این معناست که حداقل در دوره ترامپ هرگونه احتمالی در ارتباط با کاهش روند تقابلجویی کاخ سفید و کرملین در عرصه تحولات جهانی تقریبا غیرممکن شده است.
خیز انتخاباتی ترامپ با رویکرد تهاجمی
از سوی دیگر اعلام استفاده از بمبهای کوچک توسط وزارت دفاع ترامپ در شرایطی صورت گرفته است که آمریکا در حال نزدیک شدن به انتخابات میان دورهای 2018 است.
این انتخابات میان دورهای قرار است سرنوشت بخشی از کرسیهای خالی مانده مجلس سنا و نمایندگان را مشخص کند، اما مهمتر از سرنوشت کنگره آمریکا، این سرنوشت دولت ترامپ است که در این انتخابات محک خواهد خورد. در واقع نتایج انتخابات میان دورهای امسال نه تنها در آینده ریاست جمهوری دونالد ترامپ، بلکه در شکل گیری چشمانداز سیاسی آمریکا در سالهای آینده نیز بسیار مؤثر خواهد بود و به همین دلیل هم ترامپ و هم جمهوری خواهان به آن چشم امید بسیاری دارند.
تردیدی نیست که ترامپ بخش قابل توجهی از پیروزی خود را مدیون راستگرایانهترین جهتگیریها در دوران تبلیغات انتخاباتی خود است و حال همین رویکرد به شدت تهاجمی را در آستانه انتخابات میان دورهای در آمریکا با هدف فعال نشان دادن سیاست خارجی خود دنبال میکند.
بر این اساس باید تدوین استراتژی امنیتی و هستهای آمریکا طی دو ماه گذشته با رویکرد به شدت تهاجمی را در راستای اهداف تبلیغاتی دولت ترامپ برآورد کرد که که طی یک سال گذشته به شدت در معرض انتقادات قرار داشته و حال قرار است در محک انتخاباتی قرار گیرد.
در مجموع می توان اذعان داشت که تاکید واشنگتن بر توسعه ساخت بمبهای هستهای کوچک همزمان با فشار بر دیگر کشورها برای پایبندی به پیمانها و توافقات ضد سلاح هستهای، نمایانگر رویکرد دوگانه و تبعیضآمیز واشنگتن در اعمال استانداردهای جهانی ضد سلاح هستهای می باشد که انتظار میرود میدان مسابقه تسلیحات هستهای کوچک را از عرصه رقابت قدرتهای بزرگ به حوزه مناسبات کشورهای کوچکتر از جمله هند و پاکستان نیز گسترش دهد که در این شرایط آینده امنیت و ثبات جهانی را با تهدید جدی مواجه خواهد کرد.