رجب طیب اردوغان رئیس‌جمهور کشور ترکیه در سفری از پیش تعیین‌شده در 12 مهر 1396 -چهارشنبه- هفته جاری برای دیدار با مقام‌های سیاسی ارشد جمهوری اسلامی ایران به تهران سفر می‌کند.
الوقت -پیش از سفر اردوغان، ژنرال خلوصی آکار رئیس ستاد ارتش ترکیه نیز در روز یک‌شنبه به تهران سفر کرد و با همتای ایرانی خود دیدار نمود. بنابر اخبار رسانه‌ها در این دیدار موضوع گسترش همکاری‌های نظامی دو کشور و همچنین همه‌پرسی در شمال عراق مورد رایزنی قرار گرفت. سفر این دو مقام سیاسی ترک به ایران در طول یک هفته، نشانگر آن است که دو کشور در وضعیت حساس کنونی منطقه غرب آسیا، به‌طور جدی بر ضرورت همکاری و هماهنگی پی برده‌اند.
در واقع، سفر اردوغان به تهران در شرایطی انجام می‌گیرد که کردهای عراق بدون توجه به مخالفت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی اقدام به انجام همه‌پرسی کرده و زمینه‌های ایجاد بحرانی جدید در منطقه را فراهم آورده اند. علاوه بر این، تحرکات اخیر کردهای سوریه نگرانی ترکها را در این رابطه تشدید نموده است. با نظر به این تفاسیر می‌توان مهم‌ترین محورها و ابعاد اهمیت سفر اردوغان به تهران را در قالب چهار محور مورد واکاوی قرار داد.
1 - ضرورت هماهنگی و همکاری مشترک برای مقابله با تجزیه‌طلبی مقامات اقلیم کردستان عراق
بدون تردید مهم‌ترین بُعد اهمیت یا محور سفر اردوغان به تهران در ارتباط با اتخاذ راهبرد مشترک و افزایش همکاری‌ها میان دو طرف برای چگونگی مواجهه با اقدام اخیر اربیل در برگزاری همه‌پرسی است. در این زمینه به نظر می رسد سه مساله مورد بررسی قرار گیرد: اولین مساله در ارتباط با ایجاد هماهنگی در اعمال تحریم‌های اقتصادی و بستن مرزها است. دومین مساله نیز در ارتباط با نحوه هماهنگی با حکومت مرکزی عراق بوده و اینکه چگونه می‌بایست هماهنگی‌های لازم را با دولت عراق داشته باشند. سومین مساله در ارتباط با هماهنگی و تصمیم‌گیری نسبت به اقدام احتمالی نظامی مشترک در آینده است. در این سطح هر دو کشور به‌طور جدی بر حفظ وحدت و یکپارچگی کشور عراق تاکید دارند و هر گونه تحرک برای تجزیه عراق را به شدت رد می‌کنند.
2 - هماهنگی و همکاری در مبارزه با تروریسم
یکی دیگر از محورهایی که اردوغان در جریان سفر خود به تهران در دیدار با مقام‌های سیاسی کشورمان مورد بحث و مذاکره قرار می‌دهد، احتمالاً در ارتباط با هماهنگی و همکاری مشترک دو کشور در زمینه مبارزه با تروریسم باشد. در این زمینه دو موضوع اساسی مورد بحث میان مقام‌های سیاسی دو کشور قرار می‌گیرد؛ یکی ضرورت همکاری در مبارزه با داعش و دیگری همکاری در تقابل با حزب کارگران کردستان (پ‌ک‌ک). در حقیقت دولت ترکیه همچنان حزب پ‌ک‌ک و فعالیت‌هی نظامی این گروه را به عنوان مهم‌ترین تهدید امنیتی برای خود تلقی کرده لذا در زمینه مبارزه با این گروه به شدت نیازمند همکاری امنیتی تهران است.
3 - همکاری میان تهران و آنکارا در زمینه بحران سوریه
یکی دیگر از ابعاد و محورهای مهم که در سفر اردوغان به تهران می تواند به طور جدی مورد بحث و گفتگو قرار گیرد، در ارتباط با اخرین تحولات بحران سوریه است. در زمینه بحران سوریه نیز دو محور مهم برای گفتگو میان آنکار و تهران وجود دارد. اولین محور در ارتباط با همکاری‌های امنیتی میان دو کشور برای توسعه مناطق کاهش منازعه به مناطق شمال سوریه است. دومین محوری که اردوغان در ارتباط با موضوع بحران سوریه به نظر می‌رسد با مقام‌های سیاسی ایرانی مورد بحث قرار دهد، در ارتباط با ضرورت مقابله با کردهای سوریه در مناطق شمالی این کشور است. در واقع، سفر اردوغان در شرایطی به تهران صورت می‌گیرد که نیروهای سوریه دموکراتیک با حمایت ارتش آمریکا و ائتلاف موسوم به ضد داعش، در حال پیشروی در مناطق جنوبی و شرق استان دیرالزور هستند. همچنین، کردهای سوریه طی چند روز گذشته با کسب روحیه از عزم راسخ مسعود جهت برگزاری همه پرسی در اقلیم کردستان عراق ، دو روز قبل از انجام این همه پرسی ، برای انتخاب نمایندگان پارلمان‌های محلی خود پای صندوق‌های رای رفتند. افزون بر این، مسأله دیگری که آنکارا را نسبت به تحرکات کردهای سوریه نگران کرده است حمایت شدید آمریکا از آنها است. در این وضعیت اردوغان امیدوار است که مواضع تهران را درباره ضرورت مقابله با گسترش پیشروی کردهای سوریه با خود همراه کند. تهران نیز در این زمینه نگرانی‌های خود را دارد چرا که با اتحاد کانتون‌های کردی در شمال سوریه با نقش‌آفرینی آمریکا و اسرائیل، مشکلات و تهدیدات جدی برای مقاومت شکل خواهد گرفت.
اهمیت مواجهه مشترک با توسعه‌طلبی کردهای سوریه از این رو بهتر درک می‌شود که مرز مشترک خاپور میان کردهای سوریه با اقلیم کردستان در استان حسکه و در محدوده کانتون جزیره به عرض 40 کیلومتر وجود دارد. این احتمال که در صورت اعمال تحریم و حتی بروز درگیری نظامی با اقلیم کردستان، مقامات اربیل از این مرز به عنوان بستری برای دور زدن تحریم‌ها وحتی فروش نفت استفاده کنند بسیار زیاد است. ترکیه امیدوار است که در پی تفاهم با تهران، زمینه همراهی دمشق نیز که متحد ایران است فراهم شود. علاوه بر این در حال حاضر به‌نظر می‌رسد که مواضع حزب اتحاد دموکراتیک، شاخه سوری پ‌ک‌ک بسیار به کردهای عراق نزدیک شده و امکان اتحاد میان آنها وجود دارد. اتحاد میان پ‌ک‌ک و اقلیم کردستان، به‌طور حتم تهدیدات جدی را در وهله نخست برای ترکیه که جمعیتی بالغ بر 18 میلیون کرد در این کشور ساکن هستند و سپس ایران موجب خواهد شد. از این رو، همکاری میان دو کشور برای مقابله با این رخداد بسیار ضروری به نظر می‌رسد.
