الوقت_ داعش پيش از اين عضو گروه القاعده بود كه در حال حاضر جهاد در عراق و سوريه را به‌راه‌انداخته است. اما پرسش‌ها درباره حمايت مالي سعودي‌ها از اين گروه همچنان مطرح است. پرداختن به اين پرسش‌ها مي‌طلبد كه درك بهتري از اين سه موضوع داشته باشيم: دامنه حمايت‌هاي رسمي دولت سعودي به داعش، در صورت وجود چنين حمايت‌هايي؛ مجاز دانستن كمك‌هاي بلاعوض خصوصي به گروه؛ و اهميت نسبي كمك‌هاي بلاعوض سعودي‌ها در مقايسه با ديگر منابع درآمدي اين گروه .
■ مدرك موثقي كه نشان‌دهنده حمايت مالي دولت سعودي از داعش باشد وجود ندارد
تأمين بودجه دولتي؟
درحال‌حاضر، مدرك موثقي كه نشان‌دهنده حمايت مالي دولت سعودي از داعش باشد، وجود ندارد. رياض اين گروه را سازماني تروريستي مي‌داند كه تهديدي آشكار براي امنيت كشور پادشاهي محسوب‌مي‌شود. در ماه مارس، وزارت كشور عربستان گروه داعش را به‌همراه جبهه النصره، اخوان المسلمين، شورشيان حوثي يمن، و حزب‌الله سعودي رسماً تروريست خواند. اين نام‌گذاري هرگونه حمايت ساكنان كشور پادشاهي عربستان از گروه داعش را غيرقانوني اعلام مي‌كرد .
■ رياض از پيشرويهاي اخير سني‌هاي تحت‌امر داعش ابراز خوشحالي كرده است
بي‌ترديد، بسياري از دولت‌هاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي از جمله عربستان هرازگاهي از طرف‌هاي متخاصم حمايت مالي مي‌كنند تا به تحقق اهداف سياسي خاصي كمك‌كرده باشند. باوجوداين، درصورتي‌كه رياض احساس كند تهديد تروريستي داعش نزديك و جدي است، ممكن است مانع كمك مالي رسمي به اين گروه شود
بيانيه وزارت اطلاعات در اوايل ماه مِي بر احساس خطر سعودي‌ها از وجود داعش در خانه خود تأكيد مي‌كند. مقامات در اين بيانيه اعضاي سعودي داعش در سوريه را متهم‌كردند كه همشهريان خود را به ترور چهره‌هاي برجسته مذهبي و مقامات امنيتي در داخل كشور پادشاهي و حمله به تأسيسات دولتي و منافع خارجي تشويق مي‌كنند. ظاهراً برخي از افراد دخيل در اين توطئه‌هاي داخلي با داعش و گروه القاعده يمني در شبه‌جزيره عربستان- جدي‌ترين تهديد تروريستي كشور پادشاهي- تماس‌هايي داشته‌اند.
■ كويت و تأمين بودجه براي تروريستها در خليج‌فارس
كمك‌هاي بلاعوض خصوصي
به‌غلط تصور مي‌شود كشور پادشاهي عربستان از كمك‌هاي مالي خصوصي سعودي به گروههاي تروريستي فعال در سوريه، ازجمله داعش، جلوگيري نمي‌كند. اما يكي از بارزترين فعاليتهاي مالي ضدتروريستي رياض نظارت بر بخش مالي رسمي كشور است تا ارسال كمك‌هاي بلاعوض مشكوك را متوقف كند. درواقع، فعاليتهاي رسانه‌هاي اجتماعي براي جمع‌آوري اعانه بر چالش‌هاي ارسال چنين وجوهي از عربستان سعودي به سوريه تأكيد مي‌كند. اهداكنندگان سعودي براي اينكه مطمئن شوند كمك‌هايشان واقعاً به سوريه مي‌رسد، وجوه خود را به كويت مي‌فرستند. كويت مدت‌ها يكي از آسان‌گيرترين محيط‌هاي تأمين بودجه براي تروريستها در خليج‌فارس محسوب‌مي‌شود .
■ ترس حكومت سلطنتي آل‌سعود از آينده
نگراني رياض از اينكه مباد اجازه به شهروندان براي حمايت مالي از گروههاي تروريستي مخالف با حكومت سلطنتي آل‌سعود دامن‌گير خودشان بشود، به انتخاب رويكرد ضدتروريستي در اين كشور پادشاهي كمك‌مي‌كند. در اواسط دهه ۲۰۰۰ ميلادي، القاعده حملات قابل‌توجهي توسط سعودي‌هاي برگشته از جهاد در افغانستان، در خاك عربستان انجام‌داد، و آن تجربه در شكل‌گيري ذهنيت فعلي مؤثر بوده است. همان‌طور كه در بالا اشاره شد، رياض همزمان با معرفي داعش و ديگر گروهها به‌عنوان سازمان تروريستي در ماه مارس، ارسال هداياي خصوصي به اين گروهها را رسماً ممنوع اعلام‌كرد. اين حركت ممكن است از افزايش نگراني دولت عربستان از عضويت اين كشور در گروههاي تروريستي خارجي ناشي شده باشد، و احتمالاً با اعلام نتايج تحقيق درباره كانون داخلي داعش در ماه مِي همزمان بوده است .
■ شهروندان سعودي همچنان مهمترين منبع مالي گروههاي سني فعال در سوريه
امروز، شهروندان سعودي همچنان مهمترين منبع مالي گروههاي سني فعال در سوريه محسوب‌مي‌شوند. در سالهاي اخير، اهداكنندگان خليج [فارس] به‌طوركلي- كه ظاهراً سعودي‌ها بيشترين آنها هستند- صدها ميليون دلار براي داعش و ديگر گروههاي فعال در سوريه سرازير كرده‌اند. داعش حامياني در عربستان سعودي دارد، و اين گروه مستقيماً سعودي‌ها را با همان فعاليتهاي جمع‌آوري اعانه هدف قرار مي‌دهد، بنابراين رياض بايد بتواند حمايت‌هاي مالي خصوصي را هرچه بيشتر محدود كند. مقامات آمريكايي به اشاره اظهار داشته‌اند كه مجموعه‌اي از عوامل سياسي، لجستيكي و قابليت‌هاي محدود مانع عملكرد مؤثرتر سعودي‌ها در مقابله با تأمين مالي فعاليتهاي تروريستي شده است. مسئله مهم‌تر چگونگي نظارت بر نقل‌وانتقال وجوه است، روشي كه ميان اهداكنندگان سعودي بسيار رايج است .
■ منابع درآمدي مستقل داعش
اهميت حمايت مالي عربستان سعودي
اگرچه كمك‌كنندگان سعودي و اعانه‌دهندگان خصوصي را مهمترين منبع مالي داعش در گذشته مي‌دانستند، اهميت اين كمك‌ها در مقابل منابع درآمدي مستقل اين گروه بسيار ناچيز است. اين درآمد، كه تخمين‌زده مي‌شود بسيار بيشتر از كمك‌هاي بلاعوض خصوصي باشد، از فعاليت‌هايي نظير قاچاق (نفت، سلاح، عتيقه)، اخاذي (براي مثال، جمع‌آوري ماهانه حدود ۸ ميليون دلار ماليات از كسب‌وكارهاي محلي)، و جرائم ديگر (نشر سرقت، و جعل) تأمين‌مي‌شود. اين گروه تنها در جريان تصرف بانك مركزي موصل در ۱۱ ژوئن، ده‌ها ميليون دلار صاحب‌شد (اگرچه مقامات آمريكايي يادآور مي‌شوند كه رقم ۴۰۰ ميليون دلار كه اغلب در اين ارتباط نقل‌مي‌شود، دقيق نيست).
انديشكده واشنگتن
