الوقت- پس از گذشت 9 ماه از برگزاری انتخابات پارلمانی عراق، سرانجام گروههای عراقی برای تشکیل دولت به توافقاتی دست یافته‌اند. چند روز پیش چارچوب هماهنگی شیعیان که اکنون اکثریت کرسی‌های پارلمان را در اختیار دارد، محمد شیاع السوانی، را به عنوان گزینه نخست وزیری معرفی کرد و پس از آن دیگر جریانهای سیاسی هم موافقت خود را با آن اعلام کردند تا شاید بتوانند پس از ماهها از انسداد سیاسی خارج شوند. تنها چند روز از این موضوع گذشته بود که برخی گروههای سیاسی که خوهان تداوم بی‌ثباتی هستند چوب لای چرخ فرایند سیاسی گذاشتند تا بار دیگر عراق را به آشوب و ناامنی سوق دهند. در همین راستا، طرفداران جریان صدر و مخالفان محمد شیاع السودانی روز چهارشنبه به منطقه سبز بغداد و سپس پارلمان این کشور یورش بردند. بر اساس فیلمها و تصاویر منتشر شده بسیاری از معترضان در پارلمان عراق روی میزها راه می‌رفتند و پرچم عراق را تکان می‌دادند. گفته می‌شود در زمان حضور معترضان هیچ نماینده‌ای در پارلمان نبود و تنها نیروهای امنیتی داخل ساختمان بودند که بدون سختگیری اجازه ورود به معترضان را دادند. به گفته رسانه‌های عراقی، نیروهای ضد شورش مقابل دروازه‌های اصلی تجمع کرده بودند اما برخی از معترضان در اطراف دو ورودی منطقه سبز با بالا رفتن از دیوار شعار دادند:«سودانی، بیرون!».
معترضان اغلب از حامیان مقتدی صدر بودند که اخیرا علیرغم کسب بیشترین کرسی‌ها در پارلمان از عرصه سیاست کناره‌گیری کرده است. پیش از این نمایندگان جریان مقتدی صدر در پارلمان عراق به درخواست رهبر خود، به صورت دسته‌جمعی از نمایندگی در مجلس این کشور استعفا داده بودند. چند ساعت پس از اشغال پارلمان، معترضان به درخواست مقتدی صدر از آن خارج شدند. صدر در پیامی خطاب به معترضان گفت:«پیامتان رسید. فاسدان را به وحشت انداختید. دو رکعت نماز بخوانید و سالم به خانه‌هایتان بازگردید. قیام محرم‌الحرام، قیام اصلاح و مخالفت با ستم و فساد است». پیام مقتدی صدر ضمن آنکه می‌تواند هواداران وی را در این مرحله، متقاعد به خروج از پارلمان نماید اما محتوای پیام نشان می‌دهد که احتمالا این جریان قصد دارد به تحرکات مشابه در ماه محرم ادامه داد.
یورش هوادارن صدر به داخل پارلمان درحالی است که در هفته‌های اخیر مقامات و گروههای مقاومت عراق بارها نسبت به تلاش برخی طرفهای خارجی و عناصر وابسته به آنها در داخل عراق برای بحران آفرینی هشدار داده بودند. باتوجه به اینکه آمریکا در سالهای اخیر به هر حربه‌ای متوسل شده تا بتواند گروههای مقاومت را در ساختارهای سیاسی عراق تضعیف کند لذا الآن که نمایندگان ائتلاف شیعی توانسته‌اند السودانی را که همگی احزاب روی آن اتفاق نظر دارند، به عنوان گزینه نخست وزیری تعیین کنند دست بکار شده تا اجازه ندهد شخص نزدیک به مقاومت در راس هرم قدرت بغداد قرار گیرد. زیرا در صورتی که نخست وزیر هم با جریانهای مقاومت همسو باشد قدرت این گروهها بیش از پیش افزایش خواهد یافت و این برخلاف خواسته واشنگتن است که سعی دارد تا گروههای مقاومت را شکست دهد. آمریکا همواره تلاش کرده تا گزینه نزدیک به خود را در عراق روی کار بیاورد و بتواند نقشه‌های شوم خود را بر علیه مقاومت عملی کند.
واکنش عراقیها به اشغال پارلمان
ورود معترضان عراقی به پارلمان واکنش گروههای سیاسی این کشور را به همراه داشته است. چارچوب هماهنگی شیعیان که هر گونه تحرکات مخربانه را گامی برای ایجاد ناامنی در عراق می‌داند در بیاینه‌ای تند اعلام کرد، بعد از اینکه چارچوب هماهنگی گام‌های عملی را برای آغاز تشکیل دولت خدمتگذار و ملی برداشت و بالاجماع بر نامزدی شخصیتی ملی، شایسته و پاکدست توافق کرد، شاهد تحرکت و فراخوان‌های مشکوک به آشوب، فتنه‌انگیزی و بر هم زدن صلح داخلی هستیم.
چارچوب هماهنگی گفته که حوادث شتاب زده و اجازه ورود تظاهرات کنندگان به منطقه ویژه دولتی و یورش به مجلس نمایندگان و نهادهای قانونی و عدم اقدام نیروهای ذیربط به وظیفه خود، سؤالات زیادی را بر می‌انگیزد. چارچوب هماهنگی خواستار اتخاذ اقدامات قاطع برای حفظ امنیت و جلوگیری از آشوب و اقدامات غیر قانونی شده و شهروندان را به آگاهی و هوشیاری بیشتر نسبت به حیله‌های دشمنان و مقابله به هرگونه فتنه دعوت کرد. برهم صالح، رئیس جمهور عراق هم در واکنش به ورود معترضان به ساختمان پارلمان، بر لزوم رعایت آرامش و پرهیز از هرگونه تشدید تنش‌هایی که بر صلح و امنیت جامعه تأثیر می‌گذارد، تاکید کرد.
باتوجه به اینکه معترضان به راحتی وارد صحن پارلمان شدند این شبهات را به وجود آورده که این یک اقدام برنامه ریزی شده است که از سوی برخی مقامات بغداد حمایت می‌شود. یکی از اعضای عصائب اهل الحق در سخنانی تاکید کرد که این تظاهرات با حمایت برخی از احزاب که مایل به ادامه این موضع هستند، به راه افتاده است. این مقام عراقی در گفتگو با سایت المعلومه گفته است:«الکاظمی به دنبال ماندن در قدرت تا زمانی که ممکن است تلاش می کند تا از طریق اقدامات خارجی این کار را انجام دهد تا از حمایت خود در تداوم اطمینان حاصل کند.». یک تحلیلگر عراقی انگشت اتهام را به سمت الکاظمی گرفته و گفته که او همه امکانات را برای تظاهرکنندگان برای رسیدن به منطقه سبز و ورود به ساختمان مجلس فراهم کرد، در حالی که اولین مورد، حفظ اموال عمومی دولت بود. به گفته وی، آنچه رخ داد حاکی از یک برنامه خوب مطالعه شده با هدف ابقای الکاظمی برای دوره جدید است و این موضوع از سوی اکثریت نیروهای سیاسی و حتی مردم عراق مردود است زیرا این دولت در همه موارد شکست خورده است. پرونده‌هایی که به آن سپرده شده است. این درحالی است که الکاظمی در هفته های اخیر تلاش زیادی کرد تا نظر مساعد رهبران سیاسی را جلب کرده و برای یک دوره دیگر در قدرت بماند اما گروههای شیعی نظر مثبتی نسبت به او نشان ندادند و احتمال دارد در این مورد با مقتدی صدر همراهی کرده باشد.
صدر بر سر دوراهی
هر چند مقتدی صدر به طور علنی از اقدام معترضان حمایت نکرده است اما معلوم نیست که آیا این اعتراضات که به اسم و در حمایت از او انجام شده است را تایید می‌کند یا نه. باتوجه به اینکه همه عراقیها اکنون در آستانه انتخاب نخست وزیر هستند تا بتوانند ثبات سیاسی را برقرار کرده و دولت جدیدی تشکیل دهند، اگر مقتدی صدر موضع رسمی خود را نسبت به معترضان اعلام و راه خود را با آنها جدا نکند مقامات و افکار عمومی عراق تبعات هر گونه مسئولیت ناامنی و بی‌ثباتی را برعهده صدر خواهند گذاشت. مقتدی صدر با این هدف از نمایندگان جریان خود خواشت تا استعفای خود را تقدیم کنند که از این طریق راه برای برگزاری انتخابات زودهنگام فراهم شود، اما به دلیل همراهی نکردن دیگر جریانهای سیاسی با جریان صدر، تیرش به سنگ خورد و اکنون که همه گروهها بر روی گزینه واحد به توافق رسیده‌اند، سعی دارد تا فضای داخل عراق را متشنج کند.
پس از استعفای نمایندگان صدر، برخی کارشنسان پیش بینی کرده بودند که ممکن است مقتدی صدر برای رسیدن به اهدافش و اینکه وزن سیاسی خود را در عراق نشان دهد، با کمک طرفدارنش دست به اعتراضات خیابانی بزند. متقدی صدر در سخنرانی خود در روز استعفای نمایندگان، از برخی جریانهای سیاسی عراق انتقاد کرد و آنها را مانع اصلی بثبات سیاسی در عراق اعلام کرد و به طور غیرمستقیم انگشت اتهام خود را به سمت چارچوب هماهنگی شیعیان گرفته بود. اکنون که گزینه چارچوب هماهنگی شیعیان قرار است نامزد نخست وزیری شود، در باطن با این اقدام مخالف است. باتوجه به اینکه در زمان حضور نمایندگان صدر در پارلمان همه رایزنی ها برای انتخاب نخست وزیر با شکست مواجه شد، به همین خاطر برخی بر این باورند که جریان صدر مانع رسیدن به این توافقات بوده است و با خروج آنها راه برای تشکیل دولت هموار شده است، لذا صدر تلاش می کند تا برای رفع چنین اتهاماتی از خود مسیر تشکیل دولت را برهم بزند تا نشان دهد که دیگر جریانها مانع جدی برای عبور از بحران سیاسی هستند نه جریان وابسته به او.
مقتدی صدر در سالهای اخیر برای پیشبرد برنامه‌های خود بارها هوادارنش را به خیابانها کشانده تا بتواند امتیازاتی را از برخی گروههای سیاسی بگیرد. اما با توجه به اینکه شرایط کنونی عراق با گذشته متفاوت است، افکار عمومی این کشور دوست ندارند تا وضعیت بن بست سیاسی به درازا کشیده شود. از آنجا در حال حاضر ترکیه به اشغالگری در شمال عراق مشغول است و عراقیها هم از بی‌ثباتی سیاسی و مشکلات اقتصادی به تنگ آمده‌اند، انتظار دارند تا همه رهبران سیاسی بایکدیگر متحد شوند تا بتوانند از بحرانها عبور کنند و اگر مقتدی صدر با دیگران همراه نشود، روز به روز از بدنه اجتماعی دور خواهد شد و در آینده عراقیها روی وزن سیاسی او حساب باز نخواهند کرد. همچنانکه خود مقتدی صدر هم پیشتر گفته بود حتی اگر در داخل ساختار سیاسی هم حضور نداشته باشد، همه تلاش خود را برای تشکیل دولت خواهد کرد، بنابراین اگر از اظهارات قبلی خود عدول کند، مقبولیت نسبی که در بین بخشی از مردم عراق دارد را از دست خواهد داد.
