الوقت- درحالی که تنها شش روز از سقوط دمشق به دست معارضین مسلح می‌گذرد و آینده سیاسی و امنیتی این کشور همچنان در بلاتکلیفی به سر می‌برد اما برخی بازیگران از هم‌اکنون پاشنه در دمشق را از جا کنده‌اند تا در حکومت آتی سهم بیشتری برای خود کنار بگذارند.
ترکیه و قطر که در زمان حمله گروههای مسلح به حلب از این اقدام ناگهانی اظهار بی‌اطلاعی می‌کردند الآن که کارتهای خود را رو بازی می‌کنند سریعاً برای گرفتن جشن پیروزی در دمشق هیئت‌های بلندپایه را راهی این کشور کردند، سفرهایی که البته بیشتر برای کمک به مسلحین به منظور کنترل بهتر اوضاع صورت می‌گیرد.
در این رابطه، وزارت اطلاع رسانی دولت سوریه روز پنجشنبه اعلام کرد که «هاکان فیدان»، وزیر خارجه و «ابراهیم کالین»، رئیس سازمان اطلاعات ترکیه و همچنین رئیس دستگاه امنیت قطر در دمشق با «احمد الشرع» (ابومحمد الجولانی) فرمانده هیئت تحریرالشام و «محمد البشیر»، نخست وزیر دولت انتقالی سوریه دیدار می‌کنند.
در این بیانیه آمده است که نشست هیئت قطری و ترکیه‌ای با هدف تشویق دولت جدید سوریه به ورود به فضای کشورهای عربی، منطقه‌ای و بین‌المللی انجام می‌شود.
همزمان با این سفر، خبرگزاری آناتولی گزارش کرد که ترکیه پس از ۱۲ سال سفارتش را در دمشق بازگشایی می‌کند. براساس این گزارش، برهان کوراوغلو، سفیر ترکیه در موریتانی به عنوان کاردار موقت سفارت ترکیه در دمشق منصوب شده است. گفته می‌شود تا هفته آینده سفارت و کنسولگری ترکیه در دمشق فعالیت خود را ازسر خواهند گرفت.
از سوی دیگر، یک مسئول قطری اعلام کرد که دوحه اولین هیئت رسمی خود را یکشنبه (25 آذر) برای نشست با دولت انتقالی سوریه و بررسی بازگشایی سفارت قطر و بهبود وضعیت ارسال کمکهای بشردوستانه اعزام خواهد کرد.
این سفرهای دیپلماتیک درحالی انجام می‌شود که سوریه در پی سقوط دولت بشار اسد و اداره امور کشور توسط دولت انتقالی تحت مدیریت گروه تحریرالشام در همین روزهای اولیه و در میان سکوت مرگبار حاکمان جدید دمشق، صحنه تاخت و تاز رژیم صهیونیستی بوده که بخش‌های زیادی از خاک این کشور را اشغال و با بمباران‌های پیاپی تمام زیرساخت‌های نظامی و راهبردی سوریه را نابود کرد.
اقداماتی که کام مردم سوریه را تلخ کرده و آنها نسبت به وضعیت آینده و پایبندی گروههای مسلح به وعده‌هایشان بسیار نگران کرده است.
اهداف ترکیه و قطر
ترکیه و قطر که در بحران داخلی سوریه نقش محوری بازی می‌کردند و بزرگترین حامیان مالی و تسلیحاتی گروههای شورشی بودند، اکنون که حکومت سابق سقوط کرده تلاش می‌کنند از این فضا برای رسیدن به اهداف اعلانی خود استفاده کنند.
ترکیه درصدد است از این فرصت به وجود آمده برای توسعه امنیت سرزمین خود نهایت بهره‌برداری را بکند و اظهارات رجب طیب اردوغان، رئیس جمهور ترکیه در روزهای اخیر نیز به وضوح نشان می‌دهد که دولتمردان آنکارا دنبال تحقق رویاهای جاه‌طلبانه خود در شمال سوریه هستند.
در همین اثنی انتشار تصاویری از حضور ابراهیم کالین در مسجد اموی دمشق نیز مورد توجه قرار گرفته است که در نوع خود یادآور شعارهای نوعثمانی‌گرایانه ترکیه اردوغانی در سالهای گذشته و بازگشت فتوحانه به سوریه است.
قطر نیز که در دوره بحران داخلی 10 ساله سوریه بزرگترین حامی مالی گروههای مسلح بود و بر اساس آمارها بیش از 10 میلیارد دلار به این گروهها کمک کرده است، اکنون قصد دارد از طریق ارتباط گیری با مخالفین در دمشق، جای پای خود را در حکومت آتی محکم کند.
ترکیه و قطر علاوه‌بر تامین منافع ملی، سعی دارند با بازگشایی سفارت‌ها در دمشق مسیر را برای به رسمیت شناختن بین‌المللی حکومت جدید تحت مدیریت مسلحین هموار کنند بویژه اینکه هنوز گروه تحریر الشام و بسیاری دیگر از گروههای مسلح در لیست تروریستی اکثر کشورهای جهان قرار دارند.
پرسش مردم سوریه از این وضعیت چیست؟
اگر مردم از نظام سابق انتقاداتی داشتند و بخشی از آنها نیز مخالف اسد بودند اما الآن حضور گسترده افراد مسلح با چهره‌ها و لباس‌های یادآور گروههای تکفیری جنایتکار در هر کوی و برزنی، آنها را بیشتر مضطرب و نگران می‌کند. گروه‌هایی که با تفسیرهای متصلب از قوانین شرعی کارنامه سیاهی از نقض فاحش حقوق بشر را در بخش زیادی از خاک سوریه بویژه رقه برجای گذاشتند و هنوز تصاویر سربردین‌ها و به بردگی گرفتن زنان و کودکان تن شهروندان سوری را از احتمال بازگشت آن دوران تاریک می‌لرزاند.
در این شرایط، در حالی که بسیاری از رسانه‌های مخالف نظام سابق تلاش می‌کنند تا از رهبران گروههای شورشی از جمله الجولانی چهره‌ای میانه‌روتر و منطقی و ملی‌گرا ارائه دهند که سوابق گذشته آنها همچنان باعث نگرانی مردم است.
سوال دیگر مردم سوریه این است که قرار بود با رفتن اسد، امنیت برقرار شود اما با افزایش تهدیدات خارجی، آسمان سوریه ناامنتر از قبل شده است.
در حال حاضر، رژیم صهیونیستی در کمال آرامش و با سوء استفاده از فضای پرآشوب سوریه، مسیر اشغالگی خود را گسترش داده و تا 20 کیلیومتری دمشق پیشروی کرده است و مردم هر روز با صدای موشکهای این رژیم از خواب بیدار می‌شوند.
هر چند اسرائیل در یک دهه گذشته هزاران حمله به خاک سوریه انجام داده بود اما در روزهای اخیر به دلیل نبود ارتش، بسیاری از زیرساختها و تجهیزات نظامی سوریه را منهدم کرده که برای بازسازی آنها سالها زمان لازم است، با این حال هیچ صدای مخالفتی از سوی گروههای شورشی بلند نمی‌شود.
از سوی دیگر، ترکیه که خود را حامی ملت سوریه جا می‌زند و ادعا می‌کند که دنبال بازگرداندن صلح و ثبت به این کشور است، اکنون خود به بخشی از مشکل تبدیل شده است.
عملیات ترکیه در شمال سوریه با هدف بیرون راندن گروههای تجزیه‌طلب کُرد، نه تنها سوریه را امن نمی‌کند بلکه به بی‌ثباتی‌ها دامن خواهد زد. علاوه‌براین، اردوغان دنبال اجرای نقشه‌های شوم خود برای توسعه ارضی در شمال سوریه است و روز جمعه به صراحت گفت:«اگر منطقه پس از جنگ جهانی دوم تقسیم نمی‌شد، شهر‌های حلب، شام، حماه و حمص همانند شهر‌های غازی عنتب، استانبول به عنوان شهر‌های ترکیه باقی مانده بودند و ما همچنان در یک کشور واحد بودیم». به نظر می‌رسد اردوغان به طور نرم سعی دارد به بهانه مقابله با تروریست‌ها، حضور نظامی در شمال سوریه را تداوم بخشد و این مسئله در زمانی که گروههای شورشی تحت امرش قدرت دمشق را در دست دارند، بدون مشکلی خاصی انجام خواهد شد.
در نتیجه با حاکم شدن جو یأس و ناامیدی بر مردمی که چشم‌انتظار بهبود شرایط هستند، پروپاگاندای رسانه‌ای شورشیان برای نشان دادن حمایت عمومی از اقدماتشان به سرعت در حال افول است و جامعه بین المللی تلخ شدن کام ملت سوریه را بیشتر می‌بیند. موضوعی که به قدری حائز اهمیت بوده که الجولانی را حتی واداشت که شب گذشته در نطقی تلویزیونی از مردم سوریه بخواهد به خیابان‌های بریزند و به جشن و پایکوبی بپردازند.
بحران اقتصادی در سوریه نیز همچنان یکی از بزرگترین چالش‌ها برای مردم این کشور است و کمبود سوخت، افزایش قیمت‌ها و مشکلات ارز سبب شده سطح زندگی مردم به شدت پایین بیاید.
بنابراین، در این اوضاع وانفسا که مردم امید چندانی برای بهبود وضعیت زندگی خود ندارند، ترکیه و قطر در ظاهر با تحرکات سیاسی و مالی سعی دارند نشاط نسبی را در جامعه فلاکت زده سوریه ایجاد کنند. قطر به لطف درآمدهای نفتی درصدد است با تزریق پول به سوریه، کام تلخ مردم را تا حدودی شیرین کرده و آنها را نسبت به آینده امیدوار کند اما این اقدامات به عنوان مُسکِّن عمل می‌کند و شاید در مدت کوتاه از آلام ملت سوریه بکاهد اما در بلندمدت و تا زمانی که امنیت کامل در کشور برقرار نشده و سایه تهدیدات خارجی از میان نرفته، سوری‌ها همچنان در ترس و وحشت به زندگی ادامه خوهند داد.
