الوقت- روزنامه آمریکایی وال استریت ژورنال در شماره اخیر خود (16 دسامبر 2015) اعلام كرد كه آمریکا و انگلیس حداقل چهار تیم عملیات‌های ویژه را در ولایت هلمند مستقر کرده و به طور مستقیم در عملیات نیروهای امنیتی افغانستان بر ضد شبه‌نظامیان شرکت دارند. استقرار نیروهای ویژه آمریکایی و انگلیسی در ولایت هلمند در حالی صورت می‌گیرد که نیروهای امنیتی افغانستان در این ولایت در حال جنگ با طالبان هستند. ولایت هلمند تا اواخر سال گذشته میلادی نقطه تمرکز عملیات جنگی آمریکا و انگلیس بود. گفته می‌شود در حال حاضر چهار ولسوالی (فرمانداری) این ولایت در تصرف طالبان قرار دارد و طالبان مناطق هم‌مرز با لشکرگاه مرکز این ولایت را تهدید می‌کند.
بر اساس آمار مقام‌های غربی که اخیراً نیز از بدتر شدن وضعیت امنیتی ولایت هلمند خبر داده بودند، دستکم دو هزار نیروی امنیتی افغانستان در سال گذشته در این ولایت کشته یا زخمی شده‌اند. مقامات نظامی خارجی در افغانستان می‌گویند که جلوگیری از تصرف مرکز هلمند به دست طالبان، یک اولویت برای ژنرال جان کمپبل، فرمانده آمریکایی مأموریت حمایت قاطع سازمان ناتو در افغانستان است.
بر اساس این گزارش حداقل سه تیم ویژه آمریکایی (واحدهای آلفا) و یک تیم عملیات ویژه انگلیسی در سال جاری در این ولایت مستقر هستند. یک سخنگوی عملیات ویژه آمریکا، استقرار این نیروها را تأئید کرده، اما از ارائه شمار آنها خودداری می‌کند. اما معمولاً شمار نیروها در یک تیم آلفا، دوازده نفر است.
وی گفته است که نیروهای ویژه اضافی آمریکایی برای تقویت مأموریت آموزش، مشورت دهی و کمک به هلمند فرستاده شده‌اند. این درحالی است که چهار صد و پنجاه سرباز انگلیسی و اکثریت نیروهای دریایی آمریکا، در ولایت هلمند کشته شده‌اند.
تحلیل رویداد
پیش از پرداختن به چرایی استقرار نیروهای ویژه آمریكا و انگلیس در استان هلمند افغانستان، به اهمیت ژئوپلتیك این استان اشاره می‌شود. هلمند بزرگترین ولایت از ولایت‌های افغانستان به شمار می‌رود که در جنوب‌غربی افغانستان قرار دارد و از جنوب با پاکستان همسایه‌است. این استان در شرق با قندهار، در شمال با ارزگان، غور و دایکندى ، در غرب با نمیروز و فراه و در جنوب با خط دیورند هم‌مرز است که بخشی از خط دیورند ١٦٢ کیلومتر سرحد را تشکیل داده است. این ولایت نزدیك به دو میلیون نفر جمعیت و 61 هزار کیلومتر مربع مساحت دارد که پشتون‌ها اکثریت جمعیت را شامل می‌شوند .
از مشخصه‌های بارز این ولایت، تقویت سندیکاها و گروه‌هایی است که در رشد و قاچاق مواد مخدر اشتراکی فعال دارند؛ چرا که حدود ۶۰ الی 80 درصد مواد مخدر افغانستان در ولایت هلمند کشت می‌شود. امنیت این ولایت بر عهدهٔ نیروهای انگلیسی گذاشته شده بود و از 2002 تا اوایل 2015، بیش از 9500 سرباز انگلیسی در این ولایت حضور داشتند. بخش اعظمی از نیروهای انگلیسی که مسئولیت امنیت این ولایت را به عهده دارند، در این منطقه با طالبان مماشات كرده‌اند. هر چند مبارزه با كشت، تولید و قاچاق مواد مخدر به عهده انگلیس گذاشته شده بود، اما عملا نیروهای انگلیسی در برابر کشت خشخاش واکنشی نشان نداده و حتی با قاچاقچیان مواد مخدر همکاری می‌کنند. طبق گزارشات متعدد، عمده قاچاق مواد مخدر از طریق هواپیماهای نیروهای اشغال‌گر از جمله انگلیسی‌ها صورت گرفته است.
جالب است كه استان «هلمند» با 86 هزار و 443 هکتار زمین زیر کشت خشخاش، به عنوان عمده ترین استان کشت خشخاش در افغانستان، نسبت به برخی از استان هایی که کمتر از نیمی از این سطح کشت برخوردار بودند، شاهد ناامنی کمتری بوده است. براساس گزارش مشترک وزارت مبارزه با مواد مخدر و دفتر مبارزه با مواد مخدر و جرایم سازمان ملل متحد در افغانستان، بدخشان به عنوان یکی از ناامن ترین استان‌های این کشور در ماه های اخیر، تنها 4 هزار و 56 هکتار زمین زیر کشت خشخاش در سال جاری داشته است. کشت خشخاش امسال 19 درصد و تولید آن 48 درصد نسبت به سال 2014 میلادی در افغانستان کاهش یافته، اما شواهد نشان می دهد که درعین حال ناامنی در استان های مختلف تشدید شده است.
موضوع مهم دیگر این كه استان هلمند از زمان تشكیل و بویژه پس از 2001، جزء حوزه نفوذ طالبان در افغانستان بوده و به جز شهرهای بزرگ، شمال این استان، عمدتا در كنترل نیروهای طالبان بوده و برخی مناطق بارها توسط دولت و طالبان، دست به دست شده‌اند. این استان به دلیل كشت و تولید مواد مخدر، مهم‌ترین منبع مالی طالبان محسوب می‌شده و این احتمال وجود دارد كه بخشی از اهداف آمریكا و انگلیس در استقرار نیروهای ویژه، كنترل بر مواد مخدر و سپس مدیریت طالبان است. شاید لازم باشد به این نكته اشاره كنیم كه اختلافات و رقابت بین امریکا و انگلیس در این ولایت بطور جدی وجود دارد. امریکایی‌ها در چند سال پیش به شکل جدی پیشنهاد دادند که نیروهای انگلیسی از ولایت هلمند خارج شوند و به شمال افغانستان انتقال یابند، اما انگلیسی‌ها حاضر به این كار نشدند.
اختلافات این دو کشور بر سر برخی منابع ارزشمند معدنی همچون اورانیوم در ولایت هلمند و سپس موضوعات دیگر نظیر اختلاف بر سر چگونگی تعامل آنان با طالبان همواره وجود داشته است. آمریكایی‌ها معتقدند كه یكی از دلایل عمده تداوم طالبان، سیاستهای انگلیس بوده كه به اسم مذاكره با طالبان، موسی‌قلعه را به طالبان سپرد و در پشت‌پرده نیز دست به معاملاتی با طالبان زد. افشای ملاقات‌های مایکل سمپل و ماروین پترسون دیپلمات‌های انگلیسی با فرماندهان طالبان در 2006 موجبات خشم امریکا و متعاقباً دولت افغانستان را برانگیخت تا رئیس جمهور وقت حامد کرزی فوراً تصمیم به اخراج آن دو از کشور بگیرد و دیپلمات برجسته انگلیسی را به عنوان نماینده ویژه ملل متحد در امور افغانستان نپذیرد.
بدون شک هلمند برای انگلیسی‌ها از اهمیت ویژه ای برخوردار است؛ منطقه ای که گروه طالبان، قدرت شاخص و بلامنازع در آن محسوب می گردد و پاکستان به عنوان رفیق دیرینه انگلیس هم، افغانستان را جغرافیای مناسبی برای طرح و تکثیر سیاستهای مشترکش با انگلیس می‌داند و به همین جهت، هلمند مركز آموزش و تكثیر نیروهای شبه‌نظامی در طول 14 سال گذشته بوده است. بنابراین هلمند به نوعی تبدیل به مامن مناسبی برای طالبان در افغانستان شده و برخی فرمانداری‌ها نظیر ولسوالی کجکی، ولسوالی موسی‌قلعه، مارجه، ولسوالی نوزاد، ولسوالی سنگین، ولسوالی نادعلی، ریگ خان‌نشین و ... یا در اختیار طالبان بوده و یا جزو حوزه نفوذ طالبان بوده است.
البته اوایل آذر ماه بود كه طالبان افغانستان به دولت این کشور اجازه داد تا دوباره در مناطق تحت کنترل این گروه مدارس را بازگشایی کند. قرار است طالبان در مورد بازگشایی 51 مدرسه در دو منطقه ولایت هلمند توافق کنند. به گفته «عبدالمتین جعفر» مدیر آموزش و پرورش ولایت هلمند در گفت‌وگو با رادیو آزادی گفت: طالبان به‌تازگی نامه‌ای فرستاده‌اند و در آن تمایل خود را برای بازگشایی 51 مدرسه در مناطق «نادعلی و مارجه» این ولایت ابراز کرده‌اند و قدم بعدی بازگشایی تمام 150 مدرسه در 7 منطقه ولایت هلمند می‌باشد. طالبان بخش وسیعی از این دو منطقه را در اوایل سال جاری میلادی به کنترل خود درآوردند و در برخی مناطق نیز قدرت برتری نسبت به نیروهای دولتی افغان دارند. این همکاری در نوع خود نادر است و خبر خوبی برای ولایت هلمند محسوب می‌شود. چرا كه این ولایت شاهد حملات و درگیری‌های مرگباری میان طالبان و دولت افغانستان بوده است. ولایت هلمند یکی از بزرگترین ولایات افغانستان است و بر خلاف حضور ده‌ها هزار نیروی نظامی افغان و ناتو در سال‌های اخیر، هنوز هم این منطقه یکی از میادین جنگی محسوب می‌شود. ساکنان محلی می‌گویند که پس از خروج بیشتر نیروهای ناتو از ولایت هلمند در سال گذشته، کنترل دولت افغانستان در بیشتر مناطق این ولایت محدود بوده است.
