پایگاه تحلیلی الوقت - به تازگی گروه تحریک طالبان پاکستان از بازگشت گروه «حکیم الله محسود» به میدان نبرد خبر داده است. این گروه به همراه چندین گروه بنیادگرای دیگر از جمله گروه «جماعت الاحرار» از سوی «عمر خالد خراسانی» فرماندهی می‌شود که از سال 2014 به دنبال درگیری با «تحریک طالبان پاکستان» از این گروه انشعاب یافت. این گروها به طور عمده از سال 2007 پاکستان را درگیر مجموعه‌ای از تنش‌ها و خشونت‌ها کردند و از جمله مسئولیت چندین حمله مرگبار از جمله حمله به فرودگاه کرچی در سال 2014 و حمله انتحاری به یک مدرسه نظامی در همان سال در پیشاور را برعهده گرفتند.
با این حال طی چند سال گذشته تحریک طالبان پاکستان نتوانسته به مانند گذشته حضور پرقدرتی را دنبال کند و با انشعاباتی که در داخل این گروه صورت گرفت، تحریک طالبان یک گروه در سایه و ضعیف شده بوده است.
تجدید قدرت داخلی تحریک طالبان
به نظر می‌رسید که مرگ «ملا فضل الله» در ژوئن 2018 تحریک طالبان را بیش از پیش دچار انشعاب و ضعف داخلی کند، اگرچه مجلس شورای داخلی تحریک طالبان به سرعت توانست پس از مرگ ملا فضل الله به دنبال تمرکز قدرت بر گروه‌های تابعه حرکت کند و جانشین ملافضل الله را تعیین کند.
با روی کارآمدن مفتی «نور ولی محسود» به عنوان جانشین ملافضل الله، او بر اتحاد و تمرکز داخلی تحریک طالبان تاکید کرد.
مزیت رهبری جدید تحریک طالبان، حضور او در میادین نبرد به عنوان یک چهره میدانی و همچنین موقعیت دینی او به عنوان یک رهبر دینی در میان این گروه است.
از همین رو نیز در دوران جدید، برخی شاخه‌های سابق انشعابی از تحریک طالبان، حال باردیگر به این گروه پیوسته و به دنبال اتحاد در دل تحریک طالبان هستند.
حملات منسجم اخیر در برخی مناطق وزیرستان شمالی گویای این موضوع است که تحریک طالبان پاکستان در حال بازیابی و عرض اندام مجدد خود است.
پیوند تحریک طالبان پاکستان و طالبان افغانستان
اما تجدید قوای تحریک طالبان پاکستان در شرایطی صورت می‌گیرد که طالبان افغانستان در حال طی روند صلح با دولت مرکزی است.
در این شرایط با توجه به زمینه پیوندهای گروهای طالبان پاکستان و افغانستان، تجدید قوای تحریک طالبان پاکستان می‌تواند به عنوان زنگ خطری برای فرایند صلح افغانستان ارزیابی شود.
در واقع با توجه به مواضع نزدیک گروه‌ههای طالبان در دو سوی مرز پاکستان و افغانستان، حال رهبران طالبان در افغانستان با پشت گرمی بیشتری نسبت به احتمال تجدید ائتلاف با همتایان خود در پاکستان در مذاکرات داخلی صلح افغانستان مشارکت خواهند کرد و شاید در آینده شاهد پیوند نزدیک تری میان طالبان در دو سوی مرز باشیم و همه این شرایط جز به معنای تهدید وضعیت صلح در افغانستان نخواهد بود.
چشم انداز آتی طالبان در منطقه
تجدید قوای تحریک طالبان در پاکستان که نزدیک ترین متحد گروه القاعده به شمار می‌رود همزمان با آن است که به تازگی «عمران خان» نخست وزیر پاکستان نیز «اسامه بن لادن»، رهبر پیشین القاعده را «شهید» خطاب کرد. این وضعیت حداقل نشان می‌دهد که شاید اراده بسیار قوی و جدی برای مقابله با تحریک طالبان در دولت عمران خان وجود نداشته باشد.
از سوی دیگر، بحران اقتصادی ناشی از کرونا در جهان و از جمله در پاکستان باعث شده تا به طور کلی اولویت اسلام آباد بیش از درگیری با قبال و گروه‌های شبه نظامی در وزیرستان و مناطق مرزی با افغانستان، متمرکز بر مسائل اقتصادی و عبور از چالش‌های معیشتی و اقتصادی باشد.
همچنین به نتیجه رسیدن گفتگوهای صلح در افغانستان اگر در نهایت بتواند به خروج آمریکا از افغانستان منجر شود، فرصت جدیدی را در اختیار اسلام آباد برای تقویت جاپا و حضور خود در افغانستان فراهم خواهد کرد و این جای پا از طریق ارتباط طالبان افغانستان با تحریک طالبان پاکستان تقویت خواهد شد. لذا شاید به طور کلی دولت اسلام آباد با هدف تقویت حضور خود در افغانستان پس از خروج آمریکا، چندان هم بی میل نباشد که تحریک طالبان باردیگر به دوران اوج و رشد خود باز گردد.
لذا در این شرایط بعید به نظر می‌رسد که مانع قابل توجهی پیش روی تحریک طالبان برای توسعه فعالیت‌ها و اقدامات در شمال پاکستان وجود داشته باشد. در این وضعیت بسیار طبیعی است که تحریک طالبان باردیگر به عنوان بازیگری تعیین کننده به میدان تحولات پاکستان و افغانستان بازخواهد گشت و در این صورت چشم انداز چندان روشنی نسبت به بازگشت ثبات و آرامش در افغانستان نمی‌توان داشت.
