الوقت- زمانی که اسناد پاناما منتشر شد حدس زده میشد که نام برخی از سیاستمداران ممکن است مطرح شود. از بریتانیا گرفته تا جمهوری آذربایجان، نامهایی هستند که در این اسناد ذکر شده است. در آذربایجان نیز نام خاندان علیاف مطرح شده است. هر چند خاندان علیاف تاکنون واکنش چندانی به این موضوع نشان ندادهاند اما سخنان سخنگوی دولت جمهوری آذربایجان بر ابهام و پیچیدگی این موضوع میافزاید. نام مهربان، لیلا، آرزو و حیدر، همسر و فرزندان الهام علیاف رئیسجمهور آذربایجان بهعنوان شرکای چند بنگاه برونمرزی در اسناد پاناما دیده شده است. شرکتهایی صوری که سه پوشش حفاظتی بر ثروت آنها کشیدهاند. چندی پیش اسنادی با حجم ۲ و ۶ ترابایت از فعالیتهای دفتر وکالت موساک فونسکا در پاناما در اختیار روزنامه آلمانی زود دویچه قرار گرفت. این اسناد مربوط به تاسیس بیش از ۲۴۰ هزار شرکت برونمرزی است که بیشتر آنها با هدف پولشویی، فرار مالیاتی، مخفی کردن ثروت و اهداف دیگر بودهاند. در میان این اسناد نام خانواده علیاف (لیلا، آرزو، مهربان و حیدر) دختران، همسر و پسر الهام علیاف نیز دیده میشود. طبق نامهای که در سال ۲۰۱۰ به دفتر وکالت موساک فونسکا در پاناما ارسال شده ۵۱ درصد سهام شرکت «آتا هلدینگ» در اختیار شرکتی به نام «Hughson Management» است که نام روسای این شرکت افرادی به نام آرزو و لیلا علیاف قید شده است. شرکت «آتا هلدینگ» در بخشهای صنایع نفت و گاز، ساختمانسازی، بانک آذربایجان، معادن و شرکت ارتباطات فعالیت دارد و سرمایه آن بیش از ۴۸۰ میلیون دلار است. گفته میشود برای اینکه صاحبان واقعی «آتا هلدینگ» مشخص نشوند، از روش پیچیدهای استفاده شده است. اکثریت سهام این هلدینگ متعلق به یک هلدینگ انگلیسی است. خود این هلدینگ انگلیسی نیز متعلق به «FM Management» است که از سوی فاضل ممدوف در پاناما تاسیس شده که در واقع تابع «بنیاد یو اف یونیورس» به ریاست مهربان علیاوا است. شرکت «اف ام منجمینت هلدینگ» با شرکتی در جزایر ویرجین بریتانیا واقع در دریای کارائیب ارتباط دارد که خواهر رئیسجمهوری آذربایجان سهامدار اصلی آن است.
فاضل ممدوف با کمک دفتر وکالت «موزاک فونسکا» همچنین «بنیاد یو اف یونیورس» را نیز تاسیس میکند که ریاست آن به مهربان علیاوا، همسر الهام علیاف تعلق دارد. طبق اسناد پاناما در سال ۲۰۰۵ به آرزو و لیلا دخترهای الهام علیاف که آن زمان ۱۷ و ۱۹ ساله بودند هر کدام ۱۵ درصد ارزش «بنیاد یو اف یورنیورس» تعلق گرفت. ۲۰ درصد بنیاد نیز به نام حیدر علیاف، پسر الهام علیاف که در آن زمان تازه ۶ سال داشت به ثبت رسیده است. به پسر فاضل ممدوف نیز ۲۰ درصد از مالکیت بنیاد سهم داده شده است. الهام علیاف، رئیسجمهوری آذربایجان در سال ۲۰۰۷ کنسرسیومی شامل ۶ معدن طلا واقع در غرب این کشور را به شرکتی در بریتانیا و سه شرکت برون مرزی اهدا کرد که سهامدار اصلی همه این شرکتها دختران رئیسجمهوری آذربایجان هستند. لیلا و آرزو علی اوا، ۴۵ درصد از سهام شرکت «لاندکس ریسورس اس ای» و ۱۱ درصد از سهام «گلوبلکس اینترنشنال» را در اختیار دارند که در مجموع معادل ۵۶ درصد سهام معادن طلای آذربایجان است. در اسناد افشا شده پاناما ۴۰۰ برگه سند مربوط به شرکت «لاندکس ریسورس اس ای» است که ۴۵ درصد سهام معادن طلای آذربایجان به نام این شرکت ثبت شده است. طبق اسناد پاناما لیلا و آرزو علیاوا دو شرکت دیگر نیز در سال ۲۰۱۵ در جزایر ویرجین بریتانیا تاسیس کردهاند که مالکیت ویلایی به ارزش بیش از یک میلیون دلار در یکی از شرکتها مخفی شده است. در اسناد پاناما نام یک تاجر سوئیسی نیز بارها در کنار نام لیلا و آرزو دیده میشود. لیلا رئیس هیات تحریریه مجله مد و لایف استایل «باکو» نیز هست. آذر قاسموف، سخنگوی رئیسجمهوری آذربایجان در واکنش به انتشار این اوراق گفته است: «فرزندان الهام علیاف، رئیسجمهوری آذربایجان، از شهروندان بالغ این کشور هستند و میتوانند کار و کاسبی خود را داشته باشند و در هیچ جای قانون این موضوع ممنوع نیست.».
علیاف زیر ذره بین
الهام علیاف، در کشوری روی کار آمد که از نفت و گاز سرشاری برخوردار است. پدر او حیدر علیاف، از افراد سابق «کا گ ب» بود که پس از فروپاشی شوروی به مدت 10 سال در این کشور حکمرانی کرد. پس از او نیز قدرت به دستان الهام افتاد. رصدکنندگان مسائل سیاسی در جمهوری آذربایجان میگویند در سالی که انتخابات برگزار شد، مخالفان از سوی نیروهای پلیس سرکوب و بازداشت شدند. حالا علیاف با یک مورد دیگر پس از سالها حکمرانی روبهرو شده است. او از شبکهای مخفی برای گرداندن شرکتهای خانوادگی خود استفاده میکرده است.
مدارک نشان میدهد در میانههای سال 2003 بوده که فاضل ممدوف، وزیر مالیات این کشور به تاسیس «آتا هلدینگ» اقدام کرده است. به گفته ناظران این هلدینگ از گردآوری بزرگترین شرکتهای جمهوری آذربایجان شکل گرفته است. ممدوف بهعنوان یک شخص با نفوذ از خانواده علیاف خواست تا به وی ملحق شوند. شرکت هلدینگ اتا در زمینههای مختلف فعالیت دارد: امور بانکی، مخابراتی و ارتباطی، معدن، ساخت و ساز، نفت و در نهایت گاز.
با انتشار اوراق پاناما هماینک خاندان علیاف زیر ذرهبین رفتهاند. در جایی که خاندان علیاف بر معدن طلا نشستهاند حالا صدای اعتراض کارگران معدن را میشنوند. در سال 2014 گزارش شد که شرکت معدنی لاندکس حقوق کارگران این معدن را نپرداخته است. موضوعی که در همان سال موجب به وجود آمدن اعتراضات کارگری شد.