به گزارش الوقت، آنگ سان سوچی، رئیس دولت میانمار و برنده جایزه صلح نوبل، از شرکت در نشست همگانی سران ملل متحد در نیویورک منصرف شده است. سوچی و دولت او با انتقادهای گسترده‌ای در مورد خشونت‌ها علیه اقلیت مسلمان روبه‌رو شده‌اند.
زا تای، سخنگوی دفتر ریاست‌جمهوری میانمار ۲۲ شهریور ماه اعلام کرد که مستشار هیئت دولت - عنوانی که برای آنگ سان سو چی به کار می‌رود و برابر با نخست‌وزیر است- در نشست همگانی سران کشورهای عضو سازمان ملل، به دلایل برخی مسائل داخلی میانمار، شرکت نخواهد کرد.
سو چی رئیس‌جمهوری میانمار نیست، اما عملاً ریاست قوه مجریه را در آن کشور در دست دارد. سخنگوی دولت میانمار در مورد دلیل اتخاذ این تصمیم توضیحی نداد اما منابع نزدیک به آنگ‌سان سوچی گفته‌اند که وضعیت داخلی کشور باعث شده تا وی از سفر به نیویورک منصرف شود. براین اساس می‌توان اوضاع داخلی میانمار و واکنش‌های جهانی به سوچی را یکی از مهمترین دلایل صرف نظر کردن رهبر میانمار از حضور در جلسه مجمع عمومی سازمان ملل ارزیابی کرد.
در واقع به احتمال زیادی آنگ سان سوچی به عنوان رهبر غیررسمی میانمار حضور خود را در سازمان ملل بدلیل انتقادات تند احتمالی در زمان حضورش لغو و مشخص است که این برنده جایزه صلح نوبل همچنان ترجیح می‌دهد به سکوت معنادار و غیرانسانی خود در قبال کشتار هموطنان مسلمانش ادامه دهد.
لذا اگرچه به دلایل مشخص پیرامون چرایی عدم حضور رهبر میانمار در جلسه جهانی مجمع عمومی سازمان ملل اشاره نشده است، اما این تصمیم شاید ناشی از آن باشد که درصورت حضور سوچی در مجمع عمومی سازمان ملل و شکل‌گیری انتقادات علنی و رودرور علیه نسل کشی دولتی مسلمانان در میانمار، او به دلیل فشارها مجبور به واکنش و حتی جلوگیری از اقدامات غیرانسانی و ضدحقوق بشری در کشورش شود و از این رو سوچی با هدف تداوم وضعیت فعلی نسل کشی مسلمانان در میانمار ترجیح می‌دهد با غیبت در اجلاس جهانی سازمان ملل و نشنیدن این انتقادات، به روند نسل‌کشی مسلمانان در کشورش ادامه دهد. با این حال مسلمانان روهینگیا چه کسانی هستند و انتقادات علیه رهبر نوبلی میانمار چه بوده که فضا را برای حضور او در سازمان ملل سنگین و پرهزینه ساخته است؟
مسلمانان روهینگیا چه کسانی هستند؟
براساس آمار غیررسمی، جمعیت اقلیت مسلمانان روهینگیا در برمه به حدود یک میلیون نفر می‌رسد و حدود یک میلیون نفر دیگر از این قوم هم در سایر کشورها به صورت مهاجر و پناهنده زندگی می‌کنند. اکثر جمعیت مسلمانان روهینگیا در میانمار در استان راخین سکونت دارند.
ارتش برمه سابق یا کشور میانمار فعلی با کودتایی در سال ١٩٦٢ قدرت را در در دست گرفت و در دهه‌های بعد، به طور مستقیم یا غیرمستقیم اداره امور این کشور را در دست داشت. سرانجام در سال ٢٠١١ میلادی، در حالی که این کشور با فشار و تحریم خارجی مواجه بود، اصلاحاتی را به اجرا گذاشت که سرانجام به برگزاری انتخابات پارلمانی آزاد سال ٢٠١٥ و پیروزی حزب اتحاد ملی برای دموکراسی به رهبری آنگ سان سوچی و تشکیل دولت غیرنظامی به رهبری او منجر شد.
از زمان قدرت گرفتن نظامیان در برمه (میانمار امروزی) در سال ١٩٦٢، مسلمانان روهینگیا به شدت تحت فشار قرار گرفتند و سرانجام در سال ١٩٨٢، دولت نظامی با تصویب قانون جدید تابعیت، این قوم را غیربرمه‌ای اعلام و شهروندی آنان را سلب کرد. در نتیجه، مردم روهینگیا در میانمار، که سازمان ملل آنان را بزرگترین جمعیت بدون ملیت در جهان دانسته، از دسترسی به بسیاری از خدمات اجتماعی در این کشور محروم هستند.
در میانمار چه خبر است؟
خشونت‌های مرگبار در میانمار علیه اقلیت مسلمان آن کشور، تحت عنوان مسلمانان روهینگیا هرچند تازگی ندارد، اما از آغار شهریور ماه و در پی تنش میان مسلمانان و نیروهای پلیس، افزایش قابل‌توجهی پیدا کرده‌است. این خشونت‌ها بویژه طی یک ماه گذشته با حمله سازماندهی شده بودائیان افراطی تحت حمایت پلیس و نیروهای امنیتی دولتی به فرار ده‌ها هزار نفر از مسلمانان میانماری به کشور همسایه در بنگلادش شده است.
سازمان دیدبان حقوق بشر نیز به تازگی در مورد نسل‌کشی اقلیت روهینگیا هشدار داده و سازمان ملل متحد دو روز پیش اعلام کرد تعداد افرادی که از خشونت‌های ایالت راخین در غرب میانمار به بنگلادش گریخته‌اند، از مرز ۳۰۰ هزار نفر گذشته‌است.
کوتوپالونگ، بزرگ ترین اردوگاه پناهندگان در جنوب شرقی بنگلادش برای پناه دادن موقت به مسلمانان در حال فرار از میانمار اختصاص داده شده است. اردوگاه ثبت نام و اسکان موقت در کنار هم قرار دارند. در اردوگاه موقت بیش از ۶۶ هزار نفر اسکان داده شده اند که از آنها با نام «اتباع میانماری بدون اوراق هویت» نام برده می شود. این گروه شامل روهینگیاهایی هستند که پناهندگی نگرفته اند.
در همین ارتباط نیز خبرنگار یورونیوز به مرز میانمار و بنگلادش رفته و با برخی از پناهجویان به گفتگو نشسته است. زنات یکی از این افراد است. دختر ۱۵ ساله ای که در ۱۳ سالگی ازدواج کرده است و سه ماه پیش به اینجا آمد. او می گوید با وجودیکه باردار بود سربازان به او تجاوز کردند و می افزاید:«ارتشی ها به خانه من آمدند و شوهرم را بردند. شب آمدند تا من را هم ببرند. من را به بیشه های اطراف بردند و پنج یا شش سرباز به من تجاوز کردند. سربازها عده زیادی را کشتند و من خیلی ناراحتم. خیلی ناراحت هستم زیرا مسلمانهای زیادی جلوی چشم ما شکنجه و کشته شدند. عده زیادی.»
محمد یکی دیگر از مراجعان این مرکز است که شرح ماجرای خود را برای خبرنگار حاضر در محل شرح داده است. شش ماه پیش هنگام فرار از روستای محل زندگی خود که توسط سربازان میانماری مورد حمله قرار گرفته بود دستش شکست. او بی درنگ به بنگلادش آمد و دستش جراحی شد. پنج نفر از اعضای خانواده اش از جمله دو دختر، برادر و خواهرش در حمله های ماه اکتبر کشته شدند. محمد که اکنون برای معاینه به درمانگاه آمده است می گوید:«جلوی چشمم چیزهای زیادی اتفاق افتاد. دیدم آدمها را به گروگان می گرفتند. شاهد تجاوز گروهی بودم. دیدم بچه ها را در آتش می انداختند تا زنده بسوزند. روستای من را کاملاً سوزاندند. ما مسلمانان روهینگیا می خواهیم که ما و ملیت مان به رسمیت شناخته شود، در آرامش و صلح در روستاهایمان زندگی کنیم. نمی خواهم اینجا زندگی کنم و می خواهم برگردم.»
در حال حاضر بسیاری از این پناهجویان راهی جز فرار به سمت مرزهای بنگلادش ندارند. بنگلادش به عنوان کشوری مسلمان در مرز میان میانمار و هند قرار گرفته و براساس آمار سازمان ملل در حال حاضر پذیرای نزدیک به 370 هزار مسلمان میانماری فرار کرده از وطن خود می‌باشد، اما ممکن است که ارقام واقعی آوارگان از این هم بالاتر باشند.
با وجود موافقت بنگلادش برای اسکان موقت موج پناهندگان مسلمان میانماری، اما پیر پراکاش، از اعضای گروه امداد اتحادیه اروپا می گوید: «بنگلادش با وجود اینکه یکی از فقیرترین کشورهای دنیا و منطقه است و خود مشکلات بسیاری دارد این مردم را در خاکش پذیرفته است. ولی به این معنی نیست که باید بحران انسانی را نیز حل کند. بعلاوه منابع لازم را ندارد. به همین دلیل جامعه بین المللی باید به کمک این مردم بیاید زیرا آنها ۱۰۰ درصد به این کمک وابسته هستند.» او در ادامه با اشاره به گام بعدی برای کمک به پناهندگان می افزاید: «کمکهای انساندوستانه باید ادامه یابد. ضمن اینکه باید در جستجوی راه حلهای درازمدت برای این بحران باشیم. راه حل این بحران منوط به اراده سیاسی است بویژه از آنسوی مرز در میانمار، که مردم همچنان در حال فرار از آن هستند.»
واکنش‌های جهانی علیه رهبر نوبلی میانمار
اقدامات ارتش میانمار به خصوص باعث انتقاد جهانی از سکوت آنگ‌سان سوچی، به عنوان برنده جایزه صلح نوبل شده شده است. سال گذشته، وی در نخستین سخنرانی به عنوان رهبر میانمار در مجمع عمومی سازمان ملل وعده داد که راهی را برای خاتمه دادن به اختلاف دینی و قومی بیابد که "به استقرار صلح، ثبات و توسعه برای تمامی اقوام در کشور منجر شود." به گفته منتقدان، نه تنها این وعده عملی نشده است بلکه آنگ‌سان سوچی از محکوم کردن اقدامات خشونت‌آمیز نیروهای دولتی علیه مسلمانان روهینگیا هم خودداری ورزیده است.
در حالی که پیروزی آنگ سان سوچی در انتخابات و تشکیل دولت در میانمار با استقبال گسترده نهادهای مدافع حقوق بشر و اتحادیه اروپا و آمریکا مواجه شده بود، بحران کنونی در میانمار به شدت به اعتبار جهانی او آسیب زده است.
علاوه بر شماری از سازمان‌های مدافع حقوق بشر و مقامات کشورهای مختلف، به ویژه کشورهای مسلمان، چند تن از برندگان جایزه صلح نوبل نیز سکوت این برنده جایزه صلح نوبل در قبال خشونت ارتش علیه اقلیت روهینگا را محکوم کرده‌اند.
در کشورهای مسلمان نیز از جمله در ایران، افغانستان و یمن واکنش‌ها علیه بی تفاوتی رهبر غرب‌گرای میانمار در قبال کشتار مسلمانان قابل توجه می‌باشد. علاوه بر انتقاد صریح رهبران سیاسی در ایران، در افغانستان نیز دانشجویان دانشگاه کابل در اعتراض به خشونت و سرکوب مرگبار مسلمانان میانمار کلاس‌های درس خود را تعطیل کردند و حتی در برخی کشورهای غربی از جمله آمریکا در اعتراض به کشتار مسلمانان روهینگیا، برخی شهروندان در مقابل سفارت میانمار در واشنگتن دست به اعتراض زدند.
