الوقت- هنوز چند روزی از مشخص شدن نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا نگذشته که ترامپ با رونمایی از برخی از انتخاب‌های خود برای پست‌های کلیدی در کابینه آینده جنجال‌برانگیز شده است.
اما در میان غافلگیری‌ها و گمانه‌زنی‌هایی که درباره چهره‌های اصلی دولت جدید ترامپ وجود دارد تقریباً برای همه نقش تأثیرگذار و حتی کلیدی یک نفر در حلقه اطرافیان ترامپ مسجل شده است، و آن شخص کسی نیست جز ایلان ماسک، کارآفرین و میلیادر معروف آمریکایی و صاحب شرکت‌های بزرگی همانند تسلا و اسپیس ایکس و سکوی اینترنتی ایکس.
در میان تلاش‌های گسترده کمپین‌های تبلیغاتی دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان برای بهره‌گیری از سلبریتی‌ها و چهره‌های معروف و محبوب رسانه‌ای، ماسک از چهره‌هایی بود که علاوه بر کمک‌های مالی قابل توجه، نقش برجسته‌ای در کمپین تبلیغاتی جمهوری‌خواهان ایفا کرد و ترامپ نیز بارها از او به عنوان "نابغه" و "ستاره" یاد می‌کرد.
ماسک که گفته می‌شود تا پیش از انتخابات اخیر، از هیچ یک از نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا حمایت نکرده بود، در کمتر از پنج ماه به عنصری ثابت در حلقه داخلی دونالد ترامپ تبدیل شد.
حضور پررنگ ماسک در جشن خوانوادگی ترامپ پس از فتح انتخابات نیز خود یکی از آن نکات برجسته مورد توجه رسانه‌ها و افکار عمومی در شبکه‌های اجتماعی بود که به مباحث پیرامون جایگاه کلیدی ماسک در دولت آینده ترامپ دامن زد.
اندکی نگذشت که حدس و گمان‌ها رنگ واقعیت به خود گرفت و ترامپ رسماً اعلام کرد که «ایلان ماسک» را برای سمت جدید تحت عنوان « وزارت کارآمدی دولت» انتخاب کرده است.
وظایف وزارت کارآمدی چیست؟
ترامپ در بیانیه‌ای در شبکه اجتماعی اختصاصی خود »Truth Social» مأموریت‌های اصلی این وزارتخانه جدید را «برچیدن بوروکراسی دولتی، کاهش مقررات اضافی، کاهش هزینه‌های بیهوده، و بازسازی سازمان‌های فدرال» عنوان کرد. ترامپ اهمیت این وزارتخانه را با "پروژه منهتن" مقایسه کرد که منجر به ساخت اولین بمب اتمی در قرن بیستم شد.
ترامپ در این بیانیه افزود که کار این وزارتخانه هدف قرار دادن ریخت و پاش‌ها و کلاهبرداری‌هایی است که در کل بودجه سالانه 6.5 تریلیون دلاری فدرال وجود دارد. ترامپ در این بیانیه گفت که این وزارتخانه تا 4 ژوئیه 2026 فعالیت خواهد کرد و عملیات خود را درست در زمان 250 سالگرد اعلامیه استقلال به پایان می‌رساند.
در واقع بر خلاف نامش، سازمان جدید بخشی از دولت فدرال نخواهد بود، بلکه بیشتر شبیه یک بازوی مشورتی است که «از خارج از دولت مشاوره و راهنمایی می‌کند». اما با این حال قرار گرفتن در راس چنین سازمانی جایگاه نظارتی مهمی به ایلان ماسک در ارزیابی عملکرد تمامی وزارت‌خانه‌ها می‌دهد.
علی‌رغم جدایی این وزارتخانه از دولت، رهبران این وزارتخانه از حمایت ترامپ برخوردارند و وعده اعمال تغییرات داخلی بی‌شماری را برای کاهش هزینه‌های فدرال داده‌اند.
ماسک اخیراً در در جریان یک تجمع گفته بود: «بودجه دفاعی ما بسیار عظیم است. این یک تریلیون دلار است. سودی که ما به بدهی‌های دولت ی‌دهیم اکنون بیشتر از بودجه دفاعی است. این پایدار نیست. به همین دلیل است که ما به وزارت کارآمدی دولت نیاز داریم».
در انجام این مسئولیت ماسک تنها نیست و «ویوک راماسوامی» نامزد سابق جمهوری خواه و رقیب پیشین ترامپ در انتخابات درون حزبی که یک کارآفرین و صاحب شرکت داروسازی رویوانت ساینسز است، او را یاری می‌کند. راماسوامی در رقابت‌های مقدماتی جمهوری خواهان در برابر ترامپ شرکت کرد، اما در ژانویه گذشته از رقابت کنار کشید و از ترامپ اعلام حمایت نمود.
نیویورک تایمز گزارش داده که راماسوامی قبلاً ایده حذف وزارت آموزش، FBI و سازمان خدمات درآمد داخلی (مسئول جمع‌آوری مالیات‌های فدرال) را برای کاهش هزینه‌ها با دستور اجرایی مطرح کرده بود. راماسوامی گفته است که نیروی کار فدرال باید 75 درصد کاهش یابد.
ماسک و سیاست خارجی ترامپ
در انتخابات آمریکا همانند صحنه سیاسی این کشور پول و رسانه از جایگاه کلیدی برخوردار هستند و نامزدها تمام تلاش خود را بکار می‌گیرند تا بتوانند حمایت‌های مالی بیشتری را جذب کنند. در این میان در هیچ دورانی به اندازه انتخابات اخیر میلیادرها حضور آشکار و پررنگی در رقابت‌ها ایفا نکرده بودند.
از این رو اینکه ترامپ برای قدردانی از حمایت مالی مهم ایلان ماسک، که حدود 200 میلیون دلار عنوان شده، پست جدیدی در دولت برای او تعیین کرده باشد کاملاً محتمل است.
رسانه‌های امریکایی از هم اکنون از تأثیرات حضور ماسک بر سیاست‌های اقتصادی دولت و بهره آن در قدرتمندتر شدن امپراتوری اقتصادی او دم می‌زنند که بر اساس برآورد بلومبرگ ثروتی افسانه‌ای بالغ بر 300 میلیارد دلار را شامل دربرمی‌گیرد. در یک مثال مشخص پس از پروزی ترامپ سهام تسلا 40 درصد افزایش را ثبت کرد و سودی چند میلیارد دلاری را عاید ماسک نمود.
همچنین در مثالی دیگر وزارت کارآمدی دولت که با مخفف DOGE از سوی ترامپ اعلام شد بلافاصله موجب شد تا ارز دیجیتال Dogecoin، که ماسک اغلب در طول سال ها آن را تبلیغ کرده است، به سرعت رشد کند و با ثبت رکورد ارزش 56 میلیارد دلار از ارزش شرکت های بزرگی مانند فولکس واگن یا فورد پیشی بگیرد و یک شبه به ششمین ارز دیجیتال بزرگ تبدیل شود.
با این حال مشخص نیست که آیا دامنه نفوذ دیدگاه‌های سیاسی ماسک بر ترامپ به اندازه تفکرات اقتصادی او قدرت اثربخشی را دارد یا نه. و آیا صابون اصلاحات کاهش هزینه‌ای سازمان تحت نظر ماسک بر تن وزارت خارجه و هزینه‌های هنگفتی که سیاست‌های مداخله‌جویانه و جنگ‌طلبانه آمریکا در اوکراین و غزه و سایر نقاط جهان دارد خواهد خورد؟
شواهد گسترده ای از انتشار دیدگاه‌های سیاسی ماسک درباره مسائل مختلف سیاست خارجی آمریکا وجود ندارد اما در برخی موضوعات مهم مانند جنگ اوکراین ماسک از مخالفان تصویب بسته کمک تسلیحاتی 35 میلیارد دلاری به کیف بود و گفته بود اوکراینی‌ها سلاح‌های ارسالی آمریکا را در بازار سیاه به فروش می‌رسانند.
اخیراً نیز رسانه‌های آمریکایی اعلام کردند که ماسک در جریان تماس تلفنی ترامپ و زلنسکی مشارکت داشته و از پایان سریع جنگ اوکراین خبر داده است. موضوعی که نشان می‌دهد فضا برای نقش‌آفرینی و مشورت‌های ماسک به ترامپ در حوزه سیاست خارجی نیز وجود دارد.
