به نظر می‌رسد دولت بایدن با دعوت اتحادیه عرب به نشست رم قصد دراد از هر طریق ممکن مانع از اجرایی شدن چنین روند شود؛ زیرا آنها به وضوح نسبت به این امر آگاه هستند که آغاز چنین روند طرح شوم عادی‌سازی مناسبات اعراب با رژیم صهیونیستی را با اختلال ایجاد می‌کند
الوقت – شهر رم امروز (28 ژوئن / 7 تیر) میزبان نشست ائتلاف ضد داعش به ریاست وزیر خارجه آمریکا است. این نشست، اولین نشست وزارتی به ریاست بلینکن درباره سوریه از زمان به قدرت رسیدن جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا است که در حاشیه کنفرانس ویژه ائتلاف ضد داعش در رم برگزار خواهد شد. بنا بر اعلام رسانه‌های امریکایی اهداف اصلی این نشست مقابله با تروریسم در راس آن گروه داعش و ممانعت از گسترش این گروه تروریستی در قاره آفریقا، راهکارهای پشتیبانی از اقدامات ائتلاف ضد داعش برای نابودی این گروه تروریستی و کمک‌های بشردوستانه و تمدید سازوکار انتقال آنها از طریق مرزها خواهد بود اما واقعیت امر این است که اهداف برگزاری چنین نشستی را می‌توان فراتر از اهداف اعلامی مورد ارزیابی قرار داد.
در این میان، نکته قابل توجه دعوت غیرمنتظره اتحادیه عرب به رم برای حضور در نشستی با محوریت سوریه است. در واقع، آمریکا به صورت غافلگیرکننده‌ای بر لیست مدعوین کنفرانس وزارتی ویژه سوریه افزودو در ابتدا در نشست بلینکن و ۱۵ تن از همتایانش در گروه بزرگ هفت، گروه کوچک، ترکیه، قطر و اتحادیه اروپا حضور داشتند اما به صورت ناگهانی، کشورهای شرکت‌کننده دو روز قبل از برگزاری نشست، از دعوت ایرلند و اتحادیه عرب به این نشست مطلع شدند. ایرلند در کنار نروژ به این دلیل دعوت شد که هر دو کشور مسؤول پرونده مسایل انسانی در نیویورک هستند اما علت دعوت از اتحادیه عرب به صورت جدید از سوی ناظران سیاسی و رسانه‌ها مورد توجه قرار گرفته است.
با وجود دعوت اتحادیه عرب و دیگر اعضای حاضر در نشست رم، می‌توان دو هدف کلان را برای آمریکایی‌ها در ارتباط با برگزاری این نشست در سطح فراتر از اهداف اعلامی مورد توجه قرار داد. اول اینکه آمریکایی‌ها با دعوت از اتحادیه عرب قصد دارند روند و احتمالات مطرح شده پیرامون عادی‌سازی مناسبات اعراب و حکومت بشار اسد را تحت اختیار و کنترل خود بگیرند یا به نوعی مانع از وقوع و اجرایی شدن این روند شوند. در سطح دوم نیز آمریکایی‌ها قصد دارند قطعنامه شورای امنیت در ارتباط با تمدید کمک رسانی به تروریست‌ها در شمال سوریه را تمدید کنند.
ممانعت از اجرایی شدن طرح عادی‌سازی مناسبات اعراب با دمشق
دعوت از اتحادیه عرب برای حضور در نشست وین در شرایطی است که اخیرا سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه در سفر اخیرش به کشورهای عربی و دیدارهایش با برخی وزرا، مساله تمایل برخی کشورهای عربی به عادی‌سازی با دمشق و بازگرداندن آن به اتحادیه عرب را مطرح کرده بود. همچنین، در سطح منطقه‌ای بسیاری از سیگنال‌ها وجود دارند که از رغبت کشورهای عربی برای ورود به تنش‌زدایی به کشورهای عربی حکایت دارند که نماد بارز آن را می‌توان در مناسبات میان عربستان و دمشق مشاهده کرد.
در همین زمینه شاهد هستیم که محمد رامی مارتینی، وزیر گردشگری سوریه برای شرکت در چهل و هفتمین نشست کمیته سازمان گردشگری در غرب آسیا طی روزهای 26 و27 می 2021 (5 و 6 خرداد 1400) به ریاض پایتخت عربستان سعودی سفر کرده بود. این سفر که بنا به دعوت وزارت گردشگری عربستان و کمیته سازمان گردشگری جهانی در غرب آسیا بوده و نخستین سفر یک مقام رسمی سوری به عربستان، پس از 10 سال، یعنی پس از آغاز جنگ داخلی در سوریه بود به عنوان نمادی بارز از آغاز روند تنش‌زدایی میان کشورهای عربی با سوریه مورد توجه قرار گرفت.
در واقع، پس از یک دوره چند ساله از تنش حداکثری اتحادیه عرب و شورای همکاری خلیج فارس با دولت قانونی و مشروع سوریه، اکنون به نظر می‌رسد با شکست سیاست ضدیت حداکثری، جهان عرب به بازنگری در راهبرد خود در قبال بشار اسد پرداخته است؛ زیرا اعراب به وضوح می‌دانند که دولت سوریه از دوران اضطرار و بحران فراگیر اولیه گذار کرده و بحث فروپاشی حکومت و کناره‌گیری اسد از قدرت از موضوعیت خارج شده است. لذا در وضعیت جدید هیچ مسیر فارغ از تنش‌زدایی و برقرار مجدد همکاری میان آنها با دولت قانونی بشار اسد وجود ندارد.
در چنین، فضایی به نظر می‌رسد دولت بایدن با دعوت اتحادیه عرب به نشست رم قصد دارد از هر طریق ممکن مانع از اجرایی شدن چنین روندی شود؛ زیرا آنها به وضوح نسبت به این امر آگاه هستند که آغاز چنین روندی طرح شوم عادی‌سازی مناسبات اعراب با رژیم صهیونیستی را با اختلال ایجاد می‌کند. در نتیجه برای دفاع از تداوم روند عادی‌سازی مناسبات اعراب و تل‌آوبو قصد دارند از پیشرفت عادی‌سازی مناسبات اتحادیه عربی و شورای همکاری خلیج فارس با حکومت قانونی سوریه ممانعت کنند.
مساله تمدید قطعنامه کمک‌رسانی‌های انسانی به مناطق تحت کنترل گروه‌های مسلح
یکی دیگر از ابعاد مهمی که ایالات متحده آمریکا در نشست رم تحت ریاست آنتونی بلینکن مورد توجه قرار داده است در ارتباط با موضوع تمدید قطعنامه شورای امنیت، پیرامون کمک‌رسانی به مناطق تحت کنترل گروه‌های تروریستی است. این موضوع در شرایطی است که شورای امنیت سال ۲۰۱۴، زمانی که جنگ سوریه در اوج قرار داشت، با تصویب قطعنامه‌ای کمک‌رسانی‌های انسانی به مناطق تحت کنترل گروه‌های مسلح مختلف را مجاز کرد و کمک‌رسانی‌ها به سوریه بدون دخالت دولت مرکزی، از آن زمان تاکنون به‌صورت موقتی و زمان‌دار، دنبال می‌شود. آمریکا، ترکیه و کشورهای غربی بر ارسال کمک‌های انسان دوستانه به سوریه از طریق گذرگاه‌های زمینی این کشور را دنبال می کنند. اما متحدان سوریه و به طور خاص روسیه و چین، مخالف این شیوه کمک‌رسانی هستند و تاکید دارند که کمک‌ها باید از طریق دمشق صورت گیرد در غیر این صورت خلاف حاکمیت ارضی سوریه است.
در واقع، آمریکایی‌ها قصد دارند در نشست رم موافقت مسکو را برای تمدید مجدد این قطعنامه جلب کنند که البته بسیار دشوار نیز به نظر می‌رسد. در همین راستا شاهد هستیم که پیشتر نشانه‌هایی از سوی واشنگتن برای تشویق مسکو به دادن رای مثبت به این قطعنامه مشاهده شده بود که از جمله آنها تصویب نشدن تحریم‌های جدید بر اساس قانون سزار در شش ماهه نخست دولت بایدن، در نظر گرفتن استثناهایی برای تجهیزات پزشکی در تحریم‌ها و موافقت با ارسال کمک‌ها از طریق خطوط درگیری میان مناطق نفوذ در سوریه بودند. اما واشنگتن تا این لحظه از موضعگیری مسکو که اعلام کرده تصمیم‌گیری در بالاترین سطوح یعنی ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری این کشور انجام خواهد شد، اطلاعی نداشته و نشانه‌ها حاکی از رای مخالف مسکو تمدید این قطعنامه است.
مسکو در اندیشه تقابل با نشست رم
تمامی شواهد امر حاکی از آن هستند که روسیه به هیچ عنوان با اقدام آنتونی بلینکن در در گردآوری هم‌پیمانان خود در ۱۵ کشور و سازمان در رم موافق نیست و برای مقابله این اقدام قصد دارد از گروه آستانه (روسیه، ایران و ترکیه) در هفتم ماه آتی و در شرف اتمام تاریخ قطعنامه کمک‌رسانی‌ها دعوت کند. در واقع، روس‌ها بر این باور و یقین هستند که کشورهای غربی و در راس آنها ایالات متحده آمریکا، هیچ‌گونه اراده واقعی‌ای برای حل بحران سوریه ندارد و اساسا از تحولات این کشور به نفع خود اخاذی می‌کنند.
همان‌گونه که سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه تاکید می‌کند تا زمانی که قراردادی همه‌جانبه که شامل شامل لغو قانون سزار آمریکا که ضامن تحمیل تحریم‌هایی سخت به دمشق است، اجرایی و تهیه نشود امکان برقراری ثبات در سوریه وجود ندارد. در واقع، هر گونه طرحی از سوی غربی‌ها، تنها ابزاری برای اتلاف زمان و باقی ماندن در میدان سوریه است. در این میان نکته قابل تامل این است که مسائلی همانند بازسازی زیرساخت‌ها در سوریه و حمایت از زیرساخت‌ها برای بازگشت پناهجویان و حضور اشغالگران آمریکایی در شرق فرات، مهم‌ترین تهدیدات برای آینده سیاسی کشور سوریه هستند لذا ترس مسکو از اهداف شوم واشنگتن را می‌توان بر مبنای واقعیات موجود و میدانی مورد ارزیابی قرار داد.
