الوقت- در دو هفته اخیر اوکراین شاهد آغاز دوباره درگیری های پراکنده در شرق این کشور بوده است، تنش هایی که با پیمان مینسک موقتا فروکش کرده بود. رصد تحولات اخیر نشان می دهد که احتمال افزایش و شدت این درگیریها دور از انتظار نیست و دو طرف نیز طبق معمول یکدیگر را به نقص پیمان صلح متهم می کنند.
گفته می شود علت درگیری نیروهای کی‌یف با جدایی‌طلبان بر سر به دست گرفتن کنترل یک بزرگراه کلیدی که ماریوپل را به دونتسک متصل می‌کند بوده است . اکثر این بزرگراه در حال حاضر تحت کنترل واحدهای نظامی حامی کی‌یف است، تصرف این منطقه به صورت بالقوه به جدایی‌طلبان اجازه می‌دهد تا کمپین خود را برای به دست گرفتن کنترل ماریوپل تشدید کنند.
به هر حال علت هر چه باشد مهم این است که توافقات بین کیف و جدایی طلبان دیگر نمی تواند حتی در آینده قابل اطمینان باشد .طبق آمارها در حملات اخیر موشکی و توپ خانه ای بیش از ده نفر نظامی و غیر نظامی کشته و زخمی شده اند.
پیمان صلح مینسک در ۱۱ فوریه سال ۲۰۱۵ میلادی و با حضور رهبران اوکراین، روسیه، فرانسه و آلمان منعقد شد تا به این ترتیب از شدت درگیری ها بین نیروهای اوکراینی و جدایی طلبان طرفدار روسیه کاسته شود.
موضع گیری های رسمی و غیر رسمی نسبت به افزایش درگیری ها:
رئیس جمهوری بلاروس: الکساندر لوکاشنکو ضمن پیچیده توصیف کردن اوضاع جهانی معتقد است که بحران اوکراین یک بحران جهانی است. وی اعتقاد دارد بحران در اوکراین نه تنها به دلیل عوامل داخلی بلکه به خاطر عامل بین المللی ایجاد شده است.
اتحادیه اروپا: اعلام کرده که تشدید درگیری ها در مناطق تحت کنترل دولت در شرق اوکراین ناقض پیمان صلح «مینسک» است.اتحادیه اروپا با انتشار بیانیه ای ضمن تاکید بر اجرای کامل پیمان مینسک اولین اقدام برای حصول چنین توفیقی را حفظ آتش بس و خروج تسلیحات سنگین از خط مقدم جبهه عنوان کرد.
مقامات امریکایی: مقامات امریکایی و موسسات مطالعاتی وابسته به دولت و سرویس های امنیتی که نقش پررنگی در تحولات داخلی اوکراین داشته اند و دارند در موضع گیری جدید خواهان توقف تنش ها و ارتباطات بیشتر با طرف های روسی هستند تا به نوعی اقدام به چانه زنی و رایزنی بیشتر با روسها داشته باشند.
موضع مقامات روسی: مقامات روسی شروع درگیری ها را به دلیل اقدامات تحریک امیز طرف مقابل دانستند و طرفین را به ایجاد اتش بس و رعایت پیمان مینسک دعوت کردند. روسها رسماکمک نظامی و اعزام نیرو به استقلال طلبان را منکر می شوند.
دیدگاه مردم اوکراین: مردم این کشور در نگاه کلی از دید امار به دو دسته متمایل به شرق و غرب تقسیم می شوند بدون اینکه تعصب خاصی روی این دو دستگی داشته باشند . طبق نظر سنجی های موسسات مختلف جهانی که در بهترین حالت می تواند 50 درصد واقعیت را نشان دهد. نیمه شرقی کشور پهناور اوکراین به روسیه تمایل دارند که رنج سنی آنهان نیز بالای 30سال است و نیمه غربی تمایل بیشتری به غرب دارند که اکثرا جوانان را تشکیل می دهد.
نکته مهم و واقعی موجود این است که ریشه اصلی این گرایش ها، فارغ از، جنسیت، هویت و نژاد مسائل و مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم این سرزمین می باشد. همین مسئله کلیدی باعث شد که غرب برای فشار بر رقیب شرقی خود و تصرف حیاط خلوت غول شرقی خود با تزریق دلار عملیات گسترش هژمونی خود را در منطقه استارت بزند . و این حرکت مصنوعی مردمی را به جنگ داخلی تبدیل کند و سرانجام کشور اوکراین را به ورطه بی ثباتی و فقر بیشتر اقتصادی سوق داد به طوری که در کمتر از یک سال ارزش پول این کشور ینج برابر کاهش یافت .
و در نهایت آنچه از تحولات یک ساله اوکراین می توان نتیجه گرفت این است که اوکراین نیازمند واردات انرژی از روسیه است و همینطور مسیری برای انتقال انرژی به اروپا . روسها هم به شدت به مسائل ژئوپلیتیک منطقه اهمیت می دهند و حاضر نیستند ارتباط با آب های منطقه را محدود کنند زیرا یکی از پایگاههای اصلی نیروی دریایی روسها در منطقه مورد مناقشه واقع است.
همچنین مردم اوکراین به این باور رسیده اند که روسیه حاضر نیست به راحتی حیاط خلوت خود را از دست بدهد به قول کوچه بازاری های اوکراینی : تا پوتین زنده است همین وضعیت ادامه خواهد داشت. اوکراینی ها دیگر به این باور رسیده اند که وضعیت انان در زمان قبل از تنش ها بسیار بهتر بود و با پیوستن به اتحادیه اروپا چندان تغییری نخواهد کرد . اما آنچه باید مورد توجه قرار داد وضعیت اوکراین زمانی بهتر می شود که فعالیت احزاب در منطقه کمتر شود و تا زمانی که احزاب جدا از مردم نقش بیشتری در کشور داشته باشند احتمالا درگیری های نظامی نیز در منطقه حداقل برای ینج سال آینده ادامه خواهد داشت.
مهدی قائدی
