الوقت- با اعزام ناوگان نظامی آمریکا و متحدانش به آب‌های دریای سرخ و شروع موجی از حملات هوایی و دریایی به یمن طی یک ماه گذشته، تنش‌ها در این منطقه به شدت افزایش یافته و همین امر امنیت دریانوردی را در این شاهراه تجاری بین المللی بیش از پیش به مخاطره انداخته است. همین موضوع موجب تحت شعاع قرار گرفتن منافع اقتصادی بسیاری از کشورها و افزایش نگرانی‌های جهانی از تداوم تحولات متأثر و مرتبط با جنگ در غزه بویژه در دریای سرخ شده است.
در این میان اتحادیه اروپا که تا پیش از این اعلام کرده بود که در مأموریت ائتلاف به اصطلاح نگهبان رفاه به رهبری آمریکا حضور نخواهد یافت و راه حل تنش‌آمیز کاخ سفید را ناکارآمد می‌دانست، اکنون در چرخشی 180 درجه‌ای نسبت به مواضع گذشته از ارسال ناوگان نظامی به دریای سرخ و شروع مأموریت تأمین امنیت دریانوردی، اما به طور مستقل و غیرمرتبط با ائتلاف آمریکایی خبر داده است.
رویترز روز چهارشنبه گذشته گزارش داد که کشورهای اتحادیه اروپا در اوایل این هفته طرحی را برای یک مأموریت امنیتی دریایی که به طور مستقل عمل می کند در دستور کار قرار می‌دهند . به گزارش رویترز، در صورت تصویب این طرح، ایتالیا و فرانسه که قبلاً کشتی‌هایی در این منطقه دارند، به آلمان می‌پیوندند تا اولین کشتی‌هایی باشند که به مأموریت اتحادیه اروپا کمک می‌کنند.
مقامات اروپایی گفته‌اند که این مأموریت از روز دوشنبه (19 فوریه) 30 بهمن آغاز می‌شود. تاکنون تنها پنج کشور عضو به طور علنی اعلام کرده اند که در این ماموریت شرکت خواهند کرد: بلژیک، فرانسه، آلمان، یونان، ایتالیا.
آنتونیو تاجانی، وزیر امور خارجه ایتالیا روز چهارشنبه به خبرنگاران در رم گفت که ایتالیا امیدوار است روند تصویب را سریع دنبال کند تا مأموریت امنیتی بتواند به سرعت آغاز شود.
سخنگوی دولت آلمان نیز روز جمعه گفت که دولت با استقرار نیروهای مسلح در مأموریت دریایی اتحادیه اروپا در دریای سرخ برای محافظت از کشتی‌های تجاری در برابر حملات "شبه‌نظامیان حوثی یمن" موافقت کرده است.
با این حال گفته می‌شود مشارکت آلمان همچنان به تایید پارلمان نیاز دارد و رای گیری در مورد این موضوع برای جمعه آینده برنامه ریزی شده است.
به گفته این مقام دولتی پیشنهادی به پارلمان ارائه می‌شود که خواهان ماموریت دریایی تا پایان فوریه 2025 است و حداکثر 700 سرباز را در منطقه مستقر می‌کند.
فرانسه و ایتالیا در حال حاضر کشتی های نظامی در منطقه دارند و بلژیک و آلمان نیز گفته اند که کشتی های جنگی را برای مشارکت در ماموریت اتحادیه اروپا می فرستند. در اوایل فوریه، یک ناوچه آلمانی برای پیوستن به ماموریت اتحادیه اروپا فرستاده شد.
یکی از مقامات اتحادیه اروپا روز جمعه گفت که این اتحادیه قصد دارد این مأموریت را - به نام "اسپیدز" (به معنای یونانی سپر) در عرض "چند هفته" با حداقل چهار کشتی راه اندازی کند.
به گزارش خبرگزاری فرانسه، این مقام اتحادیه اروپا گفت که فرمانده کل این مأموریت یونانی خواهد بود و افسر ارشد کنترل عملیاتی در دریا بر عهده ایتالیا است.
فشار بحران دریای سرخ بر اقتصاد قاره سبز
دریای سرخ یک مسیر تجاری مهم است که تخمین زده می‌شود 12 درصد تجارت جهانی از جمله 30 درصد ترافیک کانتینری جهانی از طریق آن انجام می‌شود.
طبق آمارها حدود 40 درصد از تجارت خارجی اروپا با شرق (آسیا و خاورمیانه) از مسیر دریایی و عمدتاً دریای سرخ می‌گذرد.
این حملات برخی از شرکت‌های بزرگ کشتیرانی را مجبور کرده است که از عبور و مرور از این منطقه اجتناب کنند و به مسیرهای طولانی‌تر و در نتیجه پرهزینه‌تر روی بیاورند.
حتی علیرغم تشدید حضور نظامی آمریکا و انگلیس در دریای سرخ، اما شرکت های کشتیرانی بزرگ مانند مرسک، هاپاگ-لوید و شرکت کشتیرانی مدیترانه همچنان از این مسیر اجتناب می کنند.
این موضوع باعث افزایش یک هفته‌ای مدت زمان سفر و افزایش هزینه های سوخت، هزینه های بیمه و دستمزد خدمه شده است.
طبق تخمین سکوی تجزیه و تحلیل نرخ حمل و نقل هوایی و اقیانوسی «Xeneta»، هزینه‌های ترانزیت از زمان تشدید تنش‌ها در دریای سرخ حدود 15 تا 25 درصد افزایش یافته است.
همین موضوع برخی از کارخانه‌ها در اروپا را مجبور به توقف موقت تولید کرده است.
برای مثال برخی از خودروسازان به دلیل بحران به طور موقت تولید خودروهای الکتریکی در اتحادیه اروپا را به حالت تعلیق درآورده اند زیرا بیشتر باتری ها از آسیا تهیه می شوند. بحران موجب شده تا اکنون شرکت‌های حمل و نقل از بروکسل درخواست کمک کرده‌اند.
شرکت خودروسازی تسلا اعلام کرده بین ۲۹ ژانویه تا ۱۱ فوریه تولید را در کارخانه گیگافکتوری برلین خود متوقف خواهد کرد و همچنین ولوو کارز برای مدت کوتاهی تولید را در کارخانه بلژیکی خود در اوایل این ماه متوقف کرد .
ایوار مایکل‌باست، رئیس هیئت مدیره Gram Car Carriers، یک شرکت بزرگ تولید وسایل نقلیه، به نشریه Trade Winds گفت که "برای اولین بار در 30 سال گذشته خودرویی از مسیر دریای سرخ ترانزیت نمی‌شود."
صنعت انرژی نیز هشدار داده که این اختلال می تواند بر عرضه گاز طبیعی مایع به اروپا تأثیر بگذارد. در حالی که اروپا به واسطه تحریم گازی روسیه به واردات از دیگر تأمین‌کنندگان به شدت وابسته شده تخمین زده می‌شود 13 درصد از گاز LNG این قاره از طریق دریای سرخ تامین می شود.
این وضعیت به نوبه خود این نگرانی را در میان مقامات اروپایی ایجاد کرده که تورم که در ماه‌های اخیر در اقتصادهای غربی روند نزولی داشته است، دوباره شروع به روند صعودی کند و تأثیر ماندگارتری بر اقتصاد قاره سبز بگذارد.
مأموریت ناسازگار با امنیت
در حالی که سر باز زدن کشورهای اروپایی از حضور در ائتلاف آمریکایی در دریای سرخ از سوی تحلیلگران به عنوان درک مقامات اروپایی از تنش‌آفرین بودن اقدام واشنگتن در میلیتاریزه کردن دریای سرخ و ناکارآمدی این اقدام در بازگرداندن امنیت به منطقه ترجمه شده بود، اکنون رهبران قاره سبز به دنبال آن هستند تا تصمیم اخیر خود را متفاوت از استراتژی ائتلاف آمریکایی و با ماهیت متفاوت نشان دهند.
در این رابطه جوزف بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اعلام کرده که رویکرد این اتحادیه فقط تدافعی است و ناوهای نظامی آنها تنها موظف به محافظت از کشتی های تجاری و رهگیری حملات خواهند بود، اما در حملات زمینی علیه یمنی‌ها شرکت نخواهند کرد.
حدوداً دو ماه پیش و در 31 ژانویه بورل تاکید کرد که عملیات درگیری «متناسب با تهدیدی است که با آن روبرو هستیم» و «ما هیچ عملیاتی را در خشکی انجام نخواهیم داد، فقط در دریا».
مطمئناً اینگونه مواضع نشان از نگرانی مقامات بروکسل از واکنش تند انصارالله یمن است که اگرچه بارها تأکید کرده که در حمایت از کمپین فشار بر رژیم صهیونیستی برای پایان دادن به کشتار و جنایت در غزه، تنها کشتی‌های به مقصد و مرتبط با این رژیم را هدف مشروع نظامی تلقی می‌کند اما مقامات صنعا همچنین به متحدان غربی رژیم هشدار داده اند که هر کشوری که اقدام به اعزام ناو جنگی به دریای سرخ و مقابله با عملیات دریایی یمن بکند را نیز نیروی دشمن دانسته و کشتی‌های نظامی و غیرنظامی مربتط با آن کشور را در لیست اهداف نظامی خود قرار می‌دهد.
بر همین اساس از 19 نوامبر، بیش از 28 کشتی در دریای سرخ و خلیج عدن با استفاده از پهپاد و موشک های بالستیک ضد کشتی مورد حمله انصارالله قرار گرفته اند. نیروی دریایی آمریکا و انگلیس نه تنها نتوانسته اند عملیات دریایی صنعا را متوقف کنند و همچنان حملات یمن به عمق سرزمین‌های اشغالی ادامه دارد بلکه حتی اکنون کشتی‌های جنگی و تجاری آمریکا و انگلیس نیز از امنیت برخوردار نیستند و در آخرین مورد روز چهارشنبه گذشته یک کشتی تجاری متعلق به ایالات متحده هدف اصابت یک پهپاد تهاجمی قرار گرفت.
مطمئناً این تهدیدات اکنون بیش از پیش متوجه تجارت دریای کشورهای اروپایی همسو با آمریکا است چنانکه محمد علی الحوثی، عضو شورای عالی سیاسی یمن اخیراً به روزنامه ایتالیایی لا رپوبلیکا گفت، «اگر ایتالیا در حملات علیه این گروه شرکت کند، هدف صنعا نیز خواهد بود» . این موضع‌گیری روشن، چندان هم دور از واقعیت نیست چنانکه اروپایی‌ها خود اعتراف کرده اند که در عملیات دریایی با ائتلاف آمریکایی همکاری خواهند کرد. جوزف بورل با اشاره به عملیات تحت رهبری آمریکا در دریای سرخ گفته بود: «البته ما با سایر ماموریت ها هماهنگ خواهیم بود».
درک این خطر حتی به مشام بسیاری از از اروپایی‌ها نیز رسیده است که نسبت به موفقیت‌آمیز بودن عملیات دریایی اروپا خوشبین نیستند. برای مثال کشورهایی مانند اسپانیا و ایرلند اعلام کرده که در این ائتلاف حضور نخواهند یافت و در مقابل از اسرائیل خواسته‌اند که آتش‌بس فوری برقرار کند. به گزارش خبرگزاری فرانسه، مارگاریتا روبلس، وزیر دفاع اسپانیا هفته گذشته به خبرنگاران در مادرید گفت: "هر کشوری باید برای اقدامات خود توضیح دهد. اسپانیا همیشه به صلح و گفتگو متعهد خواهد بود."
مارتین کروگر، رئیس اتحادیه مالکان کشتی آلمانی نیز، گفت: «کاهش تنش واقعی ممکن است به تلاش‌های دیپلماتیک برای جلوگیری از گسترش بیشتر خشونت نیاز داشته باشد».
همچنین ناتالی توچی، مدیر مؤسسه امور بین‌الملل ایتالیا در گفتگو با دویچه وله معتقد است: «برای اتحادیه اروپا، خطرات هم عملی و هم اعتباری وجود دارد. اول از همه، این خطر وجود دارد که یک کشتی اتحادیه اروپا مورد حمله قرار گیرد و وضعیت تشدید شود . سپس این خطر وجود دارد که این مأموریت تأثیر معنی داری نداشته باشد و اتحادیه اروپا را ضعیف جلوه دهد.»
توچی با اشاره به مقاومت و پیروزی یمنی‌ها در جنگ با ائتلاف سعودی مورد حمایت تسلیحاتی غرب گفت: "بیایید این را در چشم انداز قرار دهیم. سعودی ها ده سال است که همانند جهنم یمن را بمباران می کنند. آیا آنها واقعاً در تضعیف ظرفیت نظامی حوثی ها موفق شدند؟ نه، موفق نشدند."
کامیل لونز، تحلیلگر شورای روابط خارجی اروپا نیز با نگاهی به آینده معتقد است که "نیاز واقعی برای رسیدگی به بی ثباتی در یمن و بی ثباتی گسترده تر در کل دریای سرخ" وجود دارد. او گفت که این امر مستلزم "پاسخ دیپلماتیک" است، چیزی " بیش از یک پاسخ صرفا نظامی به آنچه در حال حاضر در حال وقوع است."
در واقع توچی و لونز هر دو بر این واقعیت تأکید می‌کنند که علت اصلی بحران کنونی دریای سرخ را باید در غزه جستجو کرد. این دو تحلیلگر به دویچه وله گفتند متأسفانه، واکنش متفاوت اتحادیه اروپا به این درگیری اعتبار آن را در صحنه جهانی ، به ویژه در مناطقی که به شدت با فلسطینی ها همدردی می کنند، تضعیف کرده است.
