طی دهه‌های گذشته واشنگتن عامل اصلی بحران‌آفرینی و ازهم پاشیدیگی اقتصادی در کشورهای مختلف بوده است به صورتی که نمونه‌های حال حاضر این واقعیت را می‌توان در کشورهای یمن، افغانستان کره شمالی به وضوح مشاهده کرد
الوقت – ایالات متحده آمریکا بعد از پایان جنگ جهانی دوم، طی دهه‌ها متمادی تلاش کرده خود را به عنوان رهبر جهان سرمایه‌داری یا به عبرات دیگر جهان نئولیبرال نشان دهد. واشنگتن با دو قطبی‌سازی نمادین همواره خود را به عنوان رهبر جبهه خیر، آزادی، دموکراسی و رفاه اجتماعی به نمایش گذاشته است. سیاست‌مداران و موسسات تحقیقاتی آمریکا با ابزار رسانه‌ها و سینمای هالیود در پی ارائه چهره‌ای مثبت و انسان‌دوستانه از فرهنگ امریکایی در جهان بوده که بر اساس آن نزدیک به این کشور، زمینه‌ساز ثبات، رفاه و امنیت خواهد بود و عدم حضور در جبهه جهان سرمایه‌داری و لیبرال، نظام‌های بسته و اقتصادهای بحران زده را به همراه خواهد داشت.
در این میان نکته قابل تامل این است که آمریکایی‌ها هیچگاه بر نقش مخرب خود در ایجاد قحطی و بحران در دیگر نقاط جهان سخن به میان نمی‌آورند در حالی که طی دهه‌های گذشته واشنگتن عامل اصلی بحران‌آفرینی و ازهم پاشیدیگی اقتصادی در کشورهای مختلف بوده است. در اثبات این مدعا می‌توان نقش آمریکا در فراگیر شدن قحطی و بحران در کشورهای یمن، افغانستان و کره شمالی را مورد توجه قرار داد.
قحطی و بحران انسانی در افغانستان و نقش مستقیم آمریکا
در چند ماه اخیر بعد از تسلط طالبان بر کابل، در 15 آگوست 2021 (24 مرداد 1400) موضوع وخامت شرایط اقتصادی و بروز قحطی دراین کشور به مساله‌ای مهم برای ناظران سیاسی تبدیل شده است. در نتیجه سیاست‌های آمریکا در قبال افغانستان وضعیت به‌گونه‌ای است که هم اکنون صندوق کودکان سازمان ملل متحد «یونیسف»، هشدار داده که ۱۴ میلیون کودک افغان با خطر گرسنگی مواجه‌اند که ممکن است یک میلیون نفر آنها از گرسنگی جان دهند. همچنین، یکی دیگر از پیامدهای حضور آمریکا در افغانستان، افزایش و تشدید گرایش به کشت مواد مخدر بوده است که نگرانی‌های بین المللی را به همراه داشته است. در این میان می‌بایست عامل اصلی این وضعیت را به نقش مستقیم آمریکا در وضعیت وخیم فعلی افغانستان ارجاع داد و واشنگتن را عامل اصلی وضعیت بغرنج به وجود آمده در این کشور معرفی کرد.
در واقع، اشغال افغانستان توسط آمریکا در سال 2001 نه تنها موجب استقرار بک سیستم بوروکراتیک با ثبات و پایدار نشد، بلکه در لایه‌های مختلف اداری این کشور شاهد چندپارگی، فساد و بی نظمی بودیم. در وضعیت جدید نیز که گروه طالبان کنترل امور را در کابل در دست گرفته، همچنان نقش مخرب واشنگتن در تضعیف دولت افغانستان و ساختاری بورکراتیک این کشور ادامه دارد. در این زمینه می‌توان اظهار داشت که توافقات پشت پرده زلمای خلیلزاد و پاکستان و شبکه حقانی منجر به عدم امکان شکل‌گیری یک دولت فراگیر پس از سرنگونی دولت اشرف غنی شده و نظام سیاسی و بروکراسی و ارتش به طور کلی از هم فروپاشیده است. در چنین وضعیتی ضروری به نظر می‌رسد که حکام افغان باید سال‌ها برای ایجاد یک نظام بروکراتیک سامان‌مند تلاش کنند.
همچنین، یکی دیگر از عوامل تشدید بحران اقتصادی و وقوع قحطی در افغانستان در ارتباط با بلوکه شدن دارایی‌های خارجی این کشور بعد از کنترل کابل توسط گروه طالبان می‌باشد. در وضعیت کنونی نظام مالی افغانستان با سقوط ارزش پول ملی و نیز خالی شدن ذخایر بانکی مواجه شده است. به گونه‌ای که طالبان برای حفظ ارزش پول افغانی، معاملات با ارزهای خارجی را منع کرده است. همچنین، بنابر اعلام صندوق بین‌المللی پول، ذخایر دلار بانک‌های افغانستان رو به کاهش است و اگر اداره طالبان نتواند "ارز نقدی" وارد بازار کند، ممکن است که بانک‌های این کشور مجبور شوند، درهای خود را ببندند. بدون تردید زمینه بحران مالی و پولی به وجود آمده در افغانستان در وضعیت جدید می‌توان مسئولیت اصلی را متوجه سیاست‌های آمریکا کرد.
قحطی در یمن و نقش‌آفرینی پنهان آمریکا
ایالات متحده آمریکا هر چند طی دهه‌های متمادی مدعی است که نقش چندانی در تحولات سیاسی یمن ایفا نکرده اما سیاست‌های کلان این کشور در منطقه غرب آسیا و حوزه خللیج فارس مهمترین عامل قحطی و مصیبت شهروندان یمنی بوده است. در همین راستا قابل توجه این است که بعد از آغاز بحران داخلی در یمن، ایالات متحده آمریکا بسته کمک یک میلیارد دلاری خود را به این کشور متوقف کرد. همچنین، پس از ظهور و قدرت‌گیری شیعیان الحوثی تحت عنوان «جنبش انصارالله» در مناطق شمالی و کنترل صنعا از سوی آنها، این ائتلاف عربی به رهبری عربستان بود که از مارس 2015 با حمایت فراگیر و مستقیم آمریکا حملات نظامی گسترده، تحریم و محاصره علیه شهرهای مختلف شمالی را در پیش گرفت.
ائتلاف تحت رهبری عربستان با حمایت کامل سیاسی و نظامی آمریکا جنگی طولانی مدت را علیه ملت یمن به راه انداخت و نتیجه اصلی آن آواره کردن 3 میلیون شهروند یمنی، قحطی، بحران انسانی در این کشور بوده است. همچنین، بحران ناشی از تجاوز سعودی ها به یمن براساس آمار سازمان ملل سبب شده تا حدود ۸۰ درصد از یمنی ها نیاز به کمک داشته و ۴۰۰ هزار کودک زیر سن ۵ سال نیز به شدت با سوء تغذیه روبه رو باشند. حتی وخامت اوضاع در این کشور به‌گونه‌ای است که سازمان ملل وضعیت یمن را به‌عنوان بدترین بحران بشر دوستانه جهان توصیف می‌کند و برنامه جهانی غذا نهاد زیر مجموعه سازمان ملل نیز اعلام کرده که وضعیت در یمن فاجعه بار است و ۱۶ میلیون نفر با بحران روبه رو هستند.
در طول سالهای پس از 2015 حمایتهای سیاسی و نظامی و حقوقی آمریکا از سعودی‌ها عامل اصلی تداوم محاصره غیرانسانی و نابودی زیرساخت‌های حیاتی اقتصادی یمن در جریان بمباران‌های هوایی بوده است. این حمایت‌ها حتی در دوران جو بایدن، که در دوران تبلیغات انتخاباتی نسبت به وضعیت جنگ یمن انتقاد کرده بود، نیز ادامه یافته و مشارکت آمریکا در حملات هوایی اخیر ائتلاف به مواضع نیروهای دولتی یمن در استان مأرب، عامل تزریق انگیزه به ریاض برای تداوم جنگ و کشتار غیرنظامیان شده است.
در مجموع، مواضع آمریکا در قبال تحولات یمن در سالهای بعد از 2015 موجب شده مسئولان يمني بارها بر آمريكايي بودن اين جنگ تاكيد كرده و اين كشور را مسئول جنايت‌هاي عربستان و امارات در يمن معرفی کنند. برای نمونه، به گفته سرتيپ 'شرف غالب لقمان': «آمريكا مسئول همه جنايت‌هاي انجام شده در يمن و نقض حاكميت اين كشور است. اعلام پنتاگون مبني بر پشتيباني نظاميان آمريكايي از متجاوزان و مشاركت در كشتار ملت يمن، سخن مسئولان يمن را درباره آمريكايي بودن اين تجاوز به اثبات رساند».
تحریم‌های آمریکا و بروز قطعی در کره شمالی
علاوه بر افغانستان و یمن، سیاست‌های زورگویانه آمریکا در قالب اعمال تحریم و فشار بر یک دولت – ملت مستقل در نظام بین‌الملل، عامل قحطی و بحران در کشور کرده نیز بوده است. تحریم‌های ظالمانه واشنگتن بر پیونگ‌یانگ، به بهانه مقابله با برنامه هسته‌ای این کشور، عواقب سنگینی را برای شهروندان این کشور در شرق آسیا به همراه داشته است. بنابر گزارش‌های مختلف در نتیجه فشارها و تحریم‌های آمریکا، حدود نیمی از مردم کره شمالی نیازمند کمک بشردوستانه هستند.
حتی بعد از شیوع اپیدمی کرونا در سطح جهانی همچنان سیاست‌های آمریکا زمینه‌ساز بحرام و انزوای بیشتر این کشور شده است. به گونه‌ای که در دو سال گذشته، دسترسی مردم به غذا به یک نگرانی جدی تبدیل شده و بخشی بزرگ از کودکان و سالمندان در خطر گرسنگی هستند. حتی بر اثر فشارهای واشنگتن، سازمان‌های بشردوستانه نیز قادر به ارساال دارو و سایر اقلام ضروری برای مردم کره شمالی نبستند و سازمان ملل متحد، کره شمالی را از طرح کمک‌های بشردوستانه جهانی خود در سال ۲۰۲۲ کنار گذاشته است.
