به گزارش الوقت- درحالی که آمریکا به هر حربه‌ای متوسل می‌شود تا همه متحدان سابق را در کنار خود نگهداشته و نظم برساخته غرب را همچنان حفظ کند، اما به نظر می‌رسد چین و روسیه موفق‌تر عمل کرده و توانسته‌اند سایر کشورها را با خود همسو کنند. تلاش روسیه و چین برای ایجاد نظم نوین جهانی با ساختار چندقطبی که تهدیدی برای هژمونی جهانی آمریکاست، همگرایی بین قدرتهای شرقی با سایر کشورها را بیشتر کرده است.
امارات که برای چند دهه در مدار سیاستهای دیکته شده از سوی آمریکا و غرب قرار داشت اکنون سعی دارد تا سیاستهای خود را بر اساس تغییر و تحولات ژئوپلتیکی جدید در جهان تنظیم کند. در همین رابطه، خبرگزاری آسوشیتدپرس با استناد به اسناد محرمانه وزرات دفاع ایالات متحده که به تازگی فاش شده است، گزارش داد که امارات همکاریهای اطلاعاتی خود با روسیه را تعمیق کرده است. درحالی که مقامات آمریکایی از اظهارنظر در مورد این سند خودداری کردند، اماراتی‌ها هرگونه همکاری با یک دستگاه امنیتی در یک کشور را بر علیه یک دستگاه امنیتی در کشور دیگر را رد کردند. ابوظبی در بیانیه‌ای گفت که مقامات اماراتی این سند را ندیده‌اند و ادعاهای مربوط به اسناد محرمانه پنتاگون، کاملاً دروغ است.
نشانه‌های همکاری امارات و روسیه
اگرچه اماراتی‌ها هر گونه همکاری اطلاعاتی با روسها را انکار می‌کنند اما با این حال بسیاری از شاخص‌ها فرضیه نزدیکی امارات به روسیه و چین را تقویت می‌کنند. صحبت در مورد همکاری اطلاعاتی اماراتی با روسیه برای آسیب رساندن به روابط با آمریکا و انگلیس نشان دهنده یک تحول بزرگ در روابط امارات با متحدان اصلی است و به همین خاطر ایالات متحده حاضر نیست به چنین برنامه‌ای اعتراف کند، زیرا به ضرر منافع خودش است.
آسوشیتدپرس گفته که ایالات متحده نگرانی‌های فزاینده‌ای دارد که همکاری اطلاعاتی امارات به روسیه اجازه می‌دهد تحریمهای اعمال شده به دلیل تهاجم به اوکراین را تضعیف کنند. در این سند آمده است:«مقامات سرویس امنیتی روسیه و امارات توافق کردند که بر اساس سیگنال‌های تازه انتخاب شده علیه آژانس‌های اطلاعاتی ایالات متحده و انگلیس با هم اقدام کنند».
این ارزیابی به این نتیجه رسیده که امارات احتمالاً معامله با اطلاعات روسیه را به عنوان فرصتی برای تقویت روابط رو به رشد بین ابوظبی و مسکو و تنوع بخشیدن به مشارکت‌های اطلاعاتی در میان ترس از کاهش نفوذ ایالات متحده در منطقه می‌داند. هنوز مشخص نیست که این سند چقدر معتبر است، اما مقامات آمریکایی به طور فزاینده‌ای از افزایش تعاملات بین امارات و روسیه صحبت می‌کنند.
از سوی دیگر، مقامات اطلاعاتی ایالات متحده تاکید دارند که ارتباطی بین امارات و گروه نظامی واگنر وابسته به روسیه در آفریقا وجود دارد. بر این اساس، در سال 2020، آژانس اطلاعات دفاعی ایالات متحده تخمین زد که امارات ممکن است در تامین مالی برای عملیات این گروه در حمایت از خلیفه حفتر فرمانده ارتش ملی لیبی مشارکت داشته باشد. دادستان‌های فدرال در نیویورک در اکتبر 2022 همچنین اتهاماتی را علیه 4 تبعه روسی مقیم دبی از جمله دو متهم به سرقت فناوری نظامی از شرکت‌های آمریکایی اعلام کردند.
همکاری اطلاعاتی امارات و روسیه درحالی است که دو کشور پیش از این در خرداد 1397، سند همکاری راهبردی امضا کرده بودند که در برگیرنده مشارکت در طرح‌های نفت و گاز، انرژی‌های تجدیدپذیر، فناوری هسته‌ای، همکاریهای علمی و فناوری، صنایع هوایی، و مشارکت در بخش‌های صنعتی، ماشین‌سازی و دارویی بود.
توسعه همکاریهای اعراب با روسیه درشرایطی است که مقامات کاخ سفید پس از جنگ اوکراین تلاش زیادی کردند تا با اجماع سازی علیه روسیه، این کشور را در جهان منزوی کنند اما این تلاشها نتیجه عکس داده و گرایش به مسکو در بین کشورها بیشتر شده است.
شکاف بین ابوظبی و واشنگتن
هر چند روابط امارات و آمریکا کماکان به قوت خود باقی است و هزاران نظامی آمریکایی در خاک امارات مستقر هستند اما با این حال روند تحولات در سالهای اخیر نشان می‌دهد که اعراب منطقه از جمله امارات در حال فاصله گرفتن از سیاستهای واشنگتن هستند. در این رابطه، می‌توان به این مسئله اشاره کرد که جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا از تابستان گذشته محمد بن زاید را به واشنگتن دعوت کرده است، اما تاکنون این سفر و دیدار انجام نشده است و رسانه‌ها همین موضوع را نشان دهنده وجود مشکلات در روابط امارات و دولت آمریکا می‌دانند.
همچنین، پس از جنگ اوکراین که بازارهای انرژی را متلاطم کرد و متعاقب آن قیمت نفت افزایش یافت، امارات به همراه عربستان به درخواست آمریکا مبنی بر افزایش تولیدات نفتی برای کاهش قیمتهای جهانی پاسخ منفی داد و حاضر نشد با تحریمهای غرب علیه مسکو همراهی کند و همه اینها تحولات حکایت از این داشت که حاکمان ابوظبی به دنبال بازنگری در سیاستهای خود هستند.
هر چه امارات و عربستان از آمریکا دور می‌شوند به موازات آن روابط خود را با روسیه و چین تقویت می‌کنند. از اینرو، امارات در سالهای اخیر روابط خود را با چین تقویت کرده و همکاریهای دو کشور در عرصه‌های مختلف در حال افزایش است. همانگونه که از اسناد افشا شده پنتاگون به بیرون درز کرده، چین قصد داشت پایگاه نظامی در امارات احداث کند که واشنگتن با آن مخالفت کرده بود. چین و روسیه در یکسال گذشته تلاش کرده‌اند برای نظم نوین مدنظر خود در برابر غرب، کشورهای خلیج فارس را به سمت خود بکشانند و در این میان موفقیت‌هایی هم کسب کرده‌اند. سفرهای مقامات ارشد مسکو و پکن به شیخ‌نشین‌ها و برگزاری نشست با اعضای شورای همکاری خلیج فارس همگی گواه این است که همگرایی بین اعراب منطقه با روسها و چین در حال تقویت است.
باتوجه به اینکه روابط ایران و کشورهای عرب در حال بهبودی است، روسیه و چین سعی دارند تا اتحاد بین کشورهای منطقه را افزایش دهند، زیرا این کشورها به دلیل داشتن ذخایر عظیم انرژی در تدوین سیاستهای جهانی در آینده نقش مهمی ایفا خواهند کرد.
اگر اسناد محرمانه پنتاگون واقعیت داشته باشد، می‌توان گفت که امارات هم مثل عربستان به این ارزیابی رسیده که دل بستن به آمریکا و سپردن امنیت تنها به دست یک کشور، در جهان آینده دردی از اماراتی‌ها دوا نخواهد کرد. امارات تحت هدایت محمد بن زاید که سودای رهبری در منطقه را در سر دارد، نمی‌خواهد همه تخم‌مرغ‌های خود را در سبد غرب بگذارد، زیرا جهان آینده، «دنیای شرقی» است و چین و روسیه رهبری آنرا برعهده خواهند داشت. بنابراین، به نظر می‌رسد امارات سعی دارد تا جای پایی برای خود در نظم نوین جهانی پیدا کند.
هر چند نشانه‌هایی مبنی بر توسعه همکاریهای امارات و روسیه در عرصه سیاسی و انرژی وجود دارد اما با این حال برخی تحلیلگران حوزه دفاعی بر این باورند که امارات در حال حاضر که قصدی برای تغییر همکاری اطلاعاتی از غرب به روسیه را ندارد. اگرچه مصر پس از جنگ 1973 اعراب و رژیم صهیونیستی این کار را انجام داد و به طور کامل از همکاری با شوروی به سمت همکاری با آمریکایی‌ها تغییر مسیر داد اما اماراتی‌ها اصلاً برای این تحول آماده به نظر نمی‌رسند. به باور این تحلیلگران، به ویژه سرویس اطلاعاتی انگلیس همچنان در منطقه حضور گسترده‌ای دارد، زیرا مردم خلیج فارس در برخورد با انگلیسی‌ها راحت هستند و بنابراین انگلیس نقش اساسی در کنترل همکاریهای اطلاعاتی با همه این کشورها ایفا می‌کند.
پس از توافق ایران و عربستان که با میانجیگری چین به ثمر رسید، تحولات منطقه به گونه‌ای رقم خورده که آمریکا را نگران کرده است. حضور قدرتمند چین و روسیه در خلیج فارس که برای چند دهه جولانگاه آمریکا بود، حاکی از این است که تحولات منطقه باب میل واشنگتن پیش نمی‌رود و همکاری اطلاعاتی امارات و روسیه، تنها بخشی از پازل بازی قدرتهای بزرگ در منطقه است که در آینده نمونه آنرا در بین متحدان آمریکا بیشتر شاهد خواهیم بود.
