به گزارش الوقت، ژنرال جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا به صورت غیرمنتظره و بدون اطلاع قبلی برای گفتگو با مقامات ارشد این کشور وارد عراق شد. ژنرال جیمز ماتیس گفت شبه نظامیان داعش در یک بن بست نظامی گرفتار شده‌اند که آنها را از هر دو طرف رود فرات که عراق و سوریه را به دو بخش تقسیم می‌کند، تحت فشار قرار داده است.
در عین حال سفر ماتیس به عراق درست پس از سفر او به ترکیه و دیدار با مقامات آنکارا صورت گرفته است. اواخر هفته گذشته بود که رهبران ترکیه از سفر وزیردفاع آمریکا به کشورشان خبر دادند و حال با گذشت یک هفته از آن خبر به نظر می‌رسد ماتیس پس از سفر به ترکیه عازم عراق شده است. سفری که هم می‌تواند به عنوان واکنش ایالات متحده در قبال تحولات اخیر در دیدار سه جانبه مقامات ترکیه، ایران و روسیه ارزیابی شود و هم از طرف دیگر می‌توان هدف آن سفر را تلاش واشنگتن برای اعتمادسازی برای انکار عنوان نمود.
سفر واکنشی وزیر دفاع آمریکا به منطقه
سفر وزیر دفاع آمریکا به ترکیه و عراق از آن جهت قابل توجه است که این سفر درست کمتر از چند روز پس از سفر همزمان روسای ستاد مشترک ایران و روسیه به ترکیه صورت گرفت. در واقع دیدار ماتیس از آنکار پس از آن انجام شد که سه روز قبل از آن رجب طیب اردوغان میزبان سرلشکر باقری، رئیس ستاد مشترک نیرویهای مسلح جمهوری اسلامی ایران و والری گراسیموف، رئیس ستاد مشترک ارتش روسیه بود. دیدار سه جانبه‌ای که به گفته بسیاری از تحلیلگران مقدمات شکل‌گیری ائتلافی استراتژیک و امنیتی میان ترکیه، ایران و روسیه پیش از برگزاری کنفرانس آستانه درباره سوریه به شمار می‌رود.
براین اساس باوجود اعلام قبلی وزارت دفاع مبنی بر سفر ماتیس به منطقه، اما انجام این سفر چند روز پس از سفر مقامات ایرانی و روسی به ترکیه این موضوع را بیشتر تقویت کرد که گویی سفر ماتیس به ترکیه به نوعی واکنش به سفر مقامات امنیتی ایران و روسیه است.
شاید ترس از امکان شکل‌گیری ائتلافی منطقه‌ای میان تهران، مسکو و آنکار در ارتباط با دمشق، واشنگتن را بر آن داشت تا در واکنش و تلاش برای خنثی‌سازی این ائتلاف احتمالی دست به کارشود. در این صورت اگر سفر ماتیس را به ترکیه پس از سفر مقامات ایرانی و روسی نوعی سفر واکنشی در ارتباط با تحولات احتمالی آتی سوریه ارزیابی کنیم، می‌توان گفت حداقل در مورد سوریه ابتکار عمل از دست واشنگتن خارج شده است. در این صورت ابتکار عملی که زمانی از طریق واشنگتن و برخی متحدان منطقه‌ای در غرب آسیا طرح ریزی و دنبال می‌شد، حال با شکل‌گیری محور ایرانی - روسی و ترکی خارج از اراده ایالات متحده دنبال می‌شود. در این شرایط بی دلیل نیست که واشنگتن بیش از ابتکار عمل مجبور به واکنش در قبال تحولات باشد. واکنشی که در سفر وزیردفاع ایالات متحده به آنکارا در مقابل سفر مقامات بلندپایه نظامی ایران و روسیه به ترکیه قابل درک است.
سفری برای اعتمادسازی!
اگرچه پیش از سفر ماتیس به منطقه، وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) با انتشار بیانیه‌ای اهداف این سفر را برشمرده و در مورد ترکیه عنوان کرده بود که هدف از این سفر تاکید دوباره بر پایبندی آمریکا به شرکای خود و تاکید بر موضوع تعهد قوی آمریکا به ترکیه به عنوان شریکی مهم در سازمان پیمان آتلانیک شمالی (ناتو) است، اما اکنون این موضوع مشخص شده که اختلافات میان آمریکا و ترکیه حداقل در مورد مسئله کردهای سوری دامنه دار باقی مانده است.
حمایت آمریکا از کردهای سوری که تحت عنوان حمایت از گروهی با نام حزب اتحاد دموکراتیک سوریه صورت می‌گیرد، به شدت با مخالفت ترکیه روبرو بوده و آنکار حمایت تسلیحاتی و پشتیبانی نظامی آمریکا از این گروه کردی سوریه را در مخالفت آشکار با امنیت ملی خود عنوان می‌کند.
آمریکا در حال حاضر یگان‌های مدافع خلق (به اختصار YPG) را به عنوان شاخه نظامی اتحاد دموکراتیک سوریه هم از طریق زمینی و هم از طریق هوایی و هم تجهیز تسلیحاتی تحت عنوان نبرد برای آزادسازی رقه از اشغال داعش مورد حمایت قرار می‌دهد، اما ترکیه گروه مذکور را شاخه سوری پژاک و به عنوان یک گروه تروریستی می‌شناسد که حاضر به پذیرش آن نیست. این مسئله به ایجاد اختلافی عمیق میان آنکارا و واشنگتن در موضوع سوریه منجر شده و به نظر نمی‌رسد ترکیه نیز در مقابل آمریکا در ارتباط با کردهای سوری حاضر به کوتاه آمدن در مواضع ضدکردی خود باشد.
مواضع سرسخت ترکیه در قبال حمایت امریکا از کردهای سوری حتی واشنگتن را بر آن داشت تا برای اطمینان خاطر آنکارا اعلام کند که پس از پایان نبرد با داعش، کردهای سوری را خلع سلاح خواهد کرد، اما باوجود این موضع‌گیری، اختلاف رهبران ترکی و آمریکایی به دلیل تداوم حمایت از کردهای سوری همچنان ادامه دارد.
تداوم اختلاف نظر ترک‌ها با امریکایی‌ها با وجود اطمینان خاطر دادن واشنگتن به انکار، از طرف دیگر می‌تواند ناشی از بی اعتمادی جاری از طرف مقامات ترکیه نسبت به آمریکایی‌ها تفسیر شود. وجود این بی اعتمادی را در شرایطی که وزارت دفاع آمریکا هدف سفر وزیر دفاع را به ترکیه پای بندی به تعهدات واشنگتن به متحدان خود عنوان می‌کند بیشتر می‌توان تائید و حداقل این وضعیت را نشان دهنده پیگیری اطمینان خاطر وزیر دفاع آمریکا در سفر خود به ترکیه دانست.
در عین حال ترکیه حتی با وجود کسب اطمینان خاطر از جانب آمریکا، برای گرایش به ادامه حضور و حمایت از ائتلاف آمریکایی در سوریه دارای محدودیت است. این مسئله از آن رو است که در حال حاضر ترکیه خود را در ائتلاف روسی و ایرانی نشان داده و در واقع حضور آنکارا در کنار ایران و روسیه و همزمان حمایت از ائتلاف واشنگتن را بی معنا نشان خواهد داد. لذا در این وضعیت برای آنکارا از میان ائتلاف اخیر با مشارکت ایران و روسیه و یا اطمینان خاطر به وعده‌های وزیر دفاع آمریکا تنها یک گزینه باقی خواهد ماند که انتخاب یکی به معنای نفی دیگری خواهد بود.
