به گزارش الوقت دونالد ترامپ، دو روز پیش در توییتی گفت : "پس از ۵۲ سال، وقت آن رسیده که آمریکا حاکمیت اسرائیل بر بلندی‌های جولان را کاملا به رسمیت بشناسد. این برای امنیت اسرائیل و ثبات منطقه اهمیت استراتژیک دارد. این سخنان که همزمان با سفر «پمپئو» به سرزمینهای اشغالی توسط ترامپ ایراد گردید، واکنشهای گسترده و مختلفی را در پی داشت.
بلندی های جولان یا گولان فلات و منطقه ای کوهستانی در جنوب غربی ترین بخش خاک سوریه است ،حدود ۱۸۰۰ کیلومترمساحت داردکه ۱۲۰۰ کیلومتر آن توسط رژیم صهیونیستی اشغال شده است.
واکنشهای منطقه‌ای به سخنان ترامپ
سیاست‌های منطقه ای آمریکا درباره غرب آسیا همواره مورد توجه کشورهای منطقه بوده است و در این میان کنشگری مبهم و نامشخص ترامپ در مورد دو موضوع مهم سوریه و فلسطین موجبات نگرانی کشورهای منطقه را ایجاد کرده است که می تواند موجبات بی ثباتی بیشتر منطقه را فراهم آورد.
در اولین واکنش دولت سوریه در واکنشی تند ضمن محکوم کردن این رویکرد یادآور شد که دمشق از طریق راه ها و امکانات در دسترس این منطقه اشغالی را بازپس خواهد گرفت. در بیانیه دولت سوریه که توسط خبرگزاری رسمی این کشور منتشر شده یک مقام مسئول در وزارت امور خارجه این کشور موضع آمریکا در قبال جولان را به عنوان نوعی جانبداری بدون منطق و تعصب کور ایالات متحده در قبال اسرائیل قلمداد و تاکید کرده است که این گونه اظهار نظرها نمی تواند سبب تغییر حقایق موجود در جولان شود و این منطقه برای همیشه عربی و متعلق به سوریه باقی خواهد ماند. در این بیانیه همچنین تصریح شده است: «مردم سوریه مصمم هستند تا از طریق کلیه راه ها و امکانات موجود این بخش از سرزمین خود را باز پس گیرند.
در همین راستا ترکیه به عنوان همسایه شمالی سوریه واکنشی به شدت منفی به موضع رئیس جمهور آمریکا نشان داد. روز جمعه رجب طیب اردوغان رئیس جمهوری ترکیه طی سخنانی در اجلاس فوق العاده کمیته اجرایی کشورهای عضو سازمان همکاری های اسلامی در استانبول اعلام کرد: «اظهارات دونالد ترامپ در مورد بلندی های جولان منطقه را در آستانه بروز بحران جدیدی قرار داده است و ما هرگز اجازه نخواهیم داد تا اشغال بلندی های جولان جنبه مشروع بخود بگیرد». مولود چاووش اوغلو وزیر خارجه ترکیه نیز در حساب توئیتری خود نوشت: یکپارچگی ارضی کشورها، از مهمترین مبانی و اصول اساسی حقوق بین الملل است و ترکیه از تمامیت ارضی سوریه حمایت می کند.
از طرف دیگر «احمد ابوالغیط» دبیر کل اتحادیه عرب با بیان اینکه، اظهارات ترامپ «با هدف پذیرش رسمی حاکمیت اسرائیل بر جولان اشغالی سوریه توسط آمریکا» انجام شده است، این اظهارات را «به صورت کامل خارج از حقوق بین‌الملل» توصیف کرد». او در ادامه بیان نمود که عنصر گذشت زمان، اشغالگری [جولان توسط] اسرائیل را قانونی نمی‌کند یا اینکه از نظر بین‌الملل مورد قبول باشد، بلکه همچنان جرمی است که باید تصحیح شود، نه اینکه همانگونه که برخی می‌خواهند، آن را قانونی کرد و تصریح نمود , «قطعنامه ۴۹۷ شورای امنیت در سال ۱۹۸۱ با اجماع صادر شد و به صورت شفاف در آن، عدم انضمام جولان سوری به اسرائیل مورد پذیرش قرار گرفته نشد و از تل‌آویو خواسته شد که قانون الحاق جولان را که در همان سال صادر کرده بود، لغو کند.
وزارت خارجه قطر نیز در واکنش منفی به توئیت ترامپ ، اظهار نمود : جولان جزئی از اراضی اشغال شده سوریه محسوب می‌شود.این وزارتخانه همچنین اعلام کرد: حاکمیت اسرائیل بر جولان اشغالی وجاهت قانونی ندارد کمک کردن به اسرائیل برای دور زدن قطعنامه‌های سازمان ملل درخصوص بلندی‌های اشغالی جولان حقیقت و ماهیت عربی اصلی این بلندی‌ها را تغییر نخواهد داد.
واکنش قدرتها و سازمانهای فرامنطقه ای
اما اظهارات جنجالی رئیس جمهور آمریکا در سطح بین المللی نیز انعکاس بسیاری داشت و واکنش های مختلفی را برانگیخت که تماماً در مخالفت با این اظهارات بود.
مسکو به عنوان متحد استراتژیک سوریه این سخنان را غیر قانونی و بی ثبات ساز دانست. وزارت خارجه روسیه در واکنش به توییت ترامپ اعلام نمود: اظهارات آمریکا مبنی بر به رسمیت شناختن حاکمیت اسرائیل بر بلندی‌های جولان انعکاس دیگری از بی توجهی واشنگتن به قوانین بین الملل است. در بیانیه وزارت خارجه روسیه آمده است، چنین اظهاراتی، جلوه دیگری از غفلت واشنگتن از قوانین بین المللی، قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل متحد، اصل «زمین برای صلح » است که طی کنفرانس صلح مادرید بوسیله روسیه و ایالات متحده، طرح صلح اعراب حمایت شده است. آنها در امتداد خط مشی دولت فعلی ایالات متحده برای تجدید نظر در چارچوب حقوقی بین المللی شناخته شده جهانی برای حل و فصل اوضاع در خاورمیانه حرکت می‌کنند.
اتحادیه اروپا نیز موضعی منفی به اظهرات ترامپ داشت. مایا کوتسیانچیچ، سخنگوی فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا گفت: رویکرد اتحادیه اروپا در قبال “الحاق بلندی‌های جولان” تغییر نکرده است و اتحادیه اروپا به موجب قوانین بینالمللی حاکمیت اسرائیل بر اراضی اشغال شده در سال ۱۹۶۷ از جمله بلندی‌های جولان را به رسمیت نمی‌شناسد و آن را بخشی از خاک اسرائیل نمی‌داند. یک دیپلمات بلند پایه اروپایی نیز در این خصوص تاکید کرده است: «تصمیم دولت ترامپ نمی تواند صلح به همراه داشته باشد. به رسمیت شناختن حاکمیت اسرائیل بر جولان ممکن است در کوتاه مدت چیزی را تغییر ندهد اما بی شک نقش بسیار مخربی در اوجگیری تنش در مرز سوریه با اسرائیل خواهد داشت.
«اولریک دمر»، معاون سخنگوی دولت آلمان نیز در یک نشست خبری در برلین گفت: آلمان به حقوق بین‌الملل به ویژه قطعنامه شماره 497 شورای امنیت سازمان ملل متحد در سال 1981 پایبند خواهد ماند. او با اشاره به اینکه تغییرات مرزی تنها با توافق همه طرفین امکان پذیر است، اظهار داشت که بر اساس این قطعنامه ادعاهای اسرائیل محلی از اعراب ندارد و هیچ‌گونه اثر حقوقی نخواهد داشت.
«رهان حق»، از سخنگویان عمومی سازمان ملل متحد در واکنش منفی به توییت ترامپ به خبرنگار آناتولی گفت: ما به تمام قطعنامه‌های سازمان ملل در مورد این موضوع متعهد هستیم از طرف دیگر،شورای حقوق بشر سازمان ملل در چهلمین نشست خود پیش‌نویس قطعنامه ارائه شده از سوی پاکستان در مخالفت با اشغال بلندی های جولان توسط اسرائیل و پایبندی این رژیم به تمامی قطعنامه‌های این سازمان به ویژه به قطعنامه 497 شورای امنیت را به رای گذاشت که در نتیجه 26 رای موافق، 16 مخالف و 5 رای ممتنع تصویب شد.
معامله انتخاباتی ترامپ
ترامپ در انتخابات سال 2020 خود را محتاج لابی های صهیونیستی داخل آمریکا و حمایتهای نتانیاهو می‌داند. از این رو زمان این توییت جنجالی را در آستانه انتخابات اسرائیل برای سنگین نمودن وزنه رقابتها به نفع نتانیاهو قرار داد. همزمان مایک پمپئو در سفر به سرزمین های اشغالی در مصاحبه با شبکه خبری سی بی اس گفت: «به عنوان یک مسیحی، به یقین بر این باورم این احتمال وجود دارد که ترامپ در این برهه از سوی خداوند همچون ملکه "اِستِر" (از شخصیت‌های تاریخی) برای کمک به نجات یهودیان از تهدید ایران به زمین فرستاده شده باشد». این سخنرانی ها با این القا صورت می گیرد که مجموعه اقدامات نتانیاهو و ترامپ در صورت رای نیاوردن نتانیاهو ناقص باقی خواهد ماند.
اما با توجه به واکنشهای بینالمللی گسترده منفی به توییت ترامپ که نشان از مخالفت گسترده و رو به رشد جهانی با سیاست‌های یکجانبه گرایانه و بی‌ثبات‌کننده آمریکا در منطقه مهم و حساس غرب آسیا سوریه می‌باشد بار دیگر موجب انزوا و ناتوانی واشنگتن برای همراه کردن دیگر دولت‌ها در محیط بین المللی را با سیاست های خود شد.
