الوقت- امروز آتش‌بس چهار روزه در غزه با اجرای آخرین مرحله تبادل اسرا به پایان می‌رسد و در صورتی که حماس و رژیم صهیونیستی برای تمدید آن به توافق نرسند، دور جدید درگیریها از سرگرفته خواهد شد. توافق آتش‌بس که با میانجیگری قطر و مصر به نتیجه رسید، از صبح جمعه شروع شد و طی توافقات دو طرف ۵۰ اسیر صهونیست در دست حماس، در ازای آزادی ۱۵۰ فلسطینی از زنداهای اشغالگر آزاد می‌شوند. همچنین، صدها کامیون حامل کمک‌های بشردوستانه، امدادی، پزشکی و سوخت نیز به تمام مناطق نوار غزه ارسال می‌شود.
بر طبق توافقات انجام شده قرار بود تبادل اسرا بین حماس و رژیم صهیونیستی در چهار مرحله انجام شود و در سه روز گذشته بیشتر اسرا آزاد شده‌اند. در اولین روز آتش‌بس که در جنوب غزه انجام شد، 13 نفر از اسرای صهیونیست که همگی زن و کودک بودند به همراه نیروهای صلیب سرخ از نوار غزه به گذرگاه مرزی «رفح» در مرز مصر منتقل شدند و در ازای آن 39 نفر از اسرای فلسطینی هم به نیروهای حماس تحویل داده شدند.
در مرحله دوم که عصر شنبه انجام شد، ۱۴ اسیر اسرائیلی در مقابل ۴۲ اسیر فلسطینی مبادله شدند. اما در این مرحله گردانهای القسام در اعتراض به عدم پایبندی رژیم صهیونیستی به مفاد توافقنامه مربوط به ورود کامیون‌های امدادی به شمال غزه، آزادی اسرای صهیونیست را با چند ساعت تاخیر انجام داد تا نشان دهد که اگر دشمن به توافقات احترام نگذارد، آنها نیز گامی برای اجرای آن برنخواهند داشت.
نکته قابل توجه در این دور از مبادله اسرا این بود که حماس مکان تبادل را تغییر داد و در شهر غزه در شمال این منطقه اسرا مبادله شدند و این نشان می‌دهد که اسرا در شهر غزه نگهداری می‌شدند و تبادل در این محل ادعای صهیونیست‌ها در مورد تصاحب شمال نوار غزه را رد کرد.
مرحله سوم تبادل اسرا نیز یکشنبه شب انجام شد و به گزارش مرکز اطلاع رسانی فلسطین، در این مرحله 39 کودک و نوجوان فلسطینی که بیشتر آنها سال‌ها از عمر خود را پشت میله‌های زندان سپری کرده بودند، آزاد شدند. گردانهای القسام شاخه نظامی حماس اعلام کرد که در چارچوب مرحله سوم مبادله اسرا با رژیم صهیونیستی، 13 اسیر اسرائیلی دیگر، 3 اسیر تایلندی و یک اسیر روسی را تحویل صلیب سرخ داده است. کانال 12 اسرائیل گزارش داد که اسرای اسرائیلی شامل 9 کودک و 4 زن هستند.
با پایان مرحله سوم مبادله اسرا، دفتر نخست وزیری رژیم صهیونیستی در بیانیه‌ای تاکید کرد که فهرستی از اسامی ۱۱ اسیر که امروز در چارچوب مرحله چهارم معامله مبادله از نوار غزه آزاد می‌شوند، از جنبش حماس دریافت کرده است. دوشنبه شب آخرین مرحله تبادل بین دو طرف انجام خواهد شد و 33 فلسطینی دیگر هم به جمع خانواده‌های خود باز خواهند گشت.
در فیلم‌ها و تصاویری که از اسرای فلسطینی در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است، نسان می‌دهد که کودکان و نوجوانان آزاد شده فلسطینی در میان استقبال گرم و باشکوه فلسطینیان به میان خانواده‌های خود بازگشتند. آنها در اظهاراتی پس از آزادی از گردانهای القسام و حماس که با رشادت‌های خود زمینه آزادی آنها را فراهم کردند، تشکر کردند. این صحنه‌های شاد در غزه آنهم در میان موجی از ویرانی‌ها و کشتارها، نشان می‌دهد که برخلاف ادعای صهیونیست‌ها که می‌گویند فلسطینیان حماس را قبول ندارند، اما مقاومت در غزه مشروعیت زیادی دارد و حضور گسترده گردانهای القسام در غزه در زمان مبادله اسرا هم حکایت از این دارد.
ویدئویی که توسط گردانهای القسام منتشر شده، تحویل بازداشت شدگان در میدان فلسطین، معروف به «الساحه» را در حضور ده‌ها غیرنظامی فلسطینی و اعضای نقابدار جنبش حماس نشان می‌دهد. باتوجه به اینکه بسیاری از اسرای صهیونیست زن و کودک بودند، زنان مبارز فلسطینی که نقاب به صورت داشتند، این تبادل را انجام می‌دادند. حتی فیلم‌های منتشر شده نشان می‌دهد که مبارزان فلسطینی با اسرای صهیونیست رفتار بسیار خوبی دارند و به همین خاطر اسرای صهیونیست هنگام مبادله با چهره‌ای خندان با نیروهای حماس خداحافظی می‌کردند. این درحالی است که وضعیت برخورد اشغالگران با اسرای فلسطینی به شدت غیرانسانی است که نهادهای حقوق بشری بارها نسبت به وضعیت اسرا در زندانهای اسرائیل انتقاد کرده‌اند.
مسئله دیگر مکان تحویل اسرا بود که به درخواست حماس در شمال غزه انجام شد، جایی که مقامات تل‌آویو در هفته‌های اخیر مدعی بودند که توانسته کنترل آنرا به طور کامل به دست بگیرند. حضور گردانهای القسام در میان غیرنظامیان و موجی از شعارهای حمایت از مقاومت، پیامی به سران صهیونیست بود که اجازه نمی‌دهند اشغالگران به این باریکه مسلط شوند.
تلاشها برای تمدید آتش بس
اگرچه هنوز اخباری در مورد توافقات دو طرف بر سر ادامه آتش‌بس منتشر نشده است اما برخی طرفهای خارجی از جمله قطر سعی دارند این روند ادامه داشته باشد تا بتوانند به آتش بس دائمی دست پیدا کنند.
در این راستا، یک مقام امنیتی رژیم صهیونیستی روز یکشنبه به رویترز گفت که موساد میزبان همتایان قطری خود است تا در مورد آزادی اسرای در بند حماس و دیگر عناصر آتش‌بس غزه که با میانجیگری دوحه شکل گرفته، رایزنی کند. این مقام با بیان اینکه افسران اطلاعاتی قطر روز شنبه برای مدت اقامت نامشخص وارد سرزمین‌های اشغالی شدند، افزود که به رغم عدم وجود روابط رسمی بین کشورها، همکاری بین آژانس‌های اطلاعاتی به طور سنتی نزدیک است. یک منبع آگاه نیز گفت که تعدادی از قطری‌ها در اسرائیل برای تقویت هماهنگی در طول عملیات و اطمینان از اینکه روند بدون مشکل پیش می‌رود، همزمان با اتاق عملیات در دوحه کار می‌کنند.
سازمان صلیب سرخ هم درخواست کرد، آتش‌بس موقت و روند تبادل اسرا در نوار غزه با هدف ورود کمک‌های اضطراری بیشتر به این منطقه ادامه یابد. پاسکال هانت، مدیر پاسخ به بحران در صلیب سرخ در مصاحبه با شبکه «اسکای نیوز» بیان داشت:«شرایط جمعیت و وضعیت در این منطقه به حدی وخیم است که نیاز به ادامه این آتش‌بس داریم تا کامیون‌های بیشتر و کمک‌های اضطراری بیشتر وارد غزه شوند. من به همین دلیل با وجود اینکه اطمینان و اطلاع ندارم اما واقعا امیدوارم همه چیز همانطور که در جریان دو عملیات قبلی مشاهده کردیم، بدون هیچ مشکلی ادامه یابد». او بیان کرد:«مردم غزه تحت شرایطی زندگی می‌کنند که من حتی قادر به توصیفش نیستم چون هرگز در تمام طول عمر خدمتم برای صلیب سرخ چنین وضعیتی را ندیدم. تمدید آتش‌بس هم برای کل جمعیت و هم برای اسرا حیاتی است».
پیشتر مقامات تل‌آویو گفته بودند که در ازای آزادی هر 10 اسیر صهیونیستی، مدت زمان آتش بس را یک روز تمدید می‌کنند و با این وجود اگر حماس و جهاد اسلامی بخواهند 190 اسیر دیگر را در این برهه زمانی آزاد کنند، مدت آتش‌بس هم تمدید خواهد شد اما گروههای مقاومت آزادی مابقی اسرا را به آزادی همه اسرای فلسطینی در بند اسرائیل مشروط کرده‌اند که بیش از 5000 نفر را شامل می‌شود، چیزی که صهیونیست‌ها به شدت با این درخواست مخالفت هستند.
رهبران حماس از این نگران هستند که با آزادی کامل اسرای صهیونیست، اشغالگران با اطمینان خاطر از اینکه هیچ اسیری در بند فلسطینیان نیست، با شدت تمام غزه را بمباران کنند. الآن، اسرا برگ برنده مقاومت هستند و می‌توانند از این کارت برای گرفتن امتیازات بیشتر از دشمن استفاده کنند. چرا که مقامات تل‌آویو از جمله یوآو گالانت، وزیر جنگ این رژیم مدعی شده که بلافاصله پس از پایان آتش‌بس، حملات را با شدت گسترده‌ای از سرخواهند گرفت تا پروژه خود یعنی نابودی حماس را تکمیل کنند. به همین خاطر نیروهای مقاومت به وعده‌های صهیونیست‌ها اعتمادی ندارند و نگه داشتن اسرای صهیونیست شاید از بار حملات دشمن به نوار غزه بکاهد. مقاومت تا زمانی که اطمینان حاصل نکند که صهیونیست‌ها حملات خود را به طور کامل متوقف می‌کنند، اسرا را آزاد نخواهد کرد.
نگرانی‌های امنیتی تل‌آویو
اگرچه بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر صهیونیستی روز یکشنه از تمدید آتش‌بس روزانه در ازای آزادی هر 10 اسیر صهیونیست استقبال کرد اما با این حال مقامات این رژیم تمدید آتش‌بس را فرصتی برای حماس می‌دانند که می‌تواند قدرت نظامی خود را دوباره بازسازی کند. صهیونیست‌ها نگران هستند که در نبود درگیریها حماس در همه نقاط غزه به خصوص مناطقی که اشغالگران کنترل آنها را به دست گرفته بودند، مستقر شده و در صورت شروع دور جدید جنگ، از همه طرف به آنها آسیب بزند که طی آن تلفات ارتش اشغالگر به مراتب گسترده‌تر از قبل خواهد بود.
از طرفی، از آنجا که اسرای باقی مانده در دست حماس بیشتر شهروندان اسرائیلی هستند مقامات تل‌آویو نگران هستند که در صورت تداوم آتش‌بس، حماس آنها را به خارج از غزه به ویژه لبنان انتقال دهد تا در صورت شروع درگیریها، این اسرا در مکان امن نگهداری شوند و در آینده بتوانند از آنها برای تحت فشار قرار دادن دولت تندرو نتانیاهو استفاده کنند.
با همه این اوصاف، مقامات سیاسی و امنیتی اسرائیل برخلاف ادعاهای ظاهری، به دلیل شکست در برابر گروههای مقاومت در غزه، تمایلی به ادامه جنگ با حماس ندارند. چرا که با وجود صرف هزینه‌های زیاد نه تنها در نابودی حماس شکست خوردند، حتی در کشف تونل‌های حماس و مکان نگهداری اسرا هم که زیر پای اشغالگران در شهر غزه نگهداری می‌شدند، ناکام ماندند.
از آنجایی که موج مخالفت‌های جهانی با حملات تل‌آویو به غزه و کشتار غیرنظامیان در حال افزایش است، صهیونیست‌ها با تمدید آتش‌بس دنبال خروج از این بحران هستند و در ظاهر سعی می‌کنند به گروههای مقاومت و جامعه بین‌المللی اینگونه القا کنند که آنها قصدی برای کشتار غیرنظامیان ندارند. اما در اصل توانی برای ادامه جنگ ندارند و با شکاف‌هایی که بین نیروهای امنیتی با دولت نتانیاهو به وجود آمده است، ادامه نبرد برای اشغالگران دشوار خواهد بود.
روزنامه هاآرتص روز شنبه در گزارشی اعلام کرد که پس از وقفه کوتاه در جنگ غزه، نیروهای ارتش مثل قبل نمی‌توانند به درگیریها ادامه دهند و لذا فرماندهان ارتش دنبال آتش‌بس دائمی هستند. از طرفی، ادامه جنگ آنهم بدون دستاورد ملموسی، اعتراضات در داخل سرزمین‌های اشغالی را هم تشدید خواهد کرد و خانواده‌های اسرای صهیونیست دامنه مخالت‌های خود را گسترده‌تر خواهند کرد. همان طور که در روزهای اخیر با تجمع در مقابل محل اقامت نتانیاهو در قدس، خواستار استعفای او از قدرت شدند.
