الوقت- یک هفته پس از آنکه ایالات متحده با استفاده از حق وتو مانع از تصویب قعطنامه شورای امنیت برای توقف جنگ در غزه شد، این اقدام موجب نشد تا جامعه بینالمللی تلاشهای خود را برای توقف حملات وحشیانه رژیم صهیونیستی و وقوع آتش بس متوقف کند و نهایتاً روز چهارشنبه در اقدامی نادر مجمع عمومی سازمان ملل با رای اکثریت اعضا خواهان توقف فوری جنگ و رسیدگی به وضعیت بشردوستانه غزه شد تا شکست سیاسی بزرگی برای رژیم صهیونیستی و آمریکا رقم بخورد.
مصر و موریتانی بانیان این قطعنامه بودند که روز دوشنبه با استناد به قطعنامه 377A (V) خواستار برگزاری نشست اضطراری مجمع عمومی سازمان ملل متحد (UNGA) در روز سه شنبه شدند. این قطعنامه می گوید که اگر شورای امنیت سازمان ملل به دلیل عدم اتفاق آرا نتواند مسئولیت اصلی خود در حفظ صلح جهانی را انجام دهد، مجمع عمومی سازمان ملل می تواند وارد عمل شود.
گوترش روز چهارشنبه تصمیم گرفت با استناد به ماده 99 منشور سازمان ملل به طور رسمی به شورای امنیت هشدار دهد که جنگ اسرائیل علیه غزه اکنون یک تهدید جهانی است.
بر اساس این بخش از اساسنامه سازمان ملل دبیرکل سازمان ملل متحد میتواند با درخواست حداقل یکی از اعضای شورای امنیت و یا گروهی از اعضای مجمع عمومی، درخواست برگزاری نشست عمومی برای رسیدگی به یک موضوع با بحران خاص را داشته باشد تا در مورد آن رای گیری شده و تصمیم جمعی اعضا با رای اکثریت گرفته شود. نکته حائز اهمین اینکه این تصمیم از جمله میتواند "استفاده از نیروی مسلح در صورت لزوم"را شامل شود.
اما با این حال و فارغ از هزینههای سیاسی، توصیه های مجمع عمومی از نظر قانونی غیرالزام آور هستند، به این معنی که پیشنهادات آن را می توان بدون هیچ عواقبی نادیده گرفت همانگونه که رژیم صهیونیستی در گذشته نیز عمدتاً به لطف حمایت دیپلماتیک واشنگتن، چندین قطعنامه الزام آور سازمان ملل را نادیده گرفته است.
بخش A قطعنامه 377A (V) که به عنوان "اتحاد برای صلح" نیز شناخته می شود، با هدف حل وضعیتی است که در آن سازمان ملل "مسئولیت اصلی خود را برای حفظ صلح و امنیت بین المللی انجام نمی دهد" زیرا اعضای شورای امنیت در آن مسئله دچار اختلاف نظر هستند و راه صدور قطعنامه در شورای امنیت مسدود شده است.
ایده پیش بینی شده در این قطعنامه، درنظر گرفتن اختیارات بیشتر برای دبیرکل سازمان ملل به منظور شکستن بن بست بالقوه بوده است که سابقه آن به بحران کره در سال 1950 بازمیگردد. در این سال که به دوران جنگ سرد و رقابت دو بلوک شرق و غرب بازمیگردد دو بخش شمالی و جنوبی کره پس از سال ها خصومت وارد جنگ شدند و کره شمالی به کره جنوبی حمله کرد.
در آن زمان، اتحاد جماهیر شوروی در حمایت از متحد کمونیستی خود، از حق وتو استفاده کرده و هر گونه تصمیم شورای امنیت برای توقف جنگ را مسدود می کرد و همین امر باعث شد که آمریکا و بلوک غرب برای مقابله با وتوهای مکرر شوروی قطعنامه 377 (V) را در 3 نوامبر 1950 در مجمع عمومی تصویب کنند.
قبلا کجا استفاده شده؟
این قطعنامه به طور گسترده مورد استفاده قرار نگرفته است و در طول دهه های گذشته تنها چندین بار برای کمک به حل و فصل انواع درگیری ها از جمله بحران کنگو در سال 1960، درگیری بین هند و پاکستان در سال 1971 و اشغال افغانستان توسط شوروی در سال 1980 استفاده شده است.
همانطور که گفته شد یک عنصر حیاتی قطعنامه این است استفاده مجمع عمومی، در صورت صلاحدید، برای بکارگیری زور را مورد تأیید قرار میدهد.
از این نظر، قطعنامه 377 تنها یک بار - در بحران کره - اجرایی شده است و از همه کشورها خواست تا به هرگونه کمکی برای اقدام سازمان ملل در کره ادامه دهند، با این حال، به استقرار نیروهای سازمان ملل در منطقه منجر نشد. به همین دلیل این بیانیه بیشتر به اقدامات کشورهای غربی برای مداخله در بحران مشروعیت میبخشید.
اکنون نیز در حالی که کشته شدن بیش از 18 هزار نفر که بخش بیشتر آن را غیرنظامیان شامل زنان و کودکان غزه تشکیل میدهند، احساسات افکار عمومی را به شدت خدشه دار کرده و آمریکا به صورت یکطرفه با وتو قعطنامه های شواری امنیت اجازه توقف جنگ را نمیدهد پرسش عمومی این است که آیا قطعنامه اخیر مجموع عمومی می تواند رژیم صهیونیستی را وادار به توقف حملات خود بکند؟
در پاسخ نخست این واقعیت خودنمایی میکند که قطعنامه ها و تصمیمات مجمع عمومی فقط توصیه است و بس؛ و این بدان معناست که برخلاف برخی تصمیمات شورای امنیت، این قطعنامه ها الزام قانونی ندارند.
با این حال این قطعنامه ضربه مهلکی به روایت سیاسی و تبلیغاتی گسترده آمریکا و رژیم صهیونیستی بود که طی دو ماه گذشته حملات به غزه و ناکا گذاشتن تلاشهای بین المللی برای صلح را در قالب استفاده از اصل دفاع مشروع و یا ادعای دروغین تروریستی خواندن مقاومت حماس توجیه میکنند. از این رو صدور قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل بار دیگر نشان داد که جامعه بین المللی حملات رژیم صهیونیستی را نامشروع و محکوم دانسته و خواهان توقف کشتار غیرنظامیان است.
از طرف دیگر این قطعنامه اقدامات نظامی بخشهای مختلف محور مقاومت از لبنان تا یمن علیه منافع رژیم صهیونیستی را دارای مقبولیت بین المللی نشان میدهد یعنی جایی که جامعه جهانی از انجام وظایف خود یاری رساندن به مردم بی پناه غزه، به دلیل منافع ابرقدرتها ناکام مانده است این اضلاح محور مقاومت هستند که بار این وظیفه انسانی را یک تنه بر دوش گرفتهاند و به کمک حفظ صلح و ثبات منطقه ای شتافته اند.