الوقت- در آستانه برگزاری نشست گروه جی 20 به ریاست عربستان سعودی، ملک سلمان پادشاه این کشور گفتگوی تلفنی با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور صورت داده و بر اساس اعلام دفتر ریاست جمهوری ترکیه دو طرف توافق کردند که کانال های گفتگو را برای توسعه روابط دوجانبه و کاهش اختلافات باز نگه دارند. این گفتگو نادر رهبران دو کشور در سالهای اخیر و اظهار امیدواری از کاهش اختلافات در شرایطی است که در فضای تقابل روزافزون روابط ریاض و آنکارا به هیچ وجه نشانه‌ای از آتش بس سیاسی مشاهده نمی‌شود.
جنگ پنهان سعودی علیه ترکیه
روابط بین آنکارا و ریاض سالهاست که متشنج است و قتل جمال خاشقچی ستون‌نویس واشنگتن پست در کنسولگری عربستان در استانبول در سال 2018 به شدت تنش‌ها را افزایش داد.
دادگستری ترکیه اخیراً مراحل محاکمه متهمان به قتل را آغاز کرده و از عربستان سعودی خواسته است که آنها را تحویل دهد. این امر بنزین بر آتش اختلافات عدیده دو کشور ریخت به صورتی که پس از این اقدام ترکیه، عربستان نیز جنگ پنهان اقتصادی و سیاسی را برای وارد آوردن ضربه متقابل علیه ترکیه به راه انداخته است. از اواسط مهرماه "عجلان العجلان" رییس هیأت مدیره اتاق بازرگانی ریاض در توییتی نوشت: تحریم کالاهای ترکیه چه در سطح واردات و چه سرمایه‌گذاری و چه گردشگری مسؤولیت هر شهروند عربستانی است. پس از آن هشتگ‌های مختلفی با مضامین تحریم کالاهای ترکیه در فضای رسانه‌های اجتماعی برای ترویج این کمپین در سایر کشورهای عربی به راه افتاد که به طور حتم دست ارتش سایبری محمد بن سلمان را می توان در آن دید.
طبق اعلام میدل ایست ای، مراکش از جمله کشورهایی بود که به این استراتژی سعودی برای تحریم محصولات ساخت ترکیه پیوسته است .
در 15 اکتبر ، رباط محدودیت هایی را بر زنجیره های سوپرمارکت ترک اعمال کرد و مالیات محصولات وارداتی ترکیه را 90 درصد افزایش داد. این اقدام یک روز قبل از تصویب تجدیدنظر در توافق نامه تجارت آزاد بین رباط و آنکارا در سال 2004 توسط دولت مراکش صورت گرفت . طبق آمار مجمع صادر کنندگان ترکیه ، مراکش با 2.24 میلیارد دلار بزرگترین بازار صادراتی ترکیه در آفریقای شمالی بوده است.
همچنین ماه گذشته ، فایننشال تایمز گزارش داد که مارک اسپانیایی مد Mango به دلیل تحریم غیررسمی سعودی ناچرا شد تا در مورد تأمین کنندگان ترکیه‌ای خود تجدید نظر کند.
ترکیه یکی از بزرگترین تولیدکنندگان پارچه در اروپا و خاورمیانه است که در سال 2019 این کشور حدود 18 میلیارد دلار پوشاک صادر کرده است.
این تحریم‌ها در مورد صادرات فرهنگی ترکیه مانند نمایش های تلویزیونی و سینما و همچنین صنعت گردشگری ترکیه اعمال شده است.
سال گذشته مرکز پخش خاورمیانه (MBC) متعلق به ریاض، پخش مجموعه درام تاریخی پربیننده "Diriliş Ertuğrul" ساخت ترکیه را قطع و سریالی را جایگزین آن کرد که مضمون آن تصرف مصر توسط سلطان سلیم اول عثمانی را به تصویر می کشد آن هم از زاویه ای که خصومت تاریخی اعراب و ترک‌ها را برجسته می کند.
نگرانی عربستان از نفوذ ترکیه در خلیج فارس
عربستان سعودی که خود را برادر بزرگ و بازیگر اصلی تحولات در شورای همکاری می‌داند افزایش حضور و نفوذ ترکیه اخوانی در این منطقه سالهای اخیر را خطری بالقوه برای منافع امنیتی خود قلمداد می‌کند بویژه که اختلافات ایدئولوژیکی با انکارا به صورت بی سابقه ای در اثر استراتژی نوعثمانی‌گری اردوغان به رقابت‌های ژئوپلتیکی در موضوعات مختلف منطقه ای گسترش یافته است.
اختلافات در میان کشورهای شورای همکاری همراه با مولفه‌هایی که توان رقابت با بازیگران بین المللی در خلیج فارس را به ترکیه می‌دهد (از جمله قدرت اقتصادی، قدرت نظامی و عضویت در ناتو، ایدئولوژی اخوانی و سابقه تاریخی حکومت عثمانی) بر گرایش کشورهای این منطقه به ترکیه تأثیرگذار بوده است.
پس از ماجرای توهین مقامات فرانسوی به مسلمانان، هنگامی که اردغان در نقش رهبر اسلامی خواستار تحریم کالاهای ساخت فرانسه به دلیل سخنان مکرون علیه مسلمانان شد یک اتحادیه بزرگ خرده فروشی در کویت گفت که کالاهایی ساخت فرانسه را از قفسه های خود بیرون می کشد. آل میرا، یک سوپرمارکت بزرگ زنجیره ای در قطر، نیز اعلام کرد که محصولات فرانسه را تا اطلاع ثانوی بایکوت می کند.
در چند سال گذشته، ترکیه و کویت با امضای توافقنامههای مختلفی که شامل همکاریهای تجاری، دفاعی و اقتصادی است، روابط خود را تقویت کردند. درخواست امیر جدید کویت به گفتگوهای ملی و برگزاری انتخابات پارلمانی جدید گمانه هایی در مورد قدرت‌گیری اخوان المسلمین، به عنوان پرنفوذترین تشکیلات سیاسی مستقل در پارلمان کویت، را شکل داده است.
در حالی که تجارت دوجانبه هنوز بسیار ناچیز است و در سال 2018 تنها 278 میلیون دلار بود هدف این دو كشور افزایش آن به 3 میلیارد دلار است. ترکیه همچنین در برنامه جاه طلبانه توسعه کویت برای تبدیل شدن به مرکز تجاری و مالی بزرگ در خلیج فارس تا سال 2035 مشارکت دارد.
همچنین بحران خلیج فارس کویت را وادار کرد تا به عنوان بخشی از استراتژی امنیتی خود، به ترکیه نزدیک شود. در حالی که گفته میشد کویت اعطای میزبانی پایگاه نظامی به ترکیه در این کشور را مورد بررسی قرار داده، در نهایت برای عصبانی نکردن عربستان و امارات در تصمیم خود بازنگری کرد.
به همین ترتیب، روابط عمان و ترکیه در پی بحران خلیج فارس رونق گرفت. اخیراً، مقامات عمانی علاقه خاصی به محصولات دفاعی ترکیه نشان داده اند. مسقط اکنون یکی از بزرگترین مشتریان تجهیزات نظامی ترکیه است که حتی از قطر نیز پیشی گرفته است. اطلاعات تأیید نشده نشان می دهد که نیروی دریایی عمان نیز ممکن است به زیردریایی‌های ترکیه دست یابد.
لذا باید گفت در حالی که اردوغان سعی می‌کند تا در تحولات عربی حضور ترکیه را پررنگ‌تر کند (همانند مسأله فلسطین و مخالفت با عادی‌سازی) عربستان به مقابله با این روند روی آورده است. موضوعی که پیشبینی جوی آرام برای روابط دو کشور را سخت و دشوار کرده است.
