به گزارش الوقت- سیزدهمین اتخابات ریاست جمهوری ترکیه درحالی یک ماه و نیم دیگر برگزار می‌شود که زلزله 7.8 ریشتری اخیر فضای سیاسی کشور را تحت تاثیر قرار داده است. در چنین شرایطی کاندیداهای ریاست جمهوری سعی دارند در هفته‌های آتی تنور انتخابات را داغ کرده و با وعده‌های اقتصادی و سیاسی بتوانند افکارعمومی را به پای صندوق‌های رای بکشانند. پس از ماهها تحرکات سیاسی، 28 اسفند ثبت نام نامزدهای ریاست جمهوری شروع شد و «محرم اینجه» از سوی حزب مملکت، «سینان اوغان» از سوی ائتلاف «آتا»، «رجب طیب اردوغان» رئیس جمهور کنونی از سوی ائتلاف «جمهور» شامل حزب حاکم عدالت و توسعه و حزب حرکت ملی، «دوغو پرینجک» رهبر حزب وطن، «احمد اوزال» از طرف ائتلاف ترکیه و «کمال قلیچدار اوغلو» به عنوان نامزد جریان اپوزیسیون موسوم به میز شش‌گانه در این دور از رقابتها، ثبت نام کردند.
با این وجود، کمیته عالی انتخابات روز یکشنبه صلاحیت اردوغان و قلیچداراوغلو را برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری را تایید کرد. این کمیته اعلام کرد که درخواست‌های ارائه شده برای نامزدی توسط احزاب سیاسی را تا ۲۳ مارس در چارچوب جدول زمانی تعیین شده برای انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی بررسی کرده است و بر اساس متن منتشر شده اسناد ارائه شده از سوی اردوغان و قلیچدار اوغلو کامل است و نقصی ندارند. لیست نهایی تایید شدگان انتخابات ریاست جمهوری روز 31 مارس از سوی کمیته عالی انتخابات منتشر خواهد شد.
اردوغان برای سومین دوره کاندید انتخابات شده است و قلیچدار اوغلو هم پس از یکسال تلاش در ائتلاف میز شش‌گانه، در پایان توانست نظر دیگر رهبران احزاب را جلب کرده و به عنوان نامزد نهایی این ائتلاف انتخاب شود، بنابراین رقابت مثل دور قبلی بین اردوغان و قلیچدار اوغلو خواهد بود. اردوغان سعی دارد برای سومین بار کرسی ریاست را از آن خود کند اما رقیبش نیز در ماههای اخیر از نقاط ضعف اردوغان استفاده کرده و توانسته شانس خود را برای پیروزی در انتخابات 14 می بالا ببرد. ترکیه در حالی به سوی انتخابات پیش می‌رود که بحران اقتصادی و زلزله مهیب اخیر، زندگی ده‌ها میلیون نفر از شهروندان را دشوار کرده و انتقادات از اردوغان و حزب حاکم بالا گرفته است.
نظرسنجی‌ها چه می‌گویند
بررسی وضعیت احزاب و نامزدهای انتخاباتی از طریق نظرسنجی در این دوره نیز همچون ادوار گذشته، از حساسیت برخوردار است و بر همین مبنا، موسسات نظرسنجی متعددی کار افکارسنجی را انجام می‌دهند.
اگرچه تا یک ماه پیش همه نظرسنجی‌ها از پیروزی نسبی اردوغان حکایت داشت، اما در روزهای اخیر کفه ترازو به نفع قلیچدار اوغلو سنگینی می‌کند. در آخرین نظرسنجی انجام شده توسط موسسه ORC، رهبر اپوزیسیون این کشور، 52 درصد شانس پیروزی دارد و اردوغان با 44 درصد در رتبه دوم قرار دارد. نظرسنجی انجام شده توسط شرکتهای «ترکیه راپورو و آکسوی» هم حاکی از این است که قلیچدار اوغلو 55 درصد و اردوغان 45 درصد شانس پیروزی در انتخابات را دارند. در نظرسنجی موسسه «ماک»، ۴۶.۵ درصد از شرکت کنندگان اعلام کرده‌اند که به کمال قلیچداراوغلو رای خواهند داد و ۴۲.۴ درصد از پاسخگویان نیز اردوغان را برگزیده‌اند و ۷.۷ درصد در انتخاب نامزد مورد علاقه خود مردد بوده و ۳.۴ درصد نیز سایر نامزدها را انتخاب کرده‌اند. همچنین بر اساس این نظرسنجی، در صورت دو مرحله‌ای شدن انتخابات ریاست جمهوری ترکیه، میزان آرای قلیچداراوغلو ۵۳.۵ درصد و میزان آرای اردوغان ۳۹.۷ درصد خواهد بود. نتایج مؤسسه افکارسنجی «یونیلیم» هم از پیروزی نسبی حزب عدالت و توسعه و اردوغان در برابر احزاب اپوزیسیون حکایت دارد.
نتایج نظرسنجی موسسه پیمایش افکار عمومی «اوپتیمار» که تخمینهای آن در انتخابات ۲۰۱۴، ۲۰۱۸ و همه پرسی ۲۰۱۷ تقریباً نزدیک به نتایج انتخابات بوده است، اعلام کرد که آرای اردوغان ۴۷.۴ درصد، قلیچداراوغلو ۴۵.۳ درصد خواهد بود. موسسه پیمایش افکار عمومی «گنار» نیز اعلام کرد که در آخرین نظرسنجی انجام شده، میزان آرا و محبوبیت اردوغان ۵۲.۳ درصد و میزان محبوبیت و آرای قلیچداراوغلو ۴۷.۷ درصد بوده است.
با احتساب این نظرسنجی‌ها رهبر اپوزیسیون در حال حاضر، از شانس بیشتری برای پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری برخوردار است ولی از آنجا که نتایج نظرسنجی‌ها همیشه در حال تغییر است، در شش هفته باقی مانده هم احتمالا تغییراتی در میزان آرا و محبوبیت رقبای اصلی ایجاد خواد شد.
خط و نشان رقبا به یکدیگر
نامزدهای ریاست جمهوری ترکیه برای اینکه شانس خود را برای پیروزی بالا ببرند، سعی دارند از نقاط ضعف رقیب خود استفاد کنند. قلیچداراوغلو در یکسال گذشته با موج سواری روی بحران اقتصادی و تورم افسار گسیخته ترکیه تلاش زیادی کرد تا محبوبیت اردوغان را کاهش داده و راه را برای پیروزی خود هموار کند، و در دو ماه گذشته نیز زلزله مهیب را که تلفات زیادی را به ترکیه وارد کرد، علم عثمان کرده و دولت را به باد انتقاد گرفته است. قلیچدار اوغلو، دولت اردوغان را به بی‌کفایتی در مدیریت این بحران متهم کرده و گفته که در دو دهه‌ای که اردوغان در راس قدرت ترکیه قرار داشت، کشور را برای زلزله آماده نکرده است و می‌توانست با ساخت و سازهای مقاوم در شهرها، میزان تلفات را در مواقع بحرانی کاهش دهد. قلیچدار اوغلو حتی وقوع سیل اخیر در «شانلی اورفای» را هم به گردن دولت اردوغان انداخته است تا بتواند دولت او را بی‌کفایت جلوه داده و نظر افکار عمومی را بر عیله رئیس جمهور برگرداند.
قلیچدار اوغلو، در عرصه سیاست خارجی هم مواضع خود را مشخص کرده و بر روی نقاط ضعف دولت اردوغان دست گذاشته است. قلیچدار اوغلو، در سخنان اخیر خود برای مهاجران و پناهجویان و اتباع خارجی خط و نشان کشید و وعده داد که در صورت پیروزی در این انتخابات، سیاست سختگیرانه‌ای را در این باره در پیش خواهد گرفت. رقیب اردوغان تاکید کرد، در صورت انتخاب شدن، بدون زدن لکه نژادپرستی بر پیشانی ملت ترکیه، برادران سوریه‌ای حاضر در ترکیه را حداکثر ظرف یک سال به میهن خودشان خواهم فرستاد و در عین حال ترکیه را به قویترین کشور منطقه و دریای سیاه تبدیل خواهم کرد. نامزد ائتلاف میز شش‌گانه گفت:«در مورد هیچ کشور و هیچ تبعه خارجی پیش داوری نمی‌کنیم، ولی ما می‌خواهیم در کشور خود آزاد زندگی کنیم و نمی‌خواهیم بافت جمعیتی ترکیه تغییر کند».
رهبر احزاب مخالف ترکیه با اینکه دولت اردوغان را مقصر اصلی بحرانهای اقتصادی و سیاسی در این کشور می‌داند اما خودش نیز ابتکارهایی برای رهایی از این وضعیت ارائه نداده است. در حال حاضر مسئله بهبود وضعیت اقتصادی و رسیدگی به وضعیت میلیونها زلزله زده برای مردم ترکیه در اولویت هستند و قشر خاکستری که هنوز تصمیم نهایی خود را برای رای دادن نگرفته‌اند درحال سبک و سنگین کردن شرایط هستند تا در روزهای آخر به نفع یک نامزد رای بدهند. اردوغان وعده‌ها و راهکارهایی را برای پنج سال آینده ارائه داده اما قلیچدار اوغلو هنوز برنامه مدون برای خروج از این مشکلات مطرح نکرده است.
از سوی دیگر، اردوغان هم که با توجه به نتایج نظرسنجی‌ها پایه‌های ریاست خود را در خطر می‌بیند کارزار انتخاباتی خود را از مناطق زلزله زده شروع کرده است تا بتواند در مدت باقی مانده، افکارعمومی را به سمت رای دادن به خود جلب کند. اردوغان بار دیگر در مناطق زلزله زده به مردم آسیب دیده وعده داد دولت هر چه زودتر ساختمان‌های تخریب شده را بسازد.
از سوی دیگر، دولت اردوغان برای بالا بردن شانس خود در انتخابات، از قصد خود برای آغاز آزمایش تانک‌های ساخت این کشور از ماه آوریل خبر داد. احتمالا اردوغان قصد دارد از این تانکها به عنوان دستاورد بزرگ دولت خود رونمایی کرده و نشان دهد که توانسته ترکیه را به جرگه قدرتهای بزرگ نظامی در جهان وارد کند. اردوغان امیدوار است که پروژههای نظامی بلندپروازانه محبوبیت او را در میان رای دهندگان ملی‌گرا و محافظه‌کار مذهبی افزایش دهد. او پیشتر نیز پروژههای ساخت پهپاد، جت جنگنده و نسل جدید شناور بدون سرنشین را کلید زده بود. همچنین اردوغان در هفته‌های اخیر نیز تلاش کرده با کمک روسیه روند عادی سازی روابط با سوریه را نیز به سرانجام برساند و شاید در واپسین روزهای قبل از انتخابات، این پرونده را به عنوان برگ برنده خود در برابر رقیب استفاده کند.
درحالی که اردوغان در دو دهه گذشته نقش مهمی در تحولات سیاسی و اقتصادی ترکیه داشته است اما در حال حاضر وضعیت اقتصادی و شرایط اجتماعی به نفع او نیست و برآیند نظرسنجی‌ها هم حاکی از این است که احتمالا اردوغان پس از دو دهه از دایره قدرت کنار گذاشته خواهد شد اما با این وجود اردوغان نشان داده که مرد روزهای سخت است و باید منتظر ماند و دید که می‌تواند در فرصت کوتاه باقی مانده تا انتخابات ریاست جمهوری، افکارعمومی را با خود همراه کند یا قدرت را به رقیب خود واگذار خواهد کرد.
