پنجمین شماره مجله علمی و دانش الوقت فارسی منتشر شد.
در این مجله می خوانیم:
شامپانزه هایی که از شکاف درختان آب می کشند
افتتاح اولین جاده خورشیدی جهان در فرانسه
چرا بعضی انسان‌ها خرافاتی هستند؟
یک کوه یخ بزرگ در آستانه جدا شدن از قطب جنوب
ارتش بریتانیا در پی ساخت 'جنگ‌افزار لیزری'
برای اولین بار محققان موفق شده اند با استفاده از دوربین های مخفی شده در پارک حیات وحش ساحل عاج تصاویر استفاده هوشمندانه شامپانزه ها از ابزار دست ساز خودشان برای کشیدن آب از شکاف تنه درختان را ثبت کنند.
به گزارش بی بی سی،مطالعه روی این جانوران نشان داده که آنها عادت دارند با استفاده از ترکه های چوبی مخصوص از درخت ها آب استخراج کنند. به نظر می رسد این مهارت تنها مخصوص این گروه از شامپانزه هاست. تصاویر ثبت شده نشان می دهد که این شامپانزه ها انتهای ترکه های چوب را می جوند و به این ترتیب آنها را به ابزاری شبیه مسواک می کنند. این ابزار قابلیت جذب آب از داخل شکاف های درختان دارد و می تواند شامپانزه ها را سیراب کند.
شامپانزه ها در بسیاری از موارد از ابزاری دقیق و حساب شده برای بدست آوردن خوراک خود استفاده می کنند. برای نمونه می توان از ساخت نی های بلندی نام برد که با وارد کردن به لانه ی مورچه ها و موریانه ها،آن ها را شکار و غذایی سرشار از پروتئین را به سادگی به دست می آورند. روش کار هم به این صورت است که،نی هایی با شکل و اندازه ی مشخص توسط شامپانزه ساخته و سپس از مدخل لانه،وارد لانه ی مورچه ها یا موریانه می شود و آنها که فکر میکنند دشمنی به لانه وارد شده، نی را گاز میگیرند و سپس شامپانزه با بیرون کشیدن نی، غذایی عالی به دست می آورد. این نمونه ای از استفاده از ابزار به شکل هوشمندانه توسط شامپانزه هاست. شامپانزه نشان می دهد که قادر به درک بالای مطالب و حتی تفکر و ابزار سازی و ... است. این استفاده ی دقیق از ابزار مشخص می کند که فقط گونه های هومو ابزار ساز نبوده اند.
مقامات فرانسوی اولین خیابان خورشیدی جهان را در منطقه نورماندی افتتاح کردند،جاده‌ای یک کیلومتری که از ۲۸۸۰ صفحه خورشیدی پوشانده شده‌است.
براساس گزارش ساينس الرت، اين جاده آزمايشي كه وات‌وي نام دارد، از ميان شهري كوچك به نام Tourouvre-au-Perche عبور مي‌كند و انتظار مي‌رود طي دوران آزمايشي دو ساله، روزانه 2000 خودرو از آن عبور كنند تا توانايي توليد برق اين جاده مورد آزمايش قرار گيرد.
بودجه اين پروژه توسط سازمان محيط زيست فرانسه تامين شده‌است و ساخت آن را گروه مهندسي Colas به عهده داشته‌اند و ميزان خروجي تخميني اين جاده نشان مي‌دهد اين جاده از توانايي توليد برق مورد نياز براي روشن كردن تمامي چراغ‌هاي شهر را داشته‌باشد.
وات‌وي قرار است 280 مگاوات در سال يا 767 كيلووات در روز توليد كند. به گفته سازمان محيط زيست فرانسه اين ميزان برق براي تامين انرژي جمعيتي 5000 نفري كافي خواهد بود و با توجه به جمعيت 3400 نفري اين شهر كوچك،مي‌توان گفت كه جاده وات‌وي مي‌تواند برق مورد نياز شهر را تامين كند.
با اين همه هزينه 5 ميليون يورويي ساخت اين جاده مورد انتقاد افراد مختلف قرار گرفته‌است زيرا اين گروه معتقدند انرژي توليد شده توسط اين جاده 13 برابر ساخت بام‌هاي خورشيدي هزينه دارد.
اين جاده به شكلي ساخته شده است که بتواند عبور پي در پي خودروها و كاميون‌هاي بزرگ را تحمل كند. صفحات خورشيدي در اين جاده از رزين‌هايي حاوي صفحات سيليكوني پوشيده شده‌اند كه مي‌توانند زير فشار بار خودروها دوام بياورند. فرانسه قصد دارد طي چهار سال آينده هزار كيلومتر از اين جاده‌ها را در شهرهاي مختلف خود افتتاح كند.
بسیاری از انسان‌ها به ماورای طبیعت اعتقاد دارند. این در حالی‌ست که همین افراد در زندگی روزمره منطقی فکر میکنند و بر واقعیت‌ها تکیه دارند. این دوگانگی در تفکر چگونه به وجود می‌آید و چه توضیحی برای آن وجود دارد؟
یوآخیم لوو، سرمربی تیم ملی فوتبال آلمان در مسابقات فوتبال کشورش در جام جهانی سال ۲۰۱۰ میلادی بلوزی ورزشی به رنگ آبی بر تن می‌کرد. می‌گفتند همین بلوز آبی‌رنگ سبب شد که تیم فوتبال آلمان تا مرحله نیمه‌نهایی موفق از زمین خارج شود.
در سال ۲۰۰۵ میلادی در یک نظرخواهی حدود ۴۰ درصد مردم آلمان عقیده داشتند که شبدر چهاربرگ خوشبختی می‌آورد. بیشتر مردم آمریکا نیز بر این نظرند که طالع‌بینی یک علم است.
در جهانی که منطقی است و روابط اجتماعی بر پایه منطق استوار است، بسیارند کسانی که با انجام مناسک عجیب به دنبال به خوشبختی هستند. بسیارند افرادی که به حوادث عجیب ماورای طبیعی اعتقاد دارند. حتی بسیاری از دانشمندان نیز به وجود ارواح مختلف و وجود موجودات فضایی در میان انسان‌ها اعتقاد دارند.
یکی از توضیح‌های موجود در این باره را محققانی منتشر کرده‌اند که معتقدند راه‌های مختلفی برای دریافت واقعیت وجود دارد. و این راه‌های مختلف دریافت حقیقت می‌تواند حتی در مغز یک فرد وجود داشته باشد. این دانشمندان معتقدند که هر نیمه مغز، مستقل از نیمه دیگر کار می‌کند و گاه این اختلاف دریافت واقعیت‌ها از همین نکته نشات می‌گیرد.
این دانشمندان توضیح می‌دهند که نیمه چپ مغز به تفکر، تعقل، زبان، ریاضیات و توانایی‌های منطقی فرد مربوط است. نیمه راست مغز اما به توانایی‌های هنری، قدرت تشخیص و تخیل مربوط می‌شود و فعالیتی خلاقانه دارد.
در تحقیق کوچکی روی مغز۴۰ زن مشخص شده که نیمه راست مغز افرادی که به حوادث ماوراء طبیعت اعتقاد دارند فعال‌تر از نیمه چپ مغز آنهاست.
درعلم بیولوژی تکاملی وجود سیستم‌های متفاوت تفکری امر غریبی نیست، زیرا بررسی نتیجه‌گیری‌های آگاهانه، منطقی و عقلانی در میان انسان‌های هوشمند (هوموساپینس) مبحثی نو است و هنوز تحقیقات دامنه‌داری در این زمینه انجام نشده است.
اما آنچه تاکنون مشخص شده این است که سیستمی بسیار قدیمی حتی در میان حیوانات یافت می‌شود که تجربیات را به طور احساسی و ناخودآگاه طبقه‌بندی و بررسی می‌کند و در همین سیستم است که منشاء خرافات را می‌توان یافت.
چگونگی فعالیت این سیستم را یک روانشناس بزرگ آمریکایی به نام برحاس فردریک اسکینر در سال ۱۹۴۸ بر پرندگان مشخص کرد. اسکینر که تا دهه ۱۹۷۰ مشهورترین روانشناس آمریکایی محسوب می‌شد، استاد روانشناسی دانشگاه هاروارد آمریکا و از پیشگامان مکتب رفتارگرایی بود.
اسکینر به پرندگانی که در یک قفس بودند هر ۱۵ ثانیه از راه پنجره قفس کمی دانه می‌داد. پس از مدتی پرندگان مراسمی را پیش از باز شدن در ورودی قفس آغاز کردند. آنها در زمان انتظار برای دریافت دانه این مراسم را انجام می‌دادند.
برای نمونه بعضی از پرندگان دور خود می‌چرخیدند و بعضی دیگر نیز گوشه قفس سر خود را آویزان می‌کردند. گفته می‌شود که پرندگان پس از چندی باورشان شده بود که به خاطر همین کارهایی که انجام می‌دهند مورد تفقد قرار گرفته و به آنها دانه داده می‌شود و به همین دلیل نیز این مراسم را همواره قبل از ورود دانه به قفس انجام می‌دادند. و به این ترتیب بود که مراسمی اجتماعی در مین آنها به وجود آمد و ادامه یافت.
بسیاری از تحقیقات دیگر نیز پدید آمدن این سیستم ناخودآگاه انجام مراسم یا آیین‌ها را تایید میکنند. حیوان‌ها و انسان با تجربیات خود مراسمی خاص را آغاز میکنند. مثلا در گذشته این اعتقاد پیدا شده بود که در صورت اثربخشی گیاهی خاص در موقع بیماری، برای هر بیماری دیگری همان گیاه را مصرف کنند.
این مورد در حالت معکوس هم صحت داشت. اگر در گذشته یک شمن (جادوگر قبیله) طی مراسمی گیاهی به فردی می‌داد و او خوب می‌شد، او دلیل سلامت فرد را در خود و قدرت ماوراء طبیعی خود می‌دید و سعی می‌کرد همان اعمال را روی بیمار بعدی نیز اعمال کند.
در دنیای مدرن امروز نیز بسیاری از هومیوپات‌ها یا معتقدان به عوالم روحی همین احساس را دارند و خود را دارای قدرتی فرای دیگر انسان‌ها می‌پندارند.
شکاف در یک کوه یخ بزرگ در قطب جنوب در ماه دسامبر افزایش یافت و احتمال جدا شدن آن در آینده نزدیک را بیشتر کرد.
کوه یخ لارسون-سی حدود پنج هزار کیلومتر مربع وسعت دارد و در حال حاضر، فقط حدود بیست کیلومتر از آن به توده یخ قطبی متصل است و احتمال جدا شدن آن در آینده نزدیک می‌رود.
پژوهشگران گفته‌اند که قطر این کوه یخ حدود ٣٥٠ کیلومتر است و در لبه غربی اقیانوس منجد جنوبی قرار دارد.
گروه‌های پژوهشی از پانزده سال پیش این کوه یخ را زیر نظر داشته و تغییرات آن را ثبت کرده‌اند. اگرچه طول محل اتصال آن به تدریج کاهش یافته، اما میزان این کاهش در ماه دسامبر سال گذشته بسیار بیش از گذشته بود.
یکی از پژوهشگران گفته است که احتمال دارد این کوه یخ ظرف چند ماه آینده جدا شود.
کارشناسان، جدایی این کوه یخ را پدیده‌ای جغرافیایی دانسته‌اند که چندین دهه پیش آغار شده است هرچند گرمایش هوا به این روند سرعت بخشیده است.
وزارت دفاع بریتانیا به منظور تولید نمونه‌ای اولیه از سلاح لیزری، به طور رسمی قراردادی به ارزش ۳۰ میلیون پوند بسته است.
هدف این است که معلوم شود آیا تکنولوژی "انرژی هدایت‌شده" می‌تواند به خدمت نیروهای رزمی درآید یا نه. قرار است در سال ۲۰۱۹، قدرت و کارایی این جنگ‌افزار به نمایش درآید.
قرارداد مزبور به کنسرسیومی از شرکتهای دفاعی اروپایی واگذار شده است.
این نمونه اولیه از بابت توانایی‌اش در ردگیری اهداف در فواصل مختلف از روی زمین یا دریا مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت.
پیتر کوپر، از لابراتوار علوم و تکنولوژی دفاعی بریتانیا (DTSL)، واقع در مجتمع نظامی پورتون داون در شهر ویلتشر، گفت که این پروژه، مبتنی بر پژوهش و نوآوری در حوزه لیزرهای پرقدرت خواهد بود تا در نهایت، پتانسیل‌های احتمالی آن کشف شود.
به گفته او "توفیق در این امر می‌تواند امکان واکنش موثرتر نیروهای رزمی بریتانیا به تهدیدهای پیش رو را فراهم کند."
وزارت دفاع بریتانیا، برای چندین ماه در حال نهایی کردن توافقش با این کنسرسیوم به نام دراگون‌فایر(Dragonfire) بوده است، و حال به طور رسمی، اعلام کرده که آنان پیمانکار نهایی این پروژه خواهند بود.
انتظار می‌رود که در صورت پیشبرد موفقیت آمیز این پروژه، اولین سری جنگ‌افزارهای لیزری در اواسط دهه ۲۰۲۰ به خدمت گرفته شوند.
ارتش آمریکا برای چند دهه، درگیر آزمایش لیزرهای پرقدرت بوده‌است. ولی تا همین اواخر، مشکلات فنی مانع از به کارگیری آنها در خط مقدم می‌شدند.
با این حال، سال ۲۰۱۴، حین ماموریت ناو یو‌اس‌اس پونس در خلیج فارس، نیروی دریایی آمریکا یک سیستم سلاح لیزری را به نام لاز (Laws) روی آن نصب کرد.
سیستم مزبور توانست یک قایق کوچک را بر سطح آب و یک پهپاد کوچک را در هوا هدف قرار دهد.
