به گزارش الوقت روز دوشنبه حسن روحانی در صدر هیئتی بلندپایه عازم ارمنستان شد تا پس از دیدار با مقامات ایروان، درنشست اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا شرکت کند. روحانی قبل از ترک تهران گفت ایران از آبان امسال به عضویت این اتحادیه در می آید. بسیاری بر این اعتقاد هستند که پیوستن به اتحادیه اقتصادی اورآسیا منجر به تحول بزرگی در صادرات نفتی و غیرنفتی ایران خواهد شد.
اتحادیه اقتصادی اورسیا
اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EAEU) درحال حاضر متشکل از پنج کشور روسیه، قزاقستان، بلاروس،ارمنستان و قرقیزستان است. سند این اتحادیه در می 2014 توسط رهبران بلاروس، قزاقستان و روسیه به امضا رسید و در سال 2015 لازم الاجرا شد. به این ترتیب اتحادیه اقتصادی اوراسیا جانشین اتحادیه گمرکی شد. EAEUبا 20میلیون کیلومتر مربع دارای یک بازار 183 میلیون نفری و تولید ناخالص داخلی بالغ بر 4 تریلیون دلار است. هدف آن حمایت از جریان آزاد کالا ، سرمایه ، خدمات و ترانزیت مسافر در منطقه تحت پوشش خود است . بنابراین سیاست های مشترکی را در حوزه های کلان اقتصادی ، حمل و نقل ، صنعت ، کشاورزی ، انرژی ، تجارت، حذف تدریجی قوانین گمرکی و سرمایه گذاری خارجی دنبال می‌کند .
ایران و اوراسیا
قرار گرفتن ایران در منطقه ژئواکونومیکی در حدفاصل دریای خزر و خلیج فارس باعث شده تا با پیوستن ایران EAEU موقعیت ویژه ای پیدا کند. در سال 2018 ایران در مجموع به ارزش دو میلیارد و 918 میلیون دلار به پنج کشور این اتحادیه کالا صادر کرده و حدود یک میلیارد و 700 میلیون دلار نیز ازاین پنج کشور کالا وارد نموده است. ایروان به عنوان یکی از اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا ارتباط زمینی با دیگر کشورهای عضو این اتحادیه ندارد و برای برقراری این ارتباط به استفاده از مسیرهای تجاری زمینی ایران نیازمند است. در همین رایطه محمد جواد ظریف در پایان نشست بیشکک در پیامی توییتری اعلام کرد: "با کار موازی بر روی کریدورهای مواصلاتی شمال-جنوب و جنوب-غرب، زمینه برای گسترش تجارت منطقه‌ای و تحکیم نقش ما به عنوان کانون حیاتی مواصلاتی فراهم شد."
در راستای اهمیت پل ارتباطی تهران- ایروان در منطقه اوراسیا، روحانی قبل از نشست بیشکک با «آرمن سر کیسیان» رئیس جمهور ارمنستان دیدار کرد. در این دیدار ضمن تاکید دو طرف بر افزایش همکاری های دو جانبه وگسترش ارتباط بخش های خصوصی دو کشور، روحانی گفت: حضور ایران در مناسبات اقتصادی منطقه اتحادیه ارواسیا می تواند فرصت مناسبی برای تقویت مناسبات اقتصادی دو جانبه و همچنین همکاری و فعالیت اقتصادی در سطح منطقه باشد. آرمن سرکیسیان نیز باتاکید بر اینکه کشورش به توسعه بیش از پیش روابط با جمهوری اسلامی اهمیت ویژه ای قائل است، گفت: ارمنستان به دنبال توسعه روز افزون روابط با جمهوری اسلامی ایران در عرصه های مختلف بویژه در زمینه های اقتصادی، صنعتی، انرژی و محیط زیست است.
این دیدارکه مقدمه ای برای توافق گسترده تری بین ایران و اعضای اوراسیا بود، باعث می شود تا منطقه آزاد تجاری «مغری» که در مرز ارمنستان با ایران ایجاد شده است رونق ویژه ای پیدا کند.
ارمنستان توسعه این منطقه اقتصادی را یک امتیازراهبردی میداند. « تیگران سرکیسیان» رییس هیئت اتحادیه اقتصادی اوراسیا پس ازدیدار با هیات اعزامی ایران خواهان تشکیل کارگروهی برای بهره‌مندی کشورهای عضو اوراسیا از ظرفیت‌های ایران برای ترانزیت و مبادله کالا با هند، پاکستان و کشورهای جنوب شرق آسیا شد. او همچنین از ضرورت تشکیل کار گروه‌های فرعی در حوزه‌های مختلف به ویژه کار گروه همکاری‌های بانکی و مالی، تجارت و گمرک خبر داد و خواستار بررسی زمینه‌های همکاری مالی در چارچوب قرار داد امضا شده و تعیین مکانیسم های تسویه حساب مبادلات تجاری شد.
نشست بیشکک
در نشست اعضای اتحادیه اقتصادی اوراسیا در بیشکک 14 سند همکاری امضا شد. از جمله مهمترین این اسناد شامل انجمن اقتصادی اوراسیا، قوانین فعالیت دادگاه اوراسیا، اولویت‌های اتحادیه در سال 2020، برنامه اولیه مربوط به ایجاد بازار واحد ارز در اتحادیه، یکسان‌سازی قوانین ملی کشورهای عضو در زمینه حمل‌ونقل و ترانزیت گاز، تعیین عضو جدید کمیسیون اقتصادی اوراسیا، افزایش اختیارات کمیسیون اقتصادی اوراسیا، اصلاحات در قوانین فعالیت شورای کشاروزی اوراسیا بود و همچنین اعضا در مورد برگزاری نشست بعدی سران اتحادیه توافق نمودند.
روحانی در این سفر دو دسته اهداف سیاسی و اقتصادی را دنبال نمود در بعد سیاسی با اشاره به سیاستهای آمریکا در جهان گفت نتیجه اقدامات مخرب آمریکا افزایش فقر، ناامنی، مهاجرت، و کاهش رشد اقتصادی است. او همچنین خواستار مقابله جامعه جهانی با رویکرد خصمانه و یکجانبه آمریکا شد و از کشورهای دیگر خواست به ائتلاف امید یا همان ابتکار طرح صلح هرمز بپیوندند.
در بعد اقتصادی نیز تهران اتحادیه اوراسیا را مقصدی مناسب برای صدور کالا و گسترش همکاری های اقتصادی و تجاری می بیند که این موضوع می تواند در بی اعتبار کردن عملی و نمادین تحریم های آمریکا موثر واقع شود. در همین ارتباط روحانی گفته بود: ایران ظرفیتها و زیرساختهای گسترده ای در مناطق آزاد تجاری چابهار، امیرآباد، انزلی و ارس ایجاد کرده واین مناطق برای گسترش همکاری های تجاری با اتحادیه اوراسیا آماده است. طبق گفته های رئیس جمهور ایران پس از توافق با این اتحادیه، در گام اول 502 قلم کالای ایران شامل شرایط خاص ترجیحی یعنی تعرفه تقریبا صفر می‌شوند.
درنشست بیشکک ایران و مولداوی به عنوان مهمانان افتخاری حضور داشتند. بیش از ۴۰ کشور و سازمان بین المللی نظیر هند، کره جنوبی ، اندونزی چین ،مصر، صربستان و برخی از کشورهای آمریکای لاتین برای عضویت در این اتحادیه اعلام آمادگی کرده اند.
روحانی در حاشیه نشست بیشکک با «لی هسین لونگ» نخست وزیر سنگاپور و «قاسم جومارت توکایف» رئیس جمهور قزاقستان دیدارکرد. «لی هسین لونگ» با تاکید بر اینکه کشورش خواهان احترام کامل کشورها به مقررات بین‌المللی و تعهداتشان است،گفت: عدم اجرای کامل برجام موجب تاسف است و امیدواریم زمینه اجرای تعهدات طرفین در آن مهیا شود و تاکید نمود، سنگاپور خواهان توسعه مناسبات دوجانبه با تهران است.
روحانی همچنین در دیدار با قاسم توکایف گفت: همکاری ایران و قزاقستان در زمینه کریدور جنوب و شمال بسیار حائز اهمیت است و در ادامه اضافه نمود اتصال ریلی دو کشور از طریق« اینچه برون» گام بسیار بزرگی بود و امروز از سواحل خلیج فارس تا چین خطوط آهن فعال است و بزودی اتصال راه آهن به بندر انزلی نیز می تواند فرصت جدید ترانزیتی بین دو کشور باشد.
رئیس جمهور قزاقستان نیز در این دیدار ضمن استقبال از حضور ایران به عنوان شریک تازه اقتصادی اتحادیه اوراسیا گفت : عضویت ایران موجب تقویت اهداف این اتحادیه خواهد بود.
در مجموع با در نظر گرفتن برشمردن اقدامات مخرب آمریکا در جهان می توان گفت عضویت در اتحادیه اوراسیا در چارچوب سیاست نگاه به شرق ایران و افزایش عمق استراتژیک کشور در منطقه قفقاز صورت میگیرد. با توجه به اینکه همکاری های تجاری کشورهای اوراسیا باعث کاهش 70 درصدی استفاده از دلار در تبادلات مالی و تجاری می‌شود، ایران می‌تواند از این مزیت برای کاهش اثر تحریم ها استفاده کند.
