الوقت- رویارویی‌‌های خصمانه دولت آمریکا با ایران در دوران ترامپ به عقیده بسیاری به اوج خود رسیده است و در این شرایط یکی از مهمترین تأثیرات این تنش‌آفرینی در بر هم خوردن آرامش و روند عادی حمل و نقل دریایی در منطقه حساس و استراتژیک تنگه هرمز و خلیج فارس قابل مشاهده است. آمریکا برای اجرای هدف اصلی خود که همانا به صفر رساندن صادرات نفت ایران می باشد حضور نظامی خود را در منطقه به میزان زیادی افزایش داده است و در این میان برای همراه کردن سایر کشورها با این اقدام غیرقانونی، نامشروع و یکجانبه که تهران آن را تروریسم اقتصادی دولت آمریکا علیه ملت ایران اعلام کرده است، تلاش‌های گسترده‌ای برای همسو کردن سایر کشورها با این برنامه صورت داده است. در این راستا از زمان حمله به دو نفتکش در دریای عمان مقامات واشنگتن با درخواست از دولت های متحد خود در پی آن هستند تا ائتلافی نظامی برای حفاظت از کشتیهای تجاری در خلیج فارس تشکیل دهند. تلاش های واشنگتن اما تا کنون نتیجه قابل ملاحظه ای را در پی نداشته است و تا این لحظه به استثنای عربستان وامارات هیچ کشوری از پیوستن به این ائتلاف امریکایی جدید استقبال نکرده است. عربستان و امارات تحت فشارهای امریکایی و برای عمل به وظیفه همیشگی خود درتامین مالی این ائتلاف پاسخ مثبت دادند تا هزینه این ائتلاف را از پول ملتهای خود ونسل های آینده خود پرداخت کنند.
بی اعتمادی جهانی به آشوب آفرینی ترامپ
امنیت منطقه خلیج فارس از اهمیت بسیار زیادی در تجارت جهانی و حفظ ثبات چرخه اقتصاد جهانی برخوردار است و اکثر قطب های اقتصادی جهان انرژی بخش مهمی از اترژی خود را از این منطقه تأمین میکنند و صادرات کالا از طریق ترانزیت دریایی به این منطقه پرجمعیت و ثروتمند انجام می دهند. بر این اساس حساسیت نسبت به تنش آفرینی در منطقه بخش اصلی دور شدن کشورهای مختلف از پیوستن به ائتلاف نظامی مورد نظر آمریکا بوده است چرا که اکنون در فضای بین المللی دولت آمریکا به تلاش برای بی ثبات کردن صلح و امنیت جهانی از طریق جنگ تجاری و تشدید نظامی گری در مناطق مختلف جهان متهم می شود. در همین راستا در حالی که جهان عامل تنش آفرینی ها در منطقه را خروج یکجانبه امریکا از توافق هسته ای و نقض قطعنامه های شورای امنیت در اعلام تحریم های یکجانبه و غیرقانونی علیه ایران بویژه در زمینه صدور نفت می داند در نتیجه اقدامات ایران در پاسخ متناسب دادن به اقدامات طرف مقابل در خلیج فارس همچون نقض حریم هوایی و دریایی ایران عملی مشروع برای دفاع از منافع خود تلقی می شود. همچنین نباید در نظر گرفت که تحریم های نفتی آمریکا به صورت مستقیم برای منافع اقتصادی برخی از مهمترین رقبای اقتصادی واشنگتن همچون چین و هند و کره جنوبی و ژاپن چالش آفرین بوده است.
این امر در کنار واقعیت قدرت و اقتدار نظامی که ایران از خود در برابر پاسخ به تهدیدات و اقدامات خصمانه دشمنان نشان داده است موجب شده تا ریسک پیوستن به چنین ائتلافی برای متحدان آمریکا نیز بسیار بالا باشد.
دومینوی عقبنشینی
هند یکی از نخستین کشورهایی بوده که از پیوستن به ائتلاف نظامی دریایی آمریکا خودداری کرد. رویترز به نقل از یک مقام هندی گفت: دهلی نو به چنین ائتلافی نخواهد پیوست، زیر این اقدام سبب خواهد شد که به صورت مستقیم در مقابل ایران قرار گیرد. دهلی نو دارای روابط تاریخی، فرهنگی و تجاری با ایران است. همچنین هند به طور سنتی هیچگاه به چنین ائتلاف‌های نظامی نپیوسته است، زیرا ترجیح می‌دهد تحت پرچم سازمان ملل متحد فعالیت کند.
شبکه سی ان ان روز جمعه نوشت: بسیاری از متحدان بالقوه آمریکا از طرح این کشور برای تشکیل ائتلاف جدید دریایی علیه ایران حمایت نمی کنند.
همچنین سی ان ان نوشت: ناو اسپانیایی”اس.پی.اس. مندس نونیس”(ESPS Méndez Núñez) از همراهی ناو گروه ضربتی آبراهام لینکلن که در خلیج عمان مستقر است، خودداری کرد، اسپانیا خروج آمریکا از توافق هسته ای ۲۰۱۵ ایران را مورد حمایت قرار نداد، حتی انگلیس که یک ناو جنگی به منطقه اعزام داشته است و در حالیکه انگلیس هم اکنون معاونت فرماندهی کنونی را برعهده دارد، تمایلی جهت پیوستن به چنین ائتلافی را نشان نداده است. رویترز به نقل از دو منبع در کشورهای حاشیه خلیج فارس و یک منبع امنیتی بریتانیا درباره این بی‌میلی متحدان آمریکا برای پیوستن به این پیشنهاد گفته می شود: به دلیل اینکه همراهی در این ائتلاف، خطر افزایش تنش‌ها و درگیری با ایران را دارد، احتمالا مشارکت این کشورها فقط در حد ارائه خدمه و تجهیزات دریایی باشد که هم‌اکنون در آب‌های منطقه حضور دارند.
در ادامه عقبنشینی متحدان آمریکا یک مقام فرانسوی به رویترز گفته است که کشورش هیچ برنامه‌ای برای اسکورت کشتی‌ها در آب‌های نزدیک ایران نداشته و طرح آمریکا را غیرسازنده می‌داند زیرا نه تنها باعث کاهش تنش‌ها نمی‌شود بلکه از نظر تهران، اقدامی ضدایرانی است.
یک مقام کره جنوبی نیز در پاسخ به سوال رویترز درباره تصمیم سئول برای پیوستن به این ائتلاف توضیح داد که واشنگتن هنوز درخواست رسمی نداده است.
در ادامه این روند نروژ که جریان در حادثه بندر فجیره امارات در 22 اردیبهشت کشتی های نفتکش این کشور آسیب دیده بود و آمریکا بسیار تلاش کرد این کشور را، در حالی که هیچ مدرک و سندی در دست داشتن تهران در این حادثه ارائه نمی کرد، به شکایت علیه تهران وادار کند اما اکنون این کشور نیز نسبت به پیوستن به ائتلاف نظامی دریایی آمریکا مردد است. فرانک بک ینسن» وزیر دفاع و «این اریکسون سورایده» وزیر خارجه نروژ با انتشار یک بیانیه تایید کردند که این کشور درخواست آمریکا برای «کمک کردن به منظور تقویت امنیت کشتیرانی در تنگه هرمز» را دریافت کرده است. به گفته این دو وزیر، موضع دولت نروژ درباره طرح و ابتکار پیشنهادی آمریکا «مثبت» است اما دولت نروژ قبل از ارائه هرگونه مساعدتی، به اطلاعات بیشتر به منظور ارزیابی آن نیاز دارد.
همچنین ژاپن به عنوان دیگر کشوری که کشتی های آن در خلیج فارس با حادثه مواجه شد به نقل از استرِیت تایمز، پاسخی به درخواست آمریکا نداده است.
بروز نشانه های شکست طرح آمریکا برای ائتلاف سازی دریایی علیه تهران موجب شد تا کاخ سفید به دروغ پردازی آشکار درباره اهداف این ائتلاف روی آورد. «کاترین ویلبارگر» معاون موقت وزارت دفاع آمریکا درباره نگرانی‌ها و سوءتفاهم‌های اخیر درباره این پیشنهاد به رویترز گفت: «این طرح برای آغاز درگیری نظامی نبود. واشنگتن در این پیشنهاد خود قصد دارد به کشتی‌ها اقدامات شناسایی پیشگیرانه ارائه دهد و متحدان آمریکا نیز در آب‌های نزدیک آنها گشت‌زنی کرده و کشتیهای تجاری را اسکورت میکنند».
این شکست موجب شده تا مقامات کاخ سفید به دنبال تشکیل یک کنفرانس بین المللی برای اقناع متحدانش به پیوستن به این ائتلاف باشد چنانکه به گفته رویترز منبعی در وزارت خارجه آمریکا اعلام کرده که در ادامه نشست ضد ایرانی ورشو، این بار بحرین در فصل پاییز میزبان نشست‌های کارگروه مرتبط با امنیت کشتیرانی و هوانوردی خواهد بود.
بدون تردید این شکست نشاندهنده آن است که عصر سبقت گرفتن کشورها برای همراهی با سیاستهای آمریکا سپری شده و در وضعیت کنونی اکثریت کشورهای جهان با دیدگاهی منفی نسبت به پیوستن به ائتلاف های تحت رهبری آمریکا و یا همراهی با سیاست های واشنگتن در خاورمیانه می نگرند.
