الوقت- در جریان برگزاری مسابقات جام ملتهای خلیج فارس در کشور عراق، نخست وزیر این کشور واژه جعلی خلیج عربی را بکار برد که موجب شد تهران به این اقدام با احضار سفیر عراق واکنش نشان دهد و مراتب اعتراض خود را از این مسئله به بغداد گوشزد کند تا دوباره شاهد چنین موضع‌گیری‌هایی که روابط دوجانبه را به خطر می‌اندازد نباشیم. اما در ادامه در اقدامی عجیب السودانی با طرح موضوع حمایت از تداوم حضور نیروهای آمریکایی در خاک عراق به دلیل آنچه او آموزش و همکاری با نیروهای مسلح عراق برای مبارزه با داعش عنوان کرد، موجب گردید تا رسانه‌های عربی این مواضع نخست وزیر جدید عراق را در راستای همگرایی بیشتر با جهان عرب و فاصله گیری از تهران مصادره به مطلوب کنند.
برای بررسی ابعاد این مسئله «الوقت» با اصغر زارعی، کارشناس مسائل غرب آسیا گفتگو کرده است.
استفاده از الفاظ جعلی خللی در روابط دو کشور ایجاد نخواهد کرد
زارعی در مورد دلایل مواضع اخیر نخست وزیر عراق و نوع واکنش ایران به این اظهارات مقامات عراقی گفت السودانی با کمک گروههای مقاومت عراق که مورد حمایت ایران بودند مسند نخست وزیری را به دست گرفت و این مسئله سبب وحدت در حوزه ساختار حاکمیتی عراق شد و رئیس جمهور و رئیس پارلمان هم با کمک چارچوب هماهنگی شیعیان پس از ماهها انسداد سیاسی انتخاب شدند و بالاخره ثباتی در عراق برقرار شد. با توجه به شرایط ساختاری حاکم بر جامعه عراق انتظار می‌رفت که با آمدن السودانی روابط ایران و عراق از عمق بیشتری برخوردار شود و در عرصه‌های مختلف این روابط توسعه پیدا کند و همینگونه هم شد.
اما مواضع لفظی که اخیرا از سوی السودانی در مسابقات فوتبال جام خلیج فارس انجام شد و به ناحق از لفظ خلیج عربی استفاده کرد و حتی مقتدی صدر و رئیس جمهور عراق هم این مسئله را بارها تکرار کردند و به رغم واکنشهای ایران السودانی در گفتگو با رسانه آلمانی دویچه‌وله باز هم این لفظ را بکار برد و خارج از عرف دیپلماتیک آنرا تکرار کرد و به نظر می‌رسد که جریانی به دنبال این است که از این فضای ایجاد شده سوء استفاده کند و بتواند امتیازاتی را از ایران بگیرد.
یقینا ملت و دولت ایران حساب اظهارنظرها و مواضعی که از سوی برخی مقامات عراقی مطرح می‌شود را با فضای کلیت جامعه عراق یکی نمی‌دانند و این مواضع ممکن است متأثر از شرایطی باشد که از ناحیه برخی دولتهای منطقه و فرامنطقه‌ای به دولت و حاکمیت عراق تحمیل می‌شود.
بعد از روی کار آمدن السودانی، قوه قضائیه عراق محکمه‌ای را برگزار کرد تا به پرونده تحت تعقیب قرار دادن عاملان ترور سردار سلیمانی رسیدگی کند و نهایتا با همکاری دادگستری و قوه قضائیه ایران حکم جلب قانونی بر علیه دونالد ترامپ، رئیس جمهور سابق آمریکا و سایر هم‌دستان آن در این پرونده صادر شد و حتی شایعاتی مبنی بر فرار مصطفی الکاظمی، نخست وزیر سابق عراق به امارات مطرح شد. انتظار ایران این است که باتوجه به مستندات تاریخی این پهنه آبی همیشه به عنوان خلیج فارس مطرح باشد و در بسیاری از اسناد و مدارک موجود در وزارتخانه‌های کشورهای عربی و غربی و دبیرخانه سازمان ملل نام خلیج فارس تایید شده است.
بنابراین، بکار بردن لفظ جعلی خلیج عربی شیطنتی است که از سالها قبل از سوی کشورهای شورای همکاری خلیج فارس انجام شده است و از این واژه مجعول استفاده می‌کنند و جمهوری اسلامی با اتکا به اسناد حقوقی و تاریخی همیشه در برابر این واژه جعلی واکنش نشان داده و با پیگیری‌های لازم که از طریق مجامع بین‌المللی داشته است، اجازه نداده که در این موضوع خللی ایجاد شود. این بار هم دولت ایران باید واکنش قاطع خود را در برابر بکارگیری این الفاظ جعلی نشان دهد و فرقی نمی‌کند که شخص مورد نظر که از این الفاظ استفاده کرده در چه سطحی از مقام سیاسی قرار دارد.
قطعا ایران با حفظ مراتب همکاری‌های بین‌المللی و روابط دوجانبه و دوستی متقابل اجازه نخواهد داد که اینگونه الفاظ جعلی و اقدامات مشکلاتی را در روابط بین دو کشور ایجاد کند و ایران از حقوق تاریخی و منافع ملی خود عقب نشینی نخواهد کرد.
لازم به ذکر است که عراق الآن استقلال و ثبات خود را مدیون جمهوری اسلامی است و تحولات سیاسی که اکنون در عراق اتفاق می‌افتد بدون حمایت ایران و گروههای مقاومت امکان نداشت و اگر کمک‌های جمهوری اسلامی نبود عراق همچنان درگیر بی‌ثباتی و جنگ قومی و قبیله‌ای بود و همه اینها در سایه رشادتهای سردار قاسم سلیمانی و یارانش انجام شد که با نابودی تروریستها ثبات را در این کشور برقرار کردند.
فاصله گرفتن از مقاومت قطعاً به نفع حاکمیت عراق نیست
این کارشناس مسائل غرب آسیا و جهان عرب در مورد برخی سیاستهای دولتمردان عراقی برای تقویت همگرایی عراق با جهان عرب و تأثیرات آن بر روابط با جمهوری اسلامی ایران گفت: اتحادیه عرب شامل 22 کشور است و عراق هم یکی از این کشورها است که در گذشته یکی از قدرتهای مهم و تاثیرگذار در این اتحادیه بود و اکنون هم سعی دارد قدرت سابق خود را احیا کند. اما شریطی که امروزه در عراق حاکم است پایدار نیست و اگر السودانی و مقامات عراقی بخواهند روی امنیت و ثبات خودشان معامله کنند و به بهانه اینکه بخواهند در جامعه عرب جایگاهشان را احیا کنند با برخی کشورهای عربی که در مسیر همسویی با سیاستهای آمریکا در منطقه حرکت می‌کنند، روابط دوستانه برقرار کنند قطعا این موفق نخواهند شد.
السودانی و دیگر مقامات عراقی باید بدانند که اگر ایران دست حمایتی خود را از روی این کشور بردارد، بی‌ثباتی و ناامنی مجددا به این کشور برخواهد گشت و هر گونه فاصله گرفتن از سیاستهای مقاومت قطعا به نفع حاکمیت این کشور نیست. مرجعیت عالی شیعه هم در مقابل جریانهایی که بخواهند بین ایران و عراق فاصله بیندازند واکنش نشان خواهد داد. لذا حتما مقامات عراقی، از جمله السودانی و رئیس جمهور بدانند که هر گونه اقدامی که جای پای ایران و مقاومت را در عراق تضعیف کند، تهران به آن واکنش جدی نشان خواهد داد و اجازه نمی‌دهد مقامات بغداد از شرایط موجود سوء استفاده کنند.
پشت پا زدن به قانون اخراج نیروهای خارجی با واکنش جامعه مواجه خواهد شد
زارعی در مورد تعارض دیدگاه السودانی در حمایت از تداوم حضور اشغالگرانه آمریکا در خاک عراق با خواستگاه سیاسی او که از دل ائتلاف گروههای مقاومت شیعه در چارچب هماهنگی به دست آمده معتقد است: چرخشی که در مواضع السودانی در هفته‌های اخیر شاهد هستیم نشان می‌دهد که جریانی در عراق مسیری را دنبال می‌کند که بین این کشور با ایران فاصله بیندازد اما جریان مقاومت و چارچوب هماهنگی شیعیان شروطی را مطرح کرده بودند که السودانی باید به آنها پایبند باشد. ضمن اینکه پارلمان عراق از فروردین 1400 رسما خروج نیروهای آمریکایی از این کشور را به عنوان قانون تصویب کرد و پیگیری عوامل ترور فرماندهان مقاومت را به عنوان دستور قضایی در دستور کار قرار داد. بنابراین دوگانگی که در مواضع برخی مقامات عراقی وجود دارد نشان می‌دهد که جریان السودانی و اطرافیانش تحت تاثیر فشارهایی هستند که مجبور هستند اینگونه مواضع را اتخاذ کنند و پشت پا زدن به قانون پارلمان و عقب نشینی از طرح خروج نیروهای آمریکایی با واکنش مردم و جریانهای سیاسی عراق روبرو خواهد شد.
این کارشناس مسائل عراق در بخش دیگری از سخنان خود در مورد شایعات بروز شکاف در چارچوب هماهنگی و تأثیرات احتمالی آن در وضعیت دولت السودانی گفت: اگر قرار باشد شکافی بین چارچوب هماهنگی شیعیان ایجاد شود و دولت السودانی بخواهد به فاصله گرفتن با گروههای مقاومت ادامه دهد شکاف‌ها در آینده بیشتر خواهد شد و شاهد نوعی بی‌ثباتی و ناپایداری سیاسی در بدنه حاکمیتی و اجتماعی عراق خواهیم بود که آثار و تبعات آن غیرقابل پیش‌بینی است. با ادامه شکافهای سیاسی، آمریکا و دشمنان ملتهای ایران و عراق دوباره پروژه ناامن سازی این کشور را کلید خواهند زد.
مقتدی صدر به بازگشت به سیاست می‌اندیشد
زارعی در بخش پایانی اظهاراتش در مورد اهداف و پیام‌های نماز جمعه هفته گذشته با دعوت جریان صدر گفت: مقتدی صدر متاسفانه شخصیت بی‌ثبات و مردد دارد که خودش هم نمی‌داند که دنبال چیست. در سالهای اخیر بارها مواضع متفاوت و متناقضی را اتخاذ کرده است و پس از آنکه نتوانست دولت مدنظر خود را در پارلمان تشکیل دهد به بحران سازی روی آورد و این مسئله می‌توانست عراق را بی‌ثبات‌تر کند ولی با دخالت مرجعیت شیعه از مواضع خود عقب‌نشینی کرد و گفت که از عرصه سیاسی کنار می‌رود اما به نظر می‌رسد مجددا تحریک شده که دوباره به سیاست بازگردد اما این بار هم کاری از پیش نخواهد برد.
