الوقت- بر اساس اصول حقوق بین‌الملل، تعهدات میان کشورها در واقع تعهدات میان دولت‌ها است و هرگونه تغییر و تحول سیاسی داخلی تاثیری در تعهدات بین‌المللی آن کشور ندارد و نمی‌تواند توجیهی برای اهمال و یا استنکاف از اجرای تعهداتش محسوب شود. در این شرایط کشور خاطی دارای مسئولیت بین‌المللی می‌شود.
در واقع، مسؤولیت بین‌المللی، يكي از مهمترين واساسي ترين، نهادهاي حقوق بين المللي است که به موجب آن کشوری که عمل خلاف حقوق بین‌الملل به او منتسب است باید خسارات وارده به کشور متضرر از آن عمل را بر اساس حقوق بین‌الملل جبران کند. این مساله در تعهدات چندجانبه نیز قابل استناد است زیرا تعهد چند جانبه یک تکلیف و فرض مشروع و قانونی به شمار می رود که نقض کننده آن باید در جامعه بین‌المللی پاسخگو باشد. به تعبیری دیگر، نقض این تعهد مسئولیت آور است. چرا که جامعه بین‌المللی (اصولاً همه دولت‌ها) را در کل نگران می‌کند.
حال در شرایطی که نقض یک تعهد چندجانبه، محرز است هر دولت حق دارد اقدامات اجباری و مؤثر مطابق با حقوق بین‌الملل اتخاذ کند که هدفش در قطع یا خاتمه و توقف یک نقض دائم است و این اقدامات باید با شدت و وسعت نقض متناسب باشد. لازم به ذکر است با توجه به فقدان شخصيت حقوقی بین‌المللی جامعه بین‌المللی و نظر به ضرورت حمايت از قواعد نظم عمومی بين المللی، استناد به مسئوليت از سوی دولت‌های عضو جامعه بین‌المللی به عنوان دولت‌های غير زيان ديده مورد پذيرش قرار گرفته است. در این راستا کميسيون حقوق بین‌الملل در طرح مسئوليت بین‌المللی دولت 2001 در ماده 48 حق استناد به مسئوليت را برای اين دولت‌ها به رسميت می‌شناسد.
با توجه به این مسائل و تاکید مقامات وزارت خارجه ایران که توافق هسته‌ای یک تعهد چندجانبه است، نقض مفاد آن از سوی آمریکا، برای این کشور مسئولیت بین‌المللی به همراه می‌آورد.
قانون تحریم‌های ایران یا همان داماتو قرار بود در پایان سال جاری میلادی یعنی یک ماه دیگر منقضی شود. این تحریم‌ها اولین بار در سال 1996 و در زمان دولت بیل کلینتون با هدف جلوگیری از سرمایه‌گذاری کلان خارجی در بخش نفت و گاز ایران به تصویب رسید و از آن زمان یک بار برای مدت ده سال در سال 2006 تمدید شده بود که طبق همان مصوبه خاتمه بازه زمانی ده ساله آن، اول ژانویه 2017 بود.
در همین رابطه مقامات آمریکایی در جریان مذاکرات هسته‌ای با اشاره به اینکه نمی‌توانند این قانون مصوب کنگره را لغو کنند متعهد به معلق کردن اجرای این قانون در برجام شدند و انتظار می‌رفت پس از پایان دوره این قانون، شاهد تمدیدش نباشیم. اما در پایان هفته قبل طرح تمدید 10 ساله قانون تحریم های ایران با 99 رای مثبت در برابر صفر رای منفی در سنا به تصویب رسید. در حالی که طبق مفاد برجام قرار بود تحریم‌های ایران لغو شود. در واکنش به این موضوع اوباما اعلام کرد مصوبه سنا را وتو خواهد کرد. این در حالی است که حتی به رغم وتوی رئیس جمهور نیز، طرح مذکور باز هم به قانون تبدیل می‌شود چرا که بیش از دو سوم نمایندگان در هر دو مجلس به این طرح رای داده اند.
اقدام کنگره آمریکا مهر تاییدی بر روند بی تعهدی‌های این کشور در توافقات بین‌المللی بود. در این شرایط طبق اصول حقوق بین الملل دولت آمریکا باید مسئولیت خسارات وارده به کشور متضرر (ایران و سایر امضاکنندگان برجام) را بپذیرد.
تمدید تحریم‌ها طبق پیوست 2 و بند 26 برجام در پنج محور و نیز طبق بند 29 نقض برجام است. در بند 26 این توافق نامه آمده است قوانینی که طبق برجام قرار بود تعلیق یا لغو شود نباید دوباره برگردانده و تحمیل شود. همچنین مصوبه سنا نقض بند 29 برجام نیز هست. طبق این بند طرف مقابل متعهد شده است که نباید در تجارت و روابط اقتصادی ایران با دیگر کشورها اخلال ایجاد کند اما با تصویب قانون تحریم ایران، موارد متعدد در حوزه‌های نفتی و دیگر حوزه های اقتصادی کشورمان با محدودیت مواجه می‌شود.
در مقابل اقدامات غیر قانونی آمریکا، دولت ایران می تواند مطابق قانون «اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوری اسلامی ایران در اجرای برجام» و طبق بند 3 آن، اقدامات متقابل در جهت احقاق حقوق ملت ایران را انجام دهد و همکاری داوطلبانه را متوقف و توسعه سریع برنامه هسته‌ای صلح آمیز جمهوری اسلامی ایران را سامان دهد به طوری که ظرف مدت دو سال ظرفیت غنی سازی کشور به یکصد و نود هزار سو افزایش یابد. در این رابطه جمهوری اسلامی ایران می تواند با استناد به مفاد حقوق بین الملل و نقض صریح یک تعهد چندجانبه به اجرای این بند مشروعیت جهانی ببخشد.
یکجانبه گرایی آمریکا در نقض یک توافق چند جانبه الزام آور بین‌المللی، نشان داد نه تنها در مسائل بین‌المللی برای هیچ کشوری قابل اعتماد نیست بلکه برای مهر شورای امنیت نیز ارزشی قائل نیست. در حقیقت رویکرد مقامات واشنگتن زنگ خطری را برای جامعه جهانی به صدا در آورد. این رفتار یادآور تحرکات «متحدین» پیش از آغاز جنگ جهانی دوم است که با حمله به کشورهای عضو جامعه ملل و یا نقض تعهدات بین‌المللی دنیا را وارد چرخه‌ای از آشوب و بی ثباتی کردند.
