الوقت- به موازات تقویت روابط رژیم صهیونیستی و ترکیه، صهیونیستها سعی دارند تا ابعاد این روابط را در همه جنبهها گسترش دهند. در روزهای اخیر سایت آی 24 اسرائیل، در گزارشی که توسط دو تن از کارشناسان صهیونیستی درباره آینده برخی از قومیتها که به ادعای آنها مورد تبعیض قرار گرفتهاند، تنظیم شده است از طرح راهبردهای جدید رژیم برای مسائل قومی در منطقه قفقاز خبر داده است. این رسانه صهیونیستی مدعی شده که تغییر به سمت گزینه «جهان ترک» فرصتهای سودمندی را برای اسرائیل به لحاظ امنیتی به اقتصادی باز میکند.
بر این اساس، پس از حمله روسیه به اوکراین، جهان شاهد دگرگونیهای ژئوپلیتیکی بزرگ با شکلگیری اتحادهای جدید بوده است اما یکی از جناحهای نادیده گرفته شده جمهوریهای شوروی سابق با قومیت ترک میباشد. جامعه ترک، یک گروه بزرگ چند قومیتی که نزدیک به 80 میلیون نفر در کشورهای آذربایجان، قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان و ترکمنستان پراکنده شدهاند. به ادعای این رسانه اسرائیلی، این قومیتها حتی در دوران امپراتوری عثمانی هم یک بلوک پایدار را تشکیل نداده بودند و از این بابت به آنها جفا شده است. بر این اساس، جمهوریهای سابق شوروی دنبال احیای هویت قومی و ملی خودشان هستند و تشکیل یک سازمان متشکل از ترک زبانها، میتواند آرزوی آنها را محقق کند.
تداوم رویای اردوغان
سناریوی تاسیس جهان ترک که اکنون از زبان صهیونیستها بیان میشود ادامه همان برنامهای است که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه از یک دهه پیش در راستای امپراتوری «نوعثمانی» خود در ذهن دارد. اردوغان سعی دارد با اتحاد کشورهای ترک زبان آسیای مرکزی و جمهوری آذربایجان بتواند رهبری این جهان را به دست گرفته و موقعیت ترکیه را در منطقه و جهان تقویت کند. اردوغان در سالهای گذشته با تقویت مناسبات ترکیه با این کشورها مقدمه تاسیس مجموعه مورد نظر خود را شروع کرده است و حتی برخی مقامات ترکیه، نقشه این جهان را نیز ترسیم کردهاند که از ترکیه تا قزاقستان امتداد دارد.
اردوغان سعی کرده خود را در قامت رهبر منطقه و به خصوص کشورهای ترک زبان نشان دهد تا رهبران دیگر کشورها را به تبعیت از برنامههای جاهطلبانه خود مجاب کند. افزایش محسوس سر مقامات ترکیه بویژه شخص اردوغان به کشورهای ترک زبان آسیای مرکزی نشانه علاقه مندی آنکارا برای تقویت روابط با جمهوریهای این منطقه است تا شریط برای اجرای پروژه جهان ترک مهیا شود.
تلاش برای احیای این بلوک ترک زبان پس از بحران اوکراین با جدیت بیشتری دنبال میشود و رئیس جمهور ترکیه تحرکات دیپلماتیک خود را افزایش داده و سعی دارد در جهان در حال تغییر جای پایی برای این کشور دست و پا کند، و به همین منظور روی کشورهای ترک زبان حساب ویژهای باز کرده است و به از اینرو، نخستین نشست سازمان کشورهای ترکزبان روزهای پنجشنبه و جمعه (19 و 20 آبان) در شهر «سمرقند» ازبکستان برگزار میشود.
هدف اصلی این سازمان گسترش همکاریهای همه جانبه بین کشورهای عضو میباشد. هم اکنون آذربایجان، قزاقستان، قرقیزستان، ترکیه و ازبکستان اعضای این سازمان میباشند و مجارستان و ترکمنستان هم مقام ناظر در این سازمان را دارند. ترکیه سعی دارد همه کشورهای ترک زبان را در مدار خود جمع کرده و با اهرم قرار دادن رهبری این سازمان، بتواند در نظام چند قطبی آینده حرفی برای گفتن داشته باشد.
ترکیه که از کشورهای آسیای مرکزی و آذربایجان به لحاظ سرزمینی جدا افتاده است در سالهای اخیر طرحهای جدیدی را برای پیوند دادن ارضی این کشورها در نظر گرفته است. اردوغان پس از جنگ قره باغ در 2020 که به آزادسازی بیشتر مناطق آن توسط جمهوری آذربایجان منجر شد، میکوشد تا به هر طریق ممکن با حمایت از باکو کریدور جنجالی «زنگه زور» را که خاک اصلی آذربایجان را به منطقه خودمختار نخجوان متصل میکند، اجرایی شود. این کریدور علاوه بر اینکه دو سوی دریای خزر را به هم وصل میکند، مرز ترکیه را نیز به آذربایجان و آسیای مرکزی متصل میکند و یک خط مرزی از ترکیه تا آسیای مرکزی کشیده میشود که به وضوح در نقشه مشخص است. این سناریو که همان تاسیس «دالان تورانی» است بخشی از برنامه احیای امپراتوری نوعثمانی اردوغان است.
ضعف اقتصادی و بیثباتی سیاسی این کشورها هم بهترین فرصت برای آنکارا است تا با کمکهای خود بتواند این جمهوریها را به سمت خود جذب کند. باتوجه به اینکه ترکمنستان، قزاقستان و آذربایجان دارای منابع غنی نفت و گاز هستند این مسئله برای ترکیه نیز مهم است و این کشور میتواند نیازهای انرژی خود را از طریق متحدانش با قیمتهای پایینتر تامین کند و با افزایش ساخت خطوط انتقال انرژی، ترکیه را به شاهراه انرژی منطقه تبدیل نماید.
تاسیس چنین بلوک و اتحاد منطقهای متشکل از کشورهای ترک زبان، تهدیداتی را متوجه تمامیت ارضی ایران خواهد کرد. چون ترکیه و آذربایجان مناطق آذری نشین ایران را بخشی از این جهان مدنظر خود میدانند و همواره در سخنرانیهای خود نیز به این مسئله تلویحا اشاره کردهاند و به نوعی چشم طمع به این استانها دارند، لذا در صورت تاسیس چنین سازمان منطقهای، ممکن است اقداماتی برای تحریک آذری زبانهای ایران نیز در دستور کار قرار بگیرد. ایران بارها نسبت به تحرکات خارجی برای دامن زدن به تجزیهطلبی در مرزهای شمال غربی هشدار داده است و چون هدف سازمان تحت لوای اردوغان جمع کردن همه ترکهای جهان زیر بیرق ترکیه است، به همین منظور واردن کردن مناطق ترکنشین ایران به جهان ترک هم در دستور کار است و در نقشهای که از سوی مقامات ترکیه طراحی شده، آذربایجان ایران هم جزئی از آن محسوب میشود.
منافع جهان ترک برای صهیونیستها
بلوک ترک زبان برای اسرائیل از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا کل توازن قدرت اوراسیا را تغییر میدهد و فرصتهای سودمند را در بسیاری از حوزهها باز میکند. از نظر صهیونیستها، جمهوریهای ترک زبان شوروی سابق نسبت به سایر مسلمانان کمتر مستعد یهودهراسی هستند و مواضع تندی در قبال اسرائیل ندارند و راه نفوذ به آنها نسبت به کشورهای عربی راحت تر انجام میشود.
باتوجه به اینکه ترکیه، آذربایجان و جمهوریهای آسیای مرکزی روابط خوبی با رژیم صهیونیستی دارند تاسیس جهان ترک سبب میشود تا صهیونیستها نفوذ بیشتری در این کشورها داشته باشند. باکو و آنکارا میتوانند به عنوان لیدرهای این سازمان منطقهای، نقش مهمی در بهبود روابط تلآویو با دیگر کشورهای عضو خواهند داشت. به ادعای کارشناسان صهیونیستی، اگر باکو موفق شد آنکارا و تلآوبو را آشتی دهد، توسعه روابط با کشورهای ترک آسیای مرکزی نیز آسان خواهد بود و این بازار بزرگی برای فناوریهای پیشرفته اسرائیلی است که با آغوش باز به عنوان فرصتی برای رشد صنعت و اقتصاد محلی مورد استقبال آنها قرار میگیرد.
از سوی دیگر، سه عضو این سازمان منطقهای ترک زبان با ایران مرزهای مشترک دارند و این مسئله برای صهیونیستها امتیاز ویژهای به حساب میآید که با حضور قدرتمند در اطراف ایران میتوانند تحرکات بزرگترین دشمن خود را از نزدیک رصد کنند. کارشناسان صهیونیستی درباره مزیتهای تاسیس جهان ترک برای اسرائیل مدعی هستند که این مسئله در زمانی که تلآویو با کشورهای عربی خلیج فارس روابط خوبی دارد، با تلاش مشترک با شیوخ عرب به ریاست عربستان سعودی و کنفدراسیون ترک تقریباً ایران به طور کامل از سوی دو جبهه محاصره خواهد شد، بنابراین نفوذ جمهوری اسلامی در منطقه را محدود میکند و یک جبهه متحد علیه ایران تشکیل خواهد شد. همچنین، بلوک ترک زبان، شمال و شمال غربی ایران را در برمیگیرد و کشورهای خلیج فارس جنوب غربی را پوشش میدهند، زیرا به ادعای تحلیلگران اسرائیلی، در پشت همه مخالفان ایران، تلآویو قرار دارد که در حال حاضر بسیاری از دشمنان تهران را با فناوریهای پیشرفته نظامی تامین میکند.
صهیونیستها در پروژه تاسیس جهان ترک به مناطق آذری زبان ایران هم چشم دوختهاند و مدعی هستند که با تاسیس جهان ترک، 20 میلیون نفر ترک ساکن در استانها شمال غربی ایران نیز آنها را برای پیوستن به این بلوک ترک زبان تحریک خواهد کرد و از این طریق ضربه محکمی میتوانند به قدرت ایران بزنند.
صهیونیستها درحالی از تاسیس جهان ترک حمایت میکنند که خودشان در 74 سال گذشته در تحقق رویای دیرینه خود تحت عنوان «دولت یهود» ناتوان ماندهاند و اکنون برای دیگران نسخه میپیچند که چگونه این بلوک منطقهای را تشکیل دهند. همانگونه که برنامههای ضد ایرانی رژیم صهیونیستی در گذشته با شکست مواجه شد، این پروژه نیز کاری از پیش نخواهد برد و تلاش رهبران ترکیه برای تاسیس امپراتوی نوعثمانی نیز محقق نخواهد شد و برنامه عادی سازی کشورهای اسلامی با اسرائیل نیز نمیتواند امنیت سرزمینهای اشغالی را تضمین کند، به عبارتی، امید بستن این رژیم به بلوکهای منطقهای همچون سرابی است که دردی از آن دوا نخواهد کرد.