پایگاه تحلیلی الوقت - در حمله پهپادی به مسجدی در منطقه دارفور سودان، بیش از ۷۰ نفر کشته شده‌اند. حمله دو روز پیش در شهر الفاشر به نیروهای شبه‌نظامی پشتیبانی سریع (RSF) نسبت داده شده است، اما این گروه مسئولیت آن را بر عهده نگرفته است. نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) و ارتش بیش از دو سال است که درگیر یک جنگ داخلی شدید هستند. شبه‌نظامیان در حالی که برای تصرف کامل الفاشر می‌جنگند، در حال پیشروی در دارفور هستند. شهر الفاشر آخرین دژ ارتش سوادن در دارفور و محل سکونت بیش از 300 هزار غیرنظامی است که در دام جنگ داخلی سودان گرفتار شده‌اند.
دبیرکل سازمان ملل متحد نیز پس از حمله مرگبار پهپادی روز جمعه که منجر به کشته شدن بیش از ۷۰ نمازگزار در الفاشر شد، خواستار آتش‌بس فوری در منطقه دارفور سودان شد و نسبت به «وضعیت به سرعت رو به وخامت» ابراز نگرانی «شدید» کرد. آنتونیو گوترش در بیانیه‌ای که روز شنبه توسط سخنگویی سازمان ملل منتشر شد، گفت: «جنگ باید همین حالا متوقف شود.» او از طرف‌های درگیر خواست تا در گفتگو شرکت کنند و مسیرهای بشردوستانه ایجاد کنند، چرا که جنگ داخلی وحشیانه‌ای که این کشور را در سومین سال خود ویران کرده است، ادامه دارد.
وضعیت بحرانی فاشر
شهر الفاشر، پایتخت منطقه دارفور شمالی، همچنان آخرین دژ اصلی نیروهای مسلح سودان (SAF) و دولت این کشور در سراسر دارفور است. این شهر بیش از یک سال است که توسط نیروهای شبه‌نظامی پشتیبانی سریع (RSF) محاصره شده است و شبه نظامیان در هفته‌های اخیر حمله جدیدی را برای تصرف این شهر آغاز کرده‌اند.
سازمان‌های بشردوستانه نسبت به افزایش گرسنگی در این شهر ابراز نگرانی کرده‌اند، چرا که صدها هزار نفر بدون دسترسی به غذا، دارو و سایر مایحتاج ضروری در این شهر گرفتار شده‌اند.
سازمان ملل متحد اعلام کرده است که وضعیت بشردوستانه در سودان بحرانی است و هزاران نفر کشته و میلیون‌ها نفر در سراسر این کشور آواره شده‌اند و این بدترین وضعیت در جهان است.
بسیاری از کسانی که شهر الفاشر را ترک کرده‌اند، گزارش داده‌اند که هنگام رفتن و مراجعه به اردوگاه‌های پناهندگان، توسط نیروهای پشتیبانی سریع مورد حمله قرار گرفته‌اند. در اواخر ماه اگوست یعنی کمتر از یک ماه پیش، یونیسف تخمین زد که حدود 600 هزار نفر از الفاشر آواره شده‌اند.
منابع نظامی در سودان نیز روز یکشنبه به الجزیره گفتند که نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) به پرواز پهپادها بر فراز الفاشر ادامه داده و شهر را گلوله‌باران کرده‌اند. گفته شده این حملات از جمله شدیدترین حملاتی بوده است که ساکنان این شهر تاکنون به خود دیده است.
گزارش سازمان ملل اعلام کرده است که در نیمه اول سال میلادی جاری حداقل ۳۳۸۴ غیرنظامی در سودان در نتیجه جنگ داخلی میان نیروهای ارتش و شبه نظامیان واکنش سریع کشته شده‌اند.
ریشه های بحران سودان
ریشه‌های آشفتگی سودان را می‌توان به گذار سیاسی پر فراز و نشیب آن پس از برکناری رئیس جمهور عمر البشیر در سال ۲۰۱۹ جستجو کرد. پس از سقوط عمرالبشیر، توافق تقسیم قدرت بین رهبران نظامی و جناح‌های غیرنظامی، کورسوی امیدی برای دموکراتیزاسیون سودان ایجاد کرد، اما کودتای اکتبر ۲۰۲۱، که توسط ژنرال عبدالفتاح البرهان، فرمانده ارتش سازماندهی شد، این تلاش‌ها را از مسیر خود خارج کرد و اختلافات را در حوزه‌های نظامی تشدید کرد. همزمان، نیروهای پشتیبانی سریع سودان، به رهبری محمد حمدان دقلو (حمدتی)، از تسلط اقتصادی خود بر معادن طلا و اتحاد خود با قدرت‌های منطقه‌ای برای کنار زدن ارتش از قدرت و بدست گیری قدرت توسط گروه خودشان استفاده کردند.
در واقع درگیری سودان به فراتر از مرزهای آن گسترش یافته است و موقعیت استراتژیک سودان در شمال آفریقا و خاورمیانه را تحت تاثیر قرار داده است. اثرات جانبی جنگ داخلی در سودان، از جمله قاچاق اسلحه و جریان پناهندگان، امنیت و ثبات اقتصادی کشورهای همسایه مانند اتیوپی، چاد و مصر و حتی کشورهای عربی خاورمیانه را تضعیف کرده است. آوارگی داخلی در ۱۸ ایالت سودان، به ویژه در دارفور جنوبی، بحران انسانی را در این منطقه تشدید کرده و شمال آفریقا با موجی از گرسنگان و آوارگان روبرو خواهد بود.
همزمان، سودان به میدان نبردی برای قدرت‌های خارجی رقیب تبدیل شده است و جنگ در سودان منعکس‌کننده الگوهای گسترده‌تر رقابت ژئوپلیتیکی است. همسویی روسیه با نیروهای پشتیبانی سریع (RSF) از طریق عملیات گروه واگنر، از جمله استخراج طلا که تحریم‌های غرب را دور می‌زند، نمونه‌ای از انگیزه‌های اقتصادی و استراتژیکی است که باعث دخالت کشور خارجی مانند روسیه شده است. بازیگران دیگر، مانند ایالات متحده، عربستان سعودی و امارات متحده عربی، هرکدام در پیچیدگی‌های ژئوپلیتیکی سودان منافع استراتژیک خود را پیگیری می‌کنند و رقابت این بازیگران در سودان باعث شده تا این کشور نتواند به ثبات کافی دست یابد، چون هرکدام از بازیگران خارجی از یک طرف جنگ در سودان حمایت می‌کنند. از سوی دیگر، موقعیت سودان در نزدیکی دریای سرخ، یک کریدور دریایی حیاتی و مهم استراتژیک به شمار می‌رود و این موقعیت باعث شده تا روسیه به فکر حفظ و گسترش پایگاه‌های دریایی خود در سودان باشد.
از طرف دیگر، مصر، به دلایل تاریخی، همواره از ارتش سودان که بیش از ۱۰۰ سال پیش در دوران استعمار بریتانیا و مصر تأسیس شد، حمایت می‌کند. در زمان استعمار، ارتش‌های سودان و مصر به عنوان یک نهاد مشترک تأسیس شدند. اکنون، «محمد حمدان دغلو حمیدتی»، رئیس نیروهای پشتیبانی سریع که نیرویی مورد حمایت روسیه است، نیروی هوایی مصر را به مداخله در سودان متهم می‌کند.
در نتیجه مداخلات و حمایت بازیگران خارجی از طرف‌های درگیر در سودان، ۱۱ میلیون سودانی از خانه‌های خود آواره شده‌اند و این بزرگترین بحران آوارگی در جهان است. همچنین صدها هزار غیرنظامی کشته شده‌اند و سودان اکنون با مهمترین قحطی در جهان روبرو است. طبق گزارش سازمان ملل، این کشور در حال حاضر با فاجعه‌بارترین بحران انسانی روبرو است.
