تقریبا اوایل همین هفته بود که استیفان دیمسیتورا، نماینده سازمان ملل در امور سوریه اعلام کرد که سوریه به سمت یک "تقسیم فاجعه‌بار" می‌رود. وی احتمال داد در صورت دست نیافتن به یک راه حل مسالمت‌آمیز فراگیر داعش به این کشور بازگردد.
نماینده ویژه سازمان ملل در موضوع سوریه در سخنرانی خود در مرکز پژوهش‌های عالی در ژنو حتی پا را فراتر گذاشت و اعلام کرد که تقسیم آرام در سوریه در جریان است و مدت‌ها از آن می‌گذرد و آنچه ما اکنون شاهدیم فقدان تسلط بر مناطق مختلف سوریه است. این مساله تاثیر فاجعه‌باری نه فقط برای سوریه بلکه برای کل منطقه خواهد داشت.
به نظر می‌رسید که اشاره سازمان ملل به تجزیه سوریه به تحرکاتی است که به تازگی در این کشور ناآرام در جریان است و این موضوع به نگرانی بیشتر سازمان ملل در خصوص تجزیه سوریه منجر شده است.
فقط سازمان ملل نگران نیست!
اما این تنها سازمان ملل نیست که در کنار دولت دمشق نگران تجزیه سوریه شده است. علاوه بر دولت مرکزی بشاراسد و سازمان ملل، دیگر کشورها از جمله ایران و روسیه نیز پیشتر نسبت به اقدامات برخی بازیگران خارجی در تجزیه سوریه هشدار داده‌اند و به تازگی نیز سرگی لاوروف وزیرخارجه روسیه طی سخنانی در همایشی در شهر سوچی این کشور گفت: "ظاهرا آمریکا قصد تجزیه سوریه را دارد. از این قصد مطلعیم. محتوای این نقشه را از آمریکایی ها خواهیم پرسید".
ایران نیز پیش از این بارها قدرت‌های غربی و بویژه آمریکایی را متهم کرده که با حمایت از شورشیان مسلح و تروریستی بدنبال تجزیه سوریه است. از جمله محمدجواد ظریف وزیر امورخارجه ایران در جریان کنفرانسی تحت عنوان "روسیه در خاورمیانه: بازی در تمامی جبهه‌ها" گفته است که برخی از کردهای سوریه مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرند و آمریکا با حمایت از گروه "اتحاد دمکراتیک" کردها در سوریه مسیر تجزیه این کشور را فراهم می کند.
مجموع این اظهارات نشان می‌دهد که علاوه بر سازمان ملل، در حال حاضر حداقل ایران و روسیه نیز به شدت نسبت به آینده یکپارچگی سوریه نگرانند و از این رو به نظر می‌رسد تجزیه سوریه حداقل به عنوان یک سناریوی خطرناک برای سوریه همچنان محل بحث است.
جابه جایی داعش در راستای عرض اندام مجدد تروریست‌ها
وقتی سخن از تجزیه سوریه به میان می‌آید، یک طرف ماجرا تحرکات سه سال گذشته گروه تروریستی داعش در اشغال مناطقی از سوریه مورد توجه قرار می‌گیرد، که اگرچه در حال حاضر با شکست این گروه در مناطق شهری تقریبا اثرگذاری خود را در تحولات سوریه از دست داده‌اند، اما برخی تعاملات نظامیان غربی با تروریستهای بنیادگرا، گمانه‌زنی‌ها را در خصوص هدف غرب برای تجدید حیات داعش در صحنه میدانی تحولات سوریه تقویت می‌کند.
در کنار سایر اخباری که طی یک سال گذشته و قبل از آن درباره ارتباط نظامیان آمریکایی با داعش منتشر شده بود، اما خبری که همین هفته درباره جابه جایی اعضای داعش در سوریه منتشر شد، باردیگر نگرانی‌ها را در خصوص عرض اندام اداعش باحمایت غرب در برخی مناطق سوریه تقویت کرده است.
در همین هفته منابع محلی به خبرنگار خبرگزاری سوریه اعلام کردند که سه فروند بالگرد آمریکایی در منطقه‌ای بین روستاهای «الجیسی» و «کلو» در دو کیلومتری جنوب «تل حمیس» از توابع «القامشلی» فرود آمده و سربازان آمریکایی چهار نفر را که گمان می‌رود از سرگردکان گروه تروریستی داعش باشند از خانه‌ای که در آن مخفی بودند تا داخل بالگرد همراهی کردند.
این خبر به این معناست که حداقل تعدادی از اعضای بنیادگرا و مخالف دولت مرکزی سوریه توسط بالگردهای آمریکایی در سوریه جابه جا شده‌اند. نمونه همین اقدام آمریکایی‌ها نیز تا کنون به کرات از سوی برخی نمایندگان پارلمان افغانستان از جمله نماینده ولایت ننگرهار اعلام و گفته شده است که چرا بالگردهای آمریکایی اعضای گروه‌های بنیادگرا و نزدیک به داعش را در افغانستان جابه جا می‌کنند؟ همین انتقاد نیز عراقی‌ها از ننیروهای خارجی و بطور غیرمستقیم از آمریکایی‌ها عنوان کرده و سازمان مبارزه با تروریسم در عراق، کمتر از یک ماه پیش وجود تروریستهای داعشی در صحرای الانبار را مرتبط با حمایت برخی بازیگران خارجی از این تروریست‌ها عنوان کرد.
در این جا این موضوع جای سوال است که در حالی که کار داعش در مناطق شهری سوریه به پایان رسیده، انتقال برخی اعضای این گروه توسط بالگردهای آمریکایی با چه هدفی دنبال می‌شود؟ آیا انتقال اعضای داعش در مناطقی از سوریه که مشابه آن نیز در افغانستان انجام شده، جز به معنای تقویت و تجمیع برخی اعضای این گروه برای تجدید حیات دوباره است؟ با در نظر گرفتن سابقه تروریستی و اشغالگری داعش در سوریه و عراق، آیا تجمیع برخی از اعضای این گروه شکست خورده نمی‌تواند به معنای مقدمات لازم برای اشغال دوباره مناطق از سوی عناصر بنیادگرا و تروریستی تلقی شود؟ تردیدی نیست که عرض اندام اعضای داعش در برخی مناطق با حمایت دیگر گروه‌های تروریستی و ضددولتی سوریه و بازیگران غربی و عربی سوریه، جز به معنای ایجاد چالش جدید در یکپارچگی سرزمینی سوریه نخواهد بود و در همین زمینه بجاست که نسبت به سرنوشت و تجزیه سوریه نگران بود.
جایگزینی بازیگران تجزیه طلب بجای بازیگران وحدت طلب در داخل سوریه
از طرف دیگر همه بازیگران داخلی در سوریه تجزیه طلب نمی‌باشند و از جمله مهمترین گروه‌های کردی شمال سوریه اعلام کرده‌اند که به دنبال استقلال یا تجزیه سوریه نیستند نمی‌باشند. در همین ارتباط نیز شاهوز حسن رهبر مشترک و جدید حزب اتحاد دموکراتیک کرد سوریه در اوایل سال میلادی جدید به خبرگزاری اسپوتنیک گفته است که ما آماده گفتگو با دولت مرکزی سوریه هستیم و خواهان تجزیه سوریه نیستیم و برنامه ای برای جدایی از سویه و تاسیس کردستان مستقل نداریم این شایعات نادرست است.
با این حال با وجود اعلام رسمی رهبر مشترک PYD برای باقی ماندن در قالب سوریه واحد و بکپارچه، اما این گروهها هدف شدیدترین حملات از سوی نظامیان ترکیه قرار گرفته و دخالت نظامی ترکیه در شمال سوریه با هدف عقب راندن و تضعیف همین گروه‌های کردی دنبال می‌شود. در واقع عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه از یک طرف با هدف تضعبف کردهای غیرتجزیه طلب شمال سوریه دنبال می‌شود و از طرف دیگر آنکارا در نظر دارد نیروهای شبه نظامی و بنیادگرای تحت حمایت خود تحت عنوان ارتش آزاد را متشکل از برخی اعضای گروه‌های تررویستی و تجزیه طلب در آن مناطق مستقر سازد. در حقیقت دخالت نظامی فعلی ترکیه در شمال سوریه جز به معنای جایگزینی نیروهای وحدت طلب کردی با نیروهای تجزیه گرای سنی در سوریه تفسیر نمی‌شود و این موضوع چیزی نیست که بتوان آن را نادیده گرفت.
همچنین سکوت رضایت آمیز واشنگتن در مقابل دخالت نظامی ترک‌ها در شمال سوریه علی رغم ادعاهای قبلی برای حمایت از کردها این موضوع را روشن ساخت که غرب نیز چندان نسبت به جایگزینی کردها با نیروهای بنیادگرا و تروریستی بی رغبت نیست و شاید حتی آمریکا با حمایت‌های تحریک آمیز قبلی خود از کردها بطور ضمنی زمینه دخالت نظامی ترکیه را در سوریه فراهم آورده است.
با این حال آن چه بیش از همه نگرانی‌ها را در خصوص اهداف غرب در راستای تجزیه سوریه تشدید می‌کند، موجی از تحولات خشونت بار و دمینویی از بی ثباتی در منطقه است که ممکن است با تجزیه سوریه تنها به مرزهای این کشور محدود نماند. بی‌ثباتی بلند مدتی که ترس از آغاز بی پایان آن بدلیل شکاف قومی و مذهبی حتی می‌تواند دامن دیگر کشورهای منطقه از جمله نزدیک‌ترین متحدان عربی غرب مانند عربستان سعودی را نیز در بربگیرد.
