ارشد صالحی، رئیس جبهه ترکمن ها و نماینده مردم کرکوک در مجلس ملی عراق با اعلام این که ترکمن های این کشور مخالف برگزاری همه پرسی استقلال اقلیم کردستان توسط دولت محلی هستند، گفت:«برگزاری همه پرسی استقلال در اقلیم کردستان عراق در تاریخ 25 سپتامبر امسال با واکنش زیادی در منطقه و عراق رو به رو شده و به نظر ما برای هیچ کسی سود و نفعی در پی نخواهد داشت».
ترکمن های عراق به عنوان یک نیروی سیاسی کلیدی در بحث بر سر وضعیت آینده شمال عراق ومنطقه خودمختار کردستان تبدیل شده‌اند. دولت ترکیه نیز از احزاب و سازمان‌هایی نظیر جبهه ترکمن‌های عراق پشتیبانی کرده است که مخالف حکومت فدرالیسم در عراق بوده اند. با این حال تدریجاً، تنش‌های بین دو گروه قومی بر سر مسائل کرکوک کشته نیز داده‌اند.
ترکمن‌های عراق، پس از عرب ها و کرد ها سومین قومیت بزرگ عراق محسوب می‌شوند. مسئله حضور ترکمان در این کشور به زمانی برمی‌گردد که حکومت عثمانی بر منطقه تسلط پیدا کرده بود؛ در آن زمان، ترکمان هایی که با نیروهایشان و به عناوینی مانند کارمند و یا مسئول به منطقه آمدند در آنجا سکنی گزیدند. مناطق جغرافیایی سکونت ترکمن ها در عراق عمدتاً در چهار استان کرکوک، صلاح الدین، دیالی و نینوا واقع شده است هر چند به دلیل سیاست عرب کردن مناطق متنازع علیها توسط رژیم صدام و همچنین حملات تروریستی فراوان پس از سال 2003 در عراق تعداد فراوانی از ترکمن ها به مناطق دیگر عراق یا خارج از این کشور مهاجرت نمودند. مناطق مسکونی ترکمن ها از مناطقی مانند تلعفر، سنجار و مناطق نزدیک به مرزهای سوریه آغاز می شود و در شهرها و روستاهای مختلفی ادامه داشته و به استان کرکوک و صلاح الدین می رسد و تا جدار مرزهای ایران امتداد دارد، این نوار در میانه بحرانی ترین جغرافیای منطقه قرار دارد و هر نبردی در منطقه روی آن تاثیرگذار بوده و از آن تاثیر پذیرفته است.
ترکمن های عراق مسلمان هستند و حدود 60 درصد این قوم را سنی ها و 40 درصد آنها از شیعیان هستند. سنی‌های این قوم غالباً از شاخه حنفی و شافعی اند و اکثریت سنی در شهر تلعفر و موصل زندگی می‌کنند. ترکمن های نواحی جنوبی‌تر مانند کفری و طوزخرماتو بیشتر شیعه هستند.
با تشکیل منطقه خودمختار کردستان در سال ۱۹۹۱ ایجاد خصومت بین کردها و ترکمنان عراق افزایش یافت و در نتیجه ترکمن‌های عراق قربانیان سیاست کرد سازی قرار گرفتند. کردها عملاً حاکمیت دوفاکتو را بر شمال عراق، تحت عنوان منطقه خودگردان کردستان بر زمین‌هایی که هنوز ترکمن‌ها معتقدند حق آنها است، آغاز کردند؛ زیرا ترک‌ها عمیقا خود را وارث امپراطوری عثمانی بر عراق امروزی می دانند. بنابراین، منطقه خودمختار کردستان تهدیدی برای بقای ترکمنان عراق از طریق استراتژی‌هایی بود که با هدف از بین بردن آنان و یا جذبشان را تشکیل می‌داد. بزرگترین تمرکز ترکمنان عراقی عملا در پایتخت حکومت خودمختار، اربیل بود. که آنان در شهر موقعیت‌های برجسته اداری و اقتصادی داشتند. پس از آن به طور فزاینده‌ای به اختلافات با کردها برآمدند و اغلب در تضاد با قدرت‌های حاکم، مخصوصا پس از سال ۱۹۹۶ حزب دموکرات کردستان عراق به رهبری مسعود بارزانی بود.
ترکمن ها در حال حاضر در شرایط سختی به سر می برند. بسیاری از آنها به اربیل و کربلا گریخته اند و بخشی که همچنان در مناطق خود سکونت دارند در معرض حوادث تروریستی و انتقام جویی های طائفه ای قرار دارند. در حال حاضر علاوه بر درگیری های موجود با داعش و عشائر عرب سنی منطقه، کردها نیز به دشمنان جدید آنها تبدیل شده اند. نیروهای پیشمرگه اقلیم کردستان عراق پس از عقب نشینی نیروهای دولت مرکزی از استان کرکوک، کنترل این استان را برعهده گرفتند و تلاش نمودند تا بر مناطق متنازع علیها با دولت مرکزی تسلط یافته و بدین وسیله زمینه را برای اجرای همه پرسی در این مناطق آماده سازند که این موضوع مورد اعتراض سایر ساکنان این مناطق قرار گرفت. در طوزخورماتو نیروهای پیشمرگه اقدام به ایجاد ایست و بازرسی هایی نمودند که این موضوع با مخالفت حشد شعبی ترکمانی در منطقه مواجه گردید و درگیری های بین دو طرف به کشته و زخمی شدن تعدادی از نیروهای مردمی منجر گردید و منطقه به سمت آشوب و درگیری دیگری پیش رفت که موضوع با وساطتت جمهوری اسلامی ایران خاتمه یافت.
ترکمن های شیعه به دلیل اینکه از سوی داعش تکفیر شده اند در حال حاضر در معرض بدترین تهدیدات ممکن قرار داشته و هر روز شاهد انفجار، ترور و تعدی می باشند درحالی که ترکیه به عنوان مدعی اصلی حمایت از حقوق ترکمن ها از آنها در عراق تنها به عنوان یک برگ برنده و ابزار سیاسی استفاده نموده است و امروزه دیگر در میان ترکمن ها، خصوصا شیعیان، جایگاهی ندارد.
سحر محرابی
